TP.HCM muốn khởi công đồng loạt 9 tuyến metro 44 tỷ USD từ cuối 2027

Theo Sở Xây dựng TP.HCM, trong định hướng phát triển đường sắt đô thị, thành phố xác định đầu tư trong giai đoạn 2026-2030 và 2031-2035, phấn đấu hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư vào năm 2027, phấn đấu khởi công 9 tuyến từ cuối năm 2027 và hoàn thành 355 km vào năm 2035, gồm các tuyến: Tuyến đường sắt đô thị số 2 đoạn Bến Thành - Tham Lương, đoạn Bến Thành - Thủ Thiêm và đoạn Tham Lương - Củ Chi;

Tuyến đường sắt đô thị số 1 đoạn Bến Thành - An Hạ; Tuyến đường sắt đô thị số 3: Hiệp Bình Phước - An Hạ;

Tuyến đường sắt đô thị số 4: Đông Thạnh - cảng hàng không Tân Sơn Nhất - Bến Thành - Hiệp Phước; Tuyến đường sắt đô thị số 5: Long Trường - Xa lộ Hà Nội - cầu Sài Gòn - Bảy Hiền - Đề- pô Đa Phước;

Tuyến đường sắt đô thị số 6: Vành đai trong; Tuyến đường sắt đô thị số 7: Tân Kiên - Nguyễn Văn Linh - Thủ Thiêm - Thảo Điền - Thanh Đa - Khu công nghệ cao - Vinhomes Grand Park;

Tuyến đường sắt đô thị số 1 (Thành phố mới Bình Dương - Suối Tiên, TP.HCM); Tuyến đường sắt đô thị số 2 (TP. Thủ Dầu Một - TP.HCM) và hiện nay, Vingroup đang đề xuất đầu tư tuyến đường sắt kết nối trung tâm thành phố đi Cần Giờ.

Sơ bộ tổng mức đầu tự đã được tính toán của 2 dự án trên địa bàn tỉnh Bình Dương (trước sáp nhập), tổng mức đầu tư dự kiến cho 9 tuyến metro khoảng 44 tỷ USD. Nguồn vốn là từ ngân sách nhà nước, huy động vốn từ nguồn vốn ngoài ngân sách, trong đó có khai thác giá trị tăng thêm từ đất trong khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD).

Hiện nay, TP.HCM đang xây dựng Đề án huy động vốn đầu tư hệ thống metro TP.HCM theo Kết luận số 49 của Bộ Chính trị, nhằm xây dựng một lộ trình triển khai nhiệm vụ cụ thể cùng với phương án đầu tư mang tính đồng bộ và giải pháp hữu hiệu. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến việc huy động và đa dạng hóa các nguồn lực tài chính, từ ngân sách nhà nước, vốn ODA, đến các hình thức hợp tác công - tư vì chỉ khi có được sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt tài chính và cơ chế phân bổ vốn minh bạch, ổn định, các dự án mới có thể đảm bảo tiến độ và chất lượng theo kế hoạch.

TP.HCM giao Ban Quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) là chủ đầu tư 9 tuyến nêu trên. Hiện, MAUR đã lập kế hoạch dự kiến hoàn thành lập báo cáo nghiên cứu khả thi và thiết kế kỹ thuật tổng thể, khởi công mới trong giai đoạn 2025-2027.

Tuy nhiên, Sở Xây dựng cũng nhìn nhận, qua công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng của tuyến Metro số 1 và Mero số 2 gặp nhiều khó khăn, nhất là di dời hạ tầng kỹ thuật (cấp nước, điện, viễn thông); pháp lý về quy hoạch; đơn giá bồi thường và sự đồng thuận của người dân.

rước đó, một số chuyên gia bày tỏ lo ngại về tính khả thi thực hiện tuyến metro ở TP.HCM đến năm 2035, bởi tuyến Metro số 1 đã mất tới gần 2 thập kỷ chờ đợi, cũng chỉ mới vận hành.

Do đó, chuyên gia đề nghị TP.HCM nên tập trung hoàn thành hạ tầng, đô thị dọc tuyến Metro số 1, hoàn chỉnh tuyến metro này theo mô hình TOD chứ không nên chạy theo số lượng. Việc xây dựng metro không chỉ đơn thuần làm đường sắt chạy vòng quanh thành phố mà phải tính toán đến việc phát triển khu đô thị dọc tuyến, phát triển hạ tầng có liên quan, tạo ra hệ sinh thái...

Chiều ngược lại, một số chuyên gia khác nhận định, TP.HCM không thể bàn lùi trong phát triển metro và bắt buộc phải triển khai mô hình TOD. Để phát triển nhanh metro, TP.HCM cần sự hỗ trợ của Trung ương và các nguồn vốn khác trong lúc bắt đầu triển khai TOD và để TOD phát huy tối đa lợi ích mang lại.