'Thiên đường thuế' của các đại gia đang dốc vốn mạnh vào Việt Nam

HỒ MAI
12:58 24/11/2017

Nhiều năm nay, dòng tiền từ các “thiên đường thuế’’ như British Virgin Islands (BVI), Cayman Islands, Singapore, Hồng Kông, Bermuda, Panama, Luxembourg, Bahamas, Panama... vẫn tiếp tục rộng cửa vào Việt Nam.

"Thiên đường" của đại gia

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) xác định ba yếu tố quan trọng trong việc xem xét liệu một khu vực có là một thiên đường thuế hay không.

Thứ nhất là không đánh thuế hoặc thuế gần như bằng không. Thứ hai là bảo mật thông tin tài chính cá nhân. Thứ ba là thiếu minh bạch. Một trong những đặc điểm nổi bật của thiên đường thuế đó là các quốc gia đó rất hạn chế trong việc cung cấp thông tin cho cơ quan thuế nước ngoài, nhất là những thông tin về tài chính.

Do vậy, thiên đường thuế thường được dùng để ám chỉ các quốc gia, vùng lãnh thổ mà tại đó duy trì một hệ thống bảo mật thông tin tài chính, cho phép các cá nhân nước ngoài che giấu tài sản hoặc thu nhập để tránh thuế, hoặc giảm nghĩa vụ thuế phải nộp tại quốc gia, vùng lãnh thổ mà họ cư trú.

Các nước thuộc khu vực Caribbean là nơi tập trung nhiều thiên đường thuế trên thế giới. Một số thiên đường thuế nổi tiếng nhất tại khu vực Caribbean là Bahamas, Pananma và Cayman Islands.

Ngoài ra, Bermuda, British Virgin Islands, Hong Kong, Thụy Sĩ, Hồng Kông, Isle of Man, Monaco, Panama,… cũng là những thiên đường thuế nổi tiếng thế giới.

Trước kia có nhiều hơn các quốc gia được coi là thiên đường thuế (bao gồm cả các nền kinh tế lớn như Mỹ, Đức, Canada, Nhật…). Tuy nhiên, sau này các nước G20 đã cam kết tuân theo tiêu chuẩn thuế thống nhất, nên một số quốc gia đã ra khỏi danh sách thiên đường thuế để không bị trừng phạt.

tax haven

Các nước thuộc khu vực Caribbean là nơi tập trung nhiều thiên đường thuế trên thế giới.

Cuộc điều tra toàn cầu "Hồ sơ Paradise" (hay còn được gọi là "Hồ sơ Thiên đường") vừa công bố những tài liệu rò rỉ từ công ty luật chuyên về dịch vụ pháp lý hải ngoại Appleby đã tiết lộ cách thức giấu tài sản ở nước ngoài của giới siêu giàu và chính trị gia toàn cầu thông qua các công ty offshore (công ty hải ngoại).

Đây là vụ rò rỉ tài liệu lớn sau vụ "Hồ sơ Panama" vào năm ngoái nhưng "Hồ sơ Paradise" được đánh giá là lột tả được tính tinh vi, phức tạp trong hệ thống thuế hải ngoại trên toàn cầu.

Giáo sư chính trị quốc tế Ronen Palan tại Đại học London (Anh) đánh giá trên trang The Conversation (Australia) rằng "Hồ sơ Paradise" tiết lộ cho chúng ta nhiều hơn về các hoạt động đầu tư ra nước ngoài của giới tinh hoa trong thương trường và chính trường của các quốc gia như Mỹ và Anh, với các cái tên nổi tiếng gồm Nike, Apple , Ubervà Nữ hoàng Anh Elizabeth II, 13 cố vấn, các thành viên của chính phủ Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump,...

'Hồ sơ Paradise' công bố 13 công ty, 25 cá nhân liên quan tới Việt Nam trong đó có nhiều cái tên được cho là trùng với tên của nhiều doanh nhân nổi tiếng tại Việt Nam như Don Lam, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Tập đoàn VinaCapital; Nguyen Louis T, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty quản lý quỹ đầu tư SAM hay ông Dominic Scriven , Tổng giám đốc Dragon Capital...

Giữ tài sản ở nước ngoài là được xem một trong những nghiệp vụ bí ẩn nhất của thế giới tài chính, nhằm giấu của cải khỏi tầm mắt của các quan chức thuế, làm mập mờ nguồn gốc và danh tính chủ nhân thực sự.

Có rất nhiều lý do hợp pháp để mở tài khoản ngân hàng ở nước ngoài. Người giàu làm vậy để quản lý tốt hơn danh mục đầu tư, hoặc để bảo vệ tài sản của mình. Nhưng nó cũng có thể được dùng để giúp họ trả ít thuế hơn, một cách hợp pháp.

Trên giấy tờ, các công ty offshore (hay còn được gọi là "công ty ma", "công ty vỏ bọc") rất giống công ty thật. Nhưng thực tế, các công ty này có thể không tạo ra sản phẩm, không có văn phòng hay nhân viên. Các công ty này có thể hoạt động với mục đích kinh doanh hợp pháp, nhưng chúng cũng có thể được dùng để che giấu chủ nhân của khối tài sản hoặc để né thuế.

Năm ngoái, vụ rò rỉ tài liệu "Hồ sơ Panama" của Công ty luật Mossack Fonseca đã hé lộ hàng loạt các công ty vỏ bọc được thành lập tại nước ngoài được cho là nhằm mục đích né thuế. Theo Oxfam, các dữ liệu cho thấy, cứ 10 phút, công ty luật Mossack Fonseca lại tạo ra 1 công ty ở nước ngoài.

Vốn từ "thiên đường thuế" chảy mạnh vào Việt Nam

Nhiều năm nay, dòng tiền từ các “thiên đường thuế’’ như British Virgin Islands (BVI), Cayman Islands, Singapore, Hồng Kông, Bermuda, Panama, Luxembourg, Bahamas, Panama... vẫn tiếp tục rộng cửa vào Việt Nam.

fdi

Năm 2016, thiên đường thuế British Virgin Islands đứng thứ 5 danh sách quốc gia, vùng lãnh thổ đổ vốn FDI nhiều nhất vào Việt Nam. Quần đảo Cayman Island đứng vị trí thứ 13. Nguồn: FIA

Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), trong 7 tháng đầu năm 2017, chỉ riêng thiên đường thuế British Virgin Islands (BVI) đã đăng ký đầu tư vào Việt Nam tới trên 1 tỷ USD, và giữ vững vị trí thứ 5 trong danh sách các quốc gia vùng lãnh thổ có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhiều nhất vào Việt Nam. Trong đó riêng góp vốn, mua cổ phần đã gần 850 triệu USD.

Với 850 triệu USD, các nhà đầu tư đến từ quần đảo British Virgin Islands (BVI), vốn được biết đến là “thiên đường thuế” được ưa chuộng hàng đầu thế giới, đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất đầu tư vào Việt Nam thông qua hình thức này.

Tính lũy kế đến hết tháng 10/2017, BVI đứng thứ 5 quốc gia vùng lãnh thổ có vốn FDI nhiều nhất vào Việt Nam, với tổng số vốn đầu tư đăng ký 22,4 tỷ USD.

BVI là quần đảo với diện tích chỉ vỏn vẹn 153 km2, là một lãnh thổ hải ngoại của Anh ở khu vực biển Caribe. Nhờ những lợi thế về ưu đãi thuế, tính bảo mật cao, thủ tục thành lập dễ dàng... BVI không ngừng thu hút được dòng vốn đầu tư nước ngoài khổng lồ và khẳng định thương hiệu thiên đường thuế số một trên thế giới.

Với dân số của BVI chỉ khoảng 28.000 người, nhưng hiện tại đây đã có khoảng 850.000 doanh nghiệp toàn cầu “đóng đô” trụ sở đăng ký tại đây để rót vốn đầu tư đến sang các quốc gia khác. Các công ty thuộc đảo Virgin không có văn phòng mà chỉ gói gọn trong những hòm thư.

Hay ở một tòa nhà tại thiên đường thuế Delaware (Mỹ), có tới hơn 200.000 công ty đăng ký tại đây. Với chi phí chỉ từ 79-100 USD là có thể lập công ty mà chẳng cần đi đâu, thậm chí "chỉ cần ngồi ở Hà Nội cũng có thể lập được".

Công ty quản lý quỹ đầu tư Dragon Capital được thành lập vào năm 1994 tại BVI đã rót hàng tỷ USD vốn đầu tư vào các dự án tại Việt Nam và vào hàng loạt doanh nghiệp Việt Nam như Vinamilk, Vietjet, MBBank, Hòa Phát, Novaland, ACB, FPT, Thế giới Di động, ACV, Sabeco,... và nhiều dự án bất động sản trên toàn quốc.

Dragon Capital cũng là cổ đông lớn của Công ty Chứng khoán Bản Việt (mã: VCI), cổ đông của Công ty Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ).

Hàng loạt công ty quản lý quỹ đầu tư nước ngoài lớn khác như Indochina Capital Adviser, Vietnam Asset Management Ltd, VinaCapital Investment Management Ltd, PXP Vietnam Asset Management Ltd, Vietnam Holding Asset Management Ltd, Clear Water Capital Partner Singapore PTE Ltd cũng đăng ký đầu tư đến Việt Nam với địa chỉ đặt ở quần đảo này.

Cũng nhắc lại rằng, trong danh sách 189 cá nhân bao gồm 101 người Việt, gốc Việt và 88 cá nhân nước ngoài liên quan đến Việt Nam trong Hồ sơ Panama, nhiều người có liên quan đến các công ty nước ngoài đăng ký đặt ở cùng một địa điểm: thiên đường thuế BVI.

Nhiều tập đoàn đa quốc gia khổng lồ như Procter & Gamble (P&G), ConocoPhillip, Intel thông qua các chi nhánh của họ tại BVI để rót vốn đầu tư vào Việt Nam.

Một số tổ chức tài chính tên tuổi trên thế giới hiện diện tại BVI như Barclays Bank, HSBC, Barrington Bank, First Bank Virgin Islands, First Caribbean International Bank, VP Bank (BVI) Limited. Trong đó, HSBC đang đầu tư tại Việt Nam.

Ngoài thiên đường thuế BVI, số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài cũng cho thấy, các thiên đường thuế khác trên thế giới như Singapore, Hồng Kông, Cayman Islands, Bermuda, Panama, Luxembourg, Bahamas, Panama… cũng đang dốc vốn mạnh vào Việt Nam.

Tính lũy kế các dự án còn hiệu lực đến hết tháng 11/2017 thì số vốn rót vào Việt Nam của nhà đầu tư Singapore là hơn 41,7 tỷ USD, Hồng Kông hơn 17,6 tỷ USD, Samoa 7,1 tỷ USD, Cayman Islands gần 6,5 tỷ USD, Luxembourg 2,3 tỷ USD, Bermuda 309 triệu USD, Bahamas 108 triệu USD, Panama 63 triệu USD,...

Một số dự án lớn của những công ty đến từ thiên đường thuế có thể kể đến như Công ty TNHH Worldon Việt Nam của nhà đầu tư Gain Lucky Limited đăng ký đầu tư 300 triệu USD sản xuất hàng may mặc cao cấp tại TP. HCM; Công ty TNHH Trung tâm thương mại VinaCapital với vốn 325 triệu USD buôn bán khu thương mại, khách sạn, văn phòng, dịch vụ khách sạn, bất động sản; Công ty TNHH GVD Việt Nam I đầu tư 300 triệu USD phát triển, quản lý khu căn hộ chung cư và những dịch vụ chuyên chở khách du lịch, dịch vụ cho thuê xe...

CGV

Đặc biệt, Công ty TNHH CJ CGV Việt Nam - phát triển và điều hành cụm rạp chiếu phim tại Việt Nam - là một doanh nghiệp có 80% vốn đầu tư thuộc về tập đoàn CJ (Hàn Quốc) nhưng được đầu tư vào Việt Nam thông qua Envoy Media Partners Limited, một công ty đăng ký kinh doanh tại thiên đường thuế British Virgin Islands.

Mặc dù các thiên đường thuế được xem là hợp pháp, tuy nhiên một số lỗ hổng được cho là đã được sử dụng một cách bất hợp pháp để các cá nhân và tổ chức trốn thuế và che giấu những mối quan hệ mờ ám.

Năm 2016, báo cáo “Cuộc đua thuế” của Oxfam đã công bố danh sách "15 thiên đường thuế tồi tệ nhất thế giới" xếp theo mức độ nghiêm trọng như sau: (1) Bermuda (2) Cayman Islands (3) Hà Lan (4) Thụy Sỹ (5) Singapore (6) Ireland (7) Luxembourg (8) Curaçao (9) Hồng Kông (10) Cộng hòa Síp (11) Bahamas (12) Jersey (13) Barbados, (14) Mauritius và (15) British Virgin Islands.

Theo chuyên gia của Oxfam, các quốc gia đang phát triển bao gồm cả Việt Nam thiệt hại khoảng 170 tỷ USD mỗi năm do hành vi lợi dụng các thiên đường thuế để trốn thuế của các tập đoàn đa quốc gia.

Chuyên gia này cho biết, 50% vốn FDI đầu tư vào Việt Nam là đến từ thiên đường thuế nên lợi nhuận đều chuyển về đó. Do đó, lợi nhuận của các khoản đầu tư này chỉ phải đóng khoản thuế rất nhỏ tại các thiên đường thuế trong khi Việt Nam lại không thu được một đồng nào.

Trao đổi với Nhadautu.vn, Luật sư Bùi Quang Tín, thành viên Đoàn Luật sư TP. HCM cho biết, đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài thông thường có hai cách. Cách thứ nhất là đầu tư theo các dự án đã xin phép, theo dự án được Bộ Kế hoạch & Đầu tư cấp phép. Phương án thứ hai là đầu tư lậu, chuyển tiền lậu, mọi rủi không được pháp luật Việt Nam bảo vệ.

Trong trường hợp đầu tư đúng theo pháp luật Việt Nam có hai hướng đầu tư: đầu tư vào quốc gia không phải thiên đường thuế và đầu tư vào quốc gia thiên đường thuế. Trong đó, đầu tư vào các quốc gia thiên đường thuế lại có hai hướng bao gồm: đầu tư trực tiếp theo dự án xin Bộ Kế hoạch & Đầu tư và đầu tư tiền ra nước ngoài vào các thiên đường thuế một cách hợp pháp theo dự án đã xin nhưng không hợp pháp ở chỗ là không đầu tư theo đúng dự án đã xin.

Ngoài ra, một cách thức khác đầu tư vào các thiên đường thuế là mở văn phòng đại diện để chuyển tiền ra nước ngoài, nhưng thực chất là đầu tư ở Việt Nam, lời chuyển ra nước ngoài, nhưng ở Việt Nam lại báo lỗ. Doanh nghiệp sẽ chuyển giao dịch tại Việt Nam ra nước ngoài để tránh bị đánh thuế tại Việt Nam. Cách thức này, theo Luật sư Tín, là một thực trạng khá phổ biến vì các doanh nghiệp muốn né thuế như cách các doanh nghiệp FDI chuyển giá.

  • Cùng chuyên mục
Vai trò tiến bộ công nghệ đối với sự phát triển bền vững và minh bạch của thị trường chứng khoán

Vai trò tiến bộ công nghệ đối với sự phát triển bền vững và minh bạch của thị trường chứng khoán

Sự xuất hiện của công nghệ không chỉ như một công cụ, mà là một "người bạn đồng hành" của sự minh bạch, giúp khôi phục lại sự công bằng vốn cần được đảm bảo trên thị trường.

Đầu tư thông minh - 16/07/2025 07:00

Dự án sản xuất ô tô tại Huế tăng vốn thêm hơn 21.000 tỷ đồng

Dự án sản xuất ô tô tại Huế tăng vốn thêm hơn 21.000 tỷ đồng

Dự án Khu liên hợp sản xuất, lắp ráp Kim Long Motor Huế vừa được điều chỉnh tăng vốn đầu tư thêm hơn 21.178 tỷ đồng.

Đầu tư - 16/07/2025 06:45

AI - Công cụ hữu ích nâng cao nhận thức nhà đầu tư

AI - Công cụ hữu ích nâng cao nhận thức nhà đầu tư

Trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành trợ lý đắc lực cho các nhà đầu tư. Đối với các nhà đầu tư cá nhân, AI giúp hỗ trợ nâng cao nhận thức của nhà đầu tư, không chỉ tiết kiệm thời gian nghiên cứu mà còn giúp tăng độ chính xác trong việc ra quyết định.

Đầu tư thông minh - 15/07/2025 07:00

 Kinh doanh vàng trang sức phải xin phép, Việt Nam khó chen chân vào chuỗi chế tác vàng khu vực

Kinh doanh vàng trang sức phải xin phép, Việt Nam khó chen chân vào chuỗi chế tác vàng khu vực

Luật Đầu tư 2000 đưa toàn bộ hoạt động kinh danh vàng, trong đó có vàng trang sức, mỹ nghệ vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Điều này đang làm mất đi cơ hội để Việt Nam trở thành trung tâm chế tác vàng khu vực.

Đầu tư - 15/07/2025 06:45

Chiến lược tổng thể để đạt tăng trưởng hai con số

Chiến lược tổng thể để đạt tăng trưởng hai con số

Mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 10% trong giai đoạn 2026 - 2030 đòi hỏi chiến lược tổng thể, cải cách thể chế mạnh mẽ và khai thác hiệu quả các động lực mới trong bối cảnh nhiều thách thức trong và ngoài nước.

Đầu tư - 14/07/2025 14:14

'Vượt bão' thuế quan, nhiều quỹ đầu tư báo hiệu suất tăng trưởng mạnh

'Vượt bão' thuế quan, nhiều quỹ đầu tư báo hiệu suất tăng trưởng mạnh

Thống kê của Nhadautu.vn cho thấy xét từ phiên “đáy” 10/4 của năm 2025, nhiều quỹ đầu tư cổ phiếu ghi nhận hiệu suất tăng trưởng mạnh vượt mức 30%.

Đầu tư - 14/07/2025 12:58

TP.HCM: Cải tạo chung cư cũ chưa đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư

TP.HCM: Cải tạo chung cư cũ chưa đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư

Việc cải tạo, xây dựng chung cư cũ tại TP.HCM còn chậm do nhiều nguyên nhân. Trong đó, Sở Xây dựng TP.HCM cho rằng, quá trình triển khai có vướng mắc, khó khăn kéo dài nên khó mời gọi được nhà đầu tư tham gia.

Bất động sản - 14/07/2025 10:59

Gia Lai đề xuất cơ chế đặc thù dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Gia Lai đề xuất cơ chế đặc thù dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam

Để chuẩn bị cho dự án đường sắt cao tốc, Gia Lai kiến nghị sớm triển khai giải phóng mặt bằng, xin cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng phục vụ dự án.

Đầu tư - 14/07/2025 10:56

Kinh nghiệm quản lý và phát triển quỹ ETF nhìn từ thị trường Đài Loan

Kinh nghiệm quản lý và phát triển quỹ ETF nhìn từ thị trường Đài Loan

Với đặc thù là tỷ lệ giao dịch của các nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng lên tới hơn 80%, sản phẩm ETF rất phù hợp tại thị trường Việt Nam với chi phí thấp, thanh khoản cao so với các chứng chỉ quỹ khác, dễ giao dịch.

Đầu tư - 14/07/2025 07:00

Giá căn hộ TP.HCM tiếp tục tăng, nguồn cung thấp nhất trong 10 năm

Giá căn hộ TP.HCM tiếp tục tăng, nguồn cung thấp nhất trong 10 năm

Thị trường căn hộ tại TP.HCM tiếp tục ghi nhận lượng nguồn cung chào bán mới hạn chế, giá bán tiếp tục tăng. Dù nguồn cung căn hộ đã tăng gấp đôi so với quý trước, nhưng nguồn cung của 6 tháng thấp nhất kể từ 2015 đến nay.

Đầu tư - 14/07/2025 06:45

Chủ tịch Sunhouse: Sản xuất là nền tảng của phát minh, sáng tạo

Chủ tịch Sunhouse: Sản xuất là nền tảng của phát minh, sáng tạo

Ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch Tập đoàn Sunhouse, cho rằng sản xuất là yếu tố cốt lõi của một quốc gia. Nếu một đất nước không trực tiếp tham gia vào sản xuất, chỉ cần một thế hệ thôi, khả năng sáng tạo sẽ mất đi.

Đầu tư - 13/07/2025 08:50

Chứng chỉ quỹ: Lựa chọn tối ưu giữa bối cảnh thế giới có nhiều biến động

Chứng chỉ quỹ: Lựa chọn tối ưu giữa bối cảnh thế giới có nhiều biến động

Nhiều chuyên gia nhận định trong bối cảnh bên ngoài bất định, bên trong ổn định, chứng chỉ quỹ nổi lên như một kênh đầu tư hấp dẫn, phù hợp với đông đảo người dân, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư ít kinh nghiệm.

Đầu tư - 13/07/2025 07:00

Bất động sản Đà Nẵng tăng nhiệt trước loạt thông tin 'hot'

Bất động sản Đà Nẵng tăng nhiệt trước loạt thông tin 'hot'

Thời gian qua, TP. Đà Nẵng liên tiếp đón nhận các thông tin quy hoạch và hạ tầng dồn dập, điều này khiến cho thị trường bất động sản Đà Nẵng tăng trưởng tích cực, thậm chí nhiều khu vực biến động mạnh.

Đầu tư - 13/07/2025 06:45

Quỹ đầu tư lạc quan với mức thuế quan mới

Quỹ đầu tư lạc quan với mức thuế quan mới

Nhiều quỹ đầu tư nhìn nhận với việc Việt Nam sớm đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, yếu tố bất định đã suy giảm đáng kể, từ đó tác động tích cực đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.

Đầu tư - 12/07/2025 13:28

Hạ tầng giao thông mở ra không gian phát triển mới cho Quảng Trị

Hạ tầng giao thông mở ra không gian phát triển mới cho Quảng Trị

Quảng Trị sau sáp nhập sẽ có đủ các thiết chế về hạ tầng giao thông từ bến cảng, cao tốc, sân bay, đây chính là động lực tạo ra không gian phát triển mới cho Quảng Trị.

Đầu tư - 12/07/2025 10:07

Khi nhà đầu tư không còn hỏi về '3 chữ cái'

Khi nhà đầu tư không còn hỏi về '3 chữ cái'

Nhà đầu tư cá nhân đang có xu hướng quan tâm nhiều hơn đến giá trị của doanh nghiệp trước khi ra quyết định đầu tư.

Đầu tư - 12/07/2025 07:00