Phát triển khu công nghiệp xanh không chỉ ở câu chuyện chi phí

ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) đang là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp vì những yếu tố này không chỉ phản ánh cam kết trách nhiệm xã hội mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững của mỗi tổ chức. Việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG giúp doanh nghiệp xây dựng hình ảnh tích cực, nâng cao uy tín.

Theo Savills Việt Nam, các quy định pháp lý ngày càng chặt chẽ về bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội buộc doanh nghiệp phải tuân thủ để tránh rủi ro pháp lý và các khoản phạt. Ví dụ, trong báo cáo tính bền vững doanh nghiệp (CSRD), Liên minh châu Âu đã yêu cầu khoảng 50.000 công ty đang hoạt động phải công bố chi tiết các biện pháp bền vững.

Ông Thomas Rooney, Quản lý cấp cao, Bộ phận Bất động sản Công nghiệp, Savills Hà Nội cho biết, người tiêu dùng hiện đại có xu hướng ủng hộ các thương hiệu có trách nhiệm với môi trường và cộng đồng, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh cho những doanh nghiệp đáp ứng được các yêu cầu ESG.

"ESG cũng giúp các công ty quản lý rủi ro tốt hơn, giảm thiểu tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu, các sự cố môi trường và bất ổn xã hội, đảm bảo sự ổn định và phát triển lâu dài", ông nói.

Bên cạnh đó, với "làn sóng" ESG toàn cầu, các chủ đầu tư cũng như các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp chú trọng đến các yếu tố phát triển bền vững. Công nghiệp xanh với mục tiêu giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường và tài nguyên thiên nhiên ngày càng được chú ý. Những khu công nghiệp (KCN) này được thiết kế giúp doanh nghiệp giảm thiểu tác động đến môi trường thông qua việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, sử dụng năng lượng tái tạo và áp dụng công nghệ tiên tiến.

"Phát triển KCN xanh đồng nghĩa với việc tham gia vào các hoạt động sản xuất sạch hơn, giảm thiểu các tác động tiêu cực đến môi trường với mục tiêu giảm lượng phát thải carbon về 0", ông bình luận.

Điển hình như nhóm Ngân hàng Thế giới (World Bank) từng khởi xướng một dự án hợp tác với Bộ Khoa học, Công nghiệp và Công nghệ Thổ Nhĩ Kỳ nhằm chuyển đổi các KCN tập trung truyền thống thành các KCN sinh thái thông qua việc phát triển khung EIP quốc gia. Dự án đã hợp tác với KCN Izmir Ataturk để khám phá các cơ hội kỹ thuật cho việc chuyển đổi.

Mục tiêu của dự án là nhằm gia tăng năng lực cạnh tranh cho KCN này thông qua việc giảm chi phí vận hành doanh nghiệp bằng cách nâng cấp hiệu quả của nguồn nước và năng lượng. Cụ thể như áp dụng hệ thống giặt liên tục với dòng nước/vải ngược chiều sau các quy trình nhuộm và in ấn có thể giúp tiết kiệm 16.100 m3 nước và 644.000 kWh điện mỗi năm.

Ông Thomas cho rằng, trong bối cảnh công nghiệp xanh ngày càng được chú ý, các chứng chỉ KCN xanh như LEED, EDGE, Green Mark... sẽ giúp các doanh nghiệp có định hướng rõ ràng hơn trong quá trình chuyển đổi. Chứng chỉ đánh giá các KCN trên nhiều tiêu chí, từ hiệu quả sử dụng năng lượng, tiết kiệm nước, cho đến giảm thiểu chất thải và khí thải.

Việt Nam mới chỉ có 4 khu công nghiệp sinh thái 

Theo vị chuyên gia, vốn đầu tư nước ngoài (FDI) của Việt Nam liên tục gia tăng, các doanh nghiệp FDI sẽ có nhu cầu cao về không gian, kho bãi để phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh. Do đó, bất động sản công nghiệp vẫn được dự báo là một điểm sáng thu hút các nhà đầu tư trên thị trường Việt Nam.

Một khảo sát của KPMG với sự tham gia của 200 doanh nghiệp FDI chỉ ra, bên cạnh các yếu tố vị trí, nguồn lao động hay hạ tầng logistics, các KCN đáp ứng tiêu chí xanh đang là một trong những ưu tiên hàng đầu của các công ty FDI khi chọn địa điểm đầu tư tại Việt Nam.

Chính phủ Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045 và đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Các KCN xanh ở Việt Nam có lợi thế hơn so với KCN truyền thống nhờ được ưu tiên hỗ trợ về công nghệ, xuất khẩu, thương hiệu, chuỗi giá trị và vay ưu đãi theo Nghị định 35/2022 của Chính phủ.

Tại Việt Nam, mô hình KCN sinh thái đã được hình thành từ năm 2014 với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế. Giai đoạn 2015-2019, Bộ KH&ĐT phối hợp cùng UNIDO triển khai chuyển đổi 4 KCN thí điểm sang KCN sinh thái. Từ năm 2020-2024, mô hình này được nhân rộng tại Hải Phòng, Đồng Nai và TP.HCM, góp phần tăng trưởng GDP từ 0,8-7% và giảm khí thải từ 8-70%.

Đến năm 2030, khoảng 40-50% các tỉnh thành trong cả nước sẽ có kế hoạch chuyển đổi các KCN hiện hữu thành KCN sinh thái. 8-10% các tỉnh thành sẽ có định hướng xây dựng các KCN sinh thái mới.

Dẫn đầu về xu hướng này ở Việt Nam là các KCN VSIP và DEEP C. Những đơn vị này đang sử dụng hệ thống năng lượng điện mặt trời áp mái để cung cấp điện cho một phần KCN.

Ông Thomas chia sẻ, có khoảng 80-85% các doanh nghiệp FDI đều có yêu cầu cao về các tiêu chuẩn ESG khi lựa chọn địa điểm thuê nhà máy, ưu tiên yếu tố bền vững.

"Để có thể cạnh tranh hiệu quả với các thị trường lân cận như Thái Lan, Philippines và Indonesia, nơi đã phát triển thành công nhiều dự án KCN xanh, chúng ta cần đáp ứng nhu cầu này. Điều này sẽ giúp tăng cường sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài và nâng cao vị thế của Việt Nam trên thị trường toàn cầu", ông cho hay.

Hiện nay, có 4 trên tổng số khoảng hơn 400 KCN tại Việt Nam là KCN sinh thái. Số lượng còn hạn chế nhưng nhu cầu với loại hình bất động sản này trên đà tăng trưởng cho thấy việc phát triển các KCN xanh hiện đang ở thời kỳ đầu và là câu chuyện dài hạn.

Ông Thomas đánh giá, hầu hết các dự án KCN hiện hữu đều được phát triển theo mô hình truyền thống, chưa được áp dụng nhiều giải pháp thiết kế theo hướng bền vững. Việc chuyển đổi một KCN thông thường thành KCN thân thiện với môi trường không đơn giản vì chi phí tốn kém mà cần sự xem xét kỹ lưỡng của Chính phủ về khung pháp lý.

"Chi phí xây dựng KCN xanh thường cao hơn khoảng 30% so với KCN truyền thống. Vì vậy, cần có thêm những chính sách ưu đãi cùng với việc áp dụng hỗ trợ tín dụng cho các nhà đầu tư giúp giảm gánh nặng chi phí ban đầu", ông nhận định.