Vào viên chức 10 năm vẫn xếp hàng mua nhà ở xã hội?

Tại buổi Tọa đàm "Bất động sản: Nhà ở cho người trẻ" do Báo Người Lao động và Hiệp hội bất động sản Việt Nam (VNREA) tổ chức sáng 3/4, bạn đọc N.H.V gửi đến câu hỏi rằng: "Tôi có nghe ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) nói cơ chế, chính sách dành cho viên chức mua nhà là rất khó khăn, phải xếp hàng. Thật vậy, tôi đã vào viên chức gần 10 năm, nhưng khi tìm mua nhà thì không có suất, khi hỏi tới thì được trả lời là đã hết suất.

Năm nào, công đoàn cũng lấy thông tin công đoàn viên có hoàn cảnh khó khăn, chưa có nhà ở, nhưng sau đó không có phản hồi gì, kiểu lấy cho có. Vậy, sắp tới có chính sách hay cơ chế nào để viên chức như chúng tôi có thể mua được nhà, nhằm ổn định cuộc sống hay không?"

Trả lời câu hỏi này này, ông Vương Duy Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản - Bộ Xây dựng nêu rõ, việc tiếp cận quỹ nhà ở xã hội (NOXH) còn nhiều hạn chế, do nguồn cung trong thời gian qua - về số lượng dự án, căn hộ được đầu tư xây dựng và hoàn thành để bán, cho thuê hoặc thuê mua vẫn chưa nhiều. Trong khi, nhu cầu NOXH cho các đối tượng thuộc diện thụ hưởng lại rất lớn so với nguồn cung hiện tại.

Với nhu cầu cao, khả năng tiếp cận của người dân còn gặp nhiều khó khăn. Do đó, việc phát triển NOXH đang được triển khai quyết liệt nhằm gia tăng nguồn cung, từng bước đáp ứng nhu cầu thực tế của người thu nhập thấp, cán bộ công chức, lực lượng vũ trang.

Trong thời gian tới, nhiều dự án NOXH tại TP.HCM, Hà Nội và các đô thị lớn sẽ tiếp tục được triển khai sẽ sớm hoàn thành để phục vụ người dân. Đồng thời, với sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ngành và sự tham gia mạnh mẽ của các doanh nghiệp, nhu cầu về nhà ở xã hội sẽ từng bước được đáp ứng tốt hơn trong thời gian tới.

Nhà ở giá rẻ không chỉ dành cho người trẻ

Phát biểu tại tọa đàm, ông Châu cho biết, nhà ở giá rẻ gồm NOXH và nhà vừa túi tiền (nhà ở thương mại giá thấp). Tuy nhiên, hiện nay, NOXH không còn rẻ như trước, do giá bán đã bao gồm đầy đủ mọi chi phí. Giá NOXH hiện nay chỉ thấp hơn giá nhà ở thương mại khoảng 15%.

Đối với nhóm người trẻ, ông Châu cho rằng, xác định độ tuổi là từ 45 trở xuống mới là hợp lý, thay vì 35 tuổi như hiện nay. Nhà giá rẻ không chỉ dành cho người trẻ mà còn hướng đến những người mua căn nhà đầu tiên.

Về định hướng phát triển nhà ở, cần nhiều cơ chế mới để rút ngắn thủ tục đầu tư NOXH. Ví dụ, có thể giao cho Sở Xây dựng quyền chấp thuận chủ trương đầu tư dự án NOXH.

Đồng thời, cần bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang và cán bộ, công chức nhà nước. Bởi, nhu cầu mua NOXH của nhóm này rất cao, nhiều người vẫn phải xếp hàng chờ mua. Vì vậy, cần có hành lang pháp lý riêng để hỗ trợ họ tiếp cận quỹ nhà ở, giúp việc mua nhà trở nên dễ dàng hơn.

Đồng quan điểm, ông Phạm Lâm, Ủy viên Ban chấp hành VNREA, Trưởng Đại diện tại TP.HCM bày tỏ, khi bàn đến đối tượng thụ hưởng, thiết nghĩ không nên chỉ giới hạn ở người trẻ, vì đây là một khái niệm có nhiều cách hiểu khác nhau và thiếu tính bao quát. Quan trọng hơn là chính sách nên hướng đến nhóm người chưa có nhà ở. Như vậy, các chính sách hỗ trợ sẽ thực sự đi đúng đối tượng, thay vì chỉ dựa vào yếu tố độ tuổi.

Theo ông Lâm, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là vấn đề tiếp cận nguồn vốn và lãi suất vay. Hành trình sở hữu nhà của mỗi người thường trải qua các giai đoạn thuê nhà - mua căn nhà đầu tiên - nâng cấp lên căn nhà thứ 2.

Đối với người trẻ, không nhất thiết phải đặt mục tiêu sở hữu nhà ngay từ đầu. Việc thuê nhà trong thời gian đầu lập nghiệp là hoàn toàn hợp lý, giúp họ có thời gian ổn định tài chính, tích lũy kinh nghiệm trước khi bước vào giai đoạn sở hữu bất động sản. Thực tế cho thấy, với mặt bằng giá hiện nay, việc mua nhà tại TP.HCM đối với phần lớn người trẻ là một bài toán khó.

Chính sách phải hướng đến đúng đối tượng, tránh bị trục lợi

Về giải pháp phát triển nhà ở, ông Lâm kiến nghị, có thể tính đến việc quy hoạch các khu vực cách trung tâm thành phố khoảng 30-40 km, đi kèm với đầu tư phát triển hệ thống giao thông công cộng thuận tiện, để người dân có thể dễ dàng di chuyển. Khi đó, người trẻ vẫn có thể làm việc ở trung tâm nhưng sinh sống tại những khu vực có chi phí sinh hoạt hợp lý hơn, mà vẫn đảm bảo chất lượng sống.

Đồng thời, cần có tiêu chí rõ ràng và minh bạch để xác định ai đủ điều kiện mua NOXH, ai được hưởng chính sách ưu đãi. Ngoài ra, cần có cơ chế giám sát và quy định chặt chẽ để tránh tình trạng trục lợi chính sách, bảo đảm công bằng trong tiếp cận nhà ở cho các đối tượng thực sự cần.

Trong khi đó, ông Phạm Đăng Hồ, Trưởng phòng Phát triển đô thị - Sở Xây dựng TP.HCM cho biết, nhu cầu về nhà ở xã hội tại TP.HCM từ nay đến năm 2030 là khoảng 850.000 căn hộ. Việc Chính phủ giao TP.HCM xây dựng 100.000 căn là hoàn toàn có căn cứ, nhưng rõ ràng con số đó vẫn chưa thể đáp ứng đủ nhu cầu thực tế.

Đối với nhóm người trẻ, ông Hồ nhìn nhận, cũng có người thuộc diện được hưởng chính sách NOXH, nhưng cũng có nhiều người không thuộc diện chính sách. Với những người không nằm trong đối tượng ưu tiên thì buộc phải tiếp cận phân khúc nhà ở thương mại giá rẻ. Nhưng hiện nay, phân khúc này lại chưa có chính sách hỗ trợ như với NOXH.

Do đó, việc phát triển nhà giá rẻ hiện nay phụ thuộc rất nhiều vào "cái tâm" của doanh nghiệp, xem họ có sẵn sàng tiết giảm lợi nhuận để tạo ra sản phẩm phù hợp với người mua hay không.

Về tín dụng, ông Hồ phân tích, cần có các gói vay ưu đãi tương tự như đang áp dụng với chủ đầu tư NOXH, để hỗ trợ cả người mua nhà lẫn doanh nghiệp. Đây là hướng ngân hàng nên tính tới, với những khoản vay dài hạn, có chính sách đặc thù, giúp giải bài toán vốn và nguồn cung, đồng thời kích thích tăng trưởng kinh tế.

Về đầu tư nhà ở, đại diện Sở Xây dựng TP.HCM kiến nghị, Nhà nước nên tiếp tục đẩy mạnh phát triển NOXH và nhà ở thương mại cho thuê, như một giải pháp căn cơ dành cho người trẻ chưa đủ điều kiện sở hữu nhà. Đồng thời, cần tập trung vào chính sách phát triển nhà ở thương mại giá phù hợp, với những hình thức linh hoạt như bán, thuê và thuê mua.

Song song, phải là cơ chế kiểm soát đối tượng mua nhà thật chặt chẽ, đảm bảo chính sách đúng người, đúng đối tượng, tránh bị lợi dụng.