Tỷ lệ sinh toàn cầu giảm, chuyển gánh nặng dân số sang các nước thu nhập thấp

Theo một nghiên cứu được công bố hôm thứ Tư, tỷ lệ sinh ở hầu hết các quốc gia sẽ quá thấp để duy trì mức dân số vào cuối thế kỷ này và hầu hết các ca sinh nở trên thế giới sẽ diễn ra ở các nước nghèo hơn.

Nhà nghiên cứu cấp cao Stein Emil Vollset từ Viện Đo lường Y tế (Health Metrics and Evaluation/IHME) tại Đại học Washington ở Seattle cho biết xu hướng này sẽ dẫn đến sự phân chia "baby boom" (sự bùng nổ các ca sinh con) và "baby bust" (sự giảm đột ngột tỷ lệ sinh) trên toàn thế giới, với sự bùng nổ tập trung ở các quốc gia có thu nhập thấp, dễ bị ảnh hưởng bởi bất ổn kinh tế và chính trị hơn.

Nghiên cứu được báo cáo trong The Lancet dự đoán 155 trong số 204 quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới, tương đương 76%, sẽ có tỷ lệ sinh dưới mức thay thế dân số vào năm 2050. Đến năm 2100, con số này dự kiến sẽ tăng lên 198 quốc gia, hay 97%, các nhà nghiên cứu ước tính.

Các dự báo này dựa trên các khảo sát, điều tra dân số và các nguồn dữ liệu khác được thu thập từ năm 1950 đến năm 2021 như một phần của Nghiên cứu về Gánh nặng Bệnh tật, Thương tích và Yếu tố Rủi ro Toàn cầu (Global Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors Study).

Các nhà nghiên cứu cho biết, hơn 3/4 số ca sinh mới sẽ xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp vào cuối thế kỷ này, trong đó hơn một nửa diễn ra ở châu Phi cận Sahara.

Dữ liệu cho thấy tỷ lệ sinh toàn cầu (số con sinh ra trung bình trên mỗi phụ nữ) đã giảm từ khoảng 5 con vào năm 1950 xuống còn 2,2 vào năm 2021.

Đến năm 2021, 110 quốc gia và vùng lãnh thổ (54%) có tỷ lệ sinh dưới mức thay thế dân số là 2,1 con/phụ nữ.

Nghiên cứu nhấn mạnh một xu hướng đặc biệt đáng lo ngại đối với các quốc gia như Hàn Quốc và Serbia, nơi tỷ lệ sinh thấp hơn 1,1 trẻ trên một phụ nữ, khiến họ phải đối mặt với những thách thức về lực lượng lao động đang suy giảm.

Nhiều quốc gia có nguồn lực hạn chế nhất "sẽ phải vật lộn với cách hỗ trợ dân số trẻ nhất, tăng trưởng nhanh nhất trên hành tinh ở một số nơi bất ổn về chính trị và kinh tế, căng thẳng về nhiệt độ và hệ thống y tế trên trái đất", Volset nói.

Trong khi tỷ lệ sinh giảm ở các nước thu nhập cao phản ánh nhiều cơ hội giáo dục và việc làm hơn cho phụ nữ, các nhà nghiên cứu cho biết xu hướng này báo hiệu nhu cầu cấp thiết về cải thiện khả năng tiếp cận các biện pháp tránh thai hiện đại và giáo dục cho phụ nữ ở các khu vực khác.

Ngoài ra, “khi dân số gần như mọi quốc gia đang bị thu hẹp, việc phụ thuộc vào nhập cư mở sẽ trở nên cần thiết để duy trì tăng trưởng kinh tế”, Natalia Bhattacharjee của IHME, đồng tác giả của báo cáo, cho biết.

Các tác giả lưu ý rằng các dự đoán bị hạn chế bởi số lượng và chất lượng của dữ liệu trong quá khứ, đặc biệt là trong giai đoạn đại dịch COVID-19 từ 2020 đến 2021.

Bài liên quan

Cách 1% dân số siêu giàu của Mỹ đi du lịch

Hơn 5% dân số tham gia thị trường chứng khoán

2/3 dân số thế giới đang dùng smartphone

1% dân số siêu giàu của nước Mỹ sống ở đâu