Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ

Con số 46% chỉ là con số, thực tế nằm trên bàn đàm phán

Sáng sớm 3/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về kinh tế quốc gia và công bố thuế quan đối với tất cả các quốc gia. Ông Trump đã đẩy thuế quan trung bình lên hơn 20% và tác động rộng lớn đến hầu hết các nền kinh tế. Trong đó, Mỹ áp dụng qua lại lên đến 46% đối với hàng hóa từ Việt Nam. Tuy nhiên, Mỹ cũng cho biết có cơ hội đàm phán.

Thông tin này thực sự đã ảnh hưởng lớn lên tâm lý nhà đầu tư. Mở cửa phiên giao dịch 3/4, VN-Index bay đến hơn 60 điểm cùng hàng loạt cổ phiếu giảm sàn. Lực bán áp đảo với 463 mã giảm, trong khi chỉ có 14 cổ phiếu tăng điểm. Đáng chú ý, thanh khoản HoSE lên đến 855,5 triệu đơn vị giao dịch, tương đương giá trị giao dịch 18.360 tỷ đồng.

Đồng loạt các nhóm ngành đều giảm điểm. Trong đó, nhóm viễn thông giảm mạnh nhất 8,46%, xếp sau là hàng hóa và dịch vụ công nghiệp (-7,21%), dầu khí (-6,48%), hóa chất (-6,34%), đồ dùng cá nhân và đồ gia dụng (-6,33%)… Nhóm giảm nhẹ nhất là du lịch & giải trí cũng giảm 3,43%.

Theo ông Phạm Lưu Hưng - Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc SSI Research, Trưởng ban Đào tạo và Phát triển, CTCP Chứng khoán SSI, phía Mỹ đã đưa ra báo cáo ước tính thương mại và có 8 trang về Việt Nam. Hầu hết các vấn đề nêu ra trong đó Việt Nam đã xử lý, như mở hơn với sản phẩm nông nghiệp, vấn đề sở hữu trí tuệ - Bộ Công Thương đã làm việc với hàng loạt mặt hàng mà phía Mỹ lo ngại, Nghị định quản lý thương mại chiến lược…  Chính quyền Trump cũng nhận xét Việt Nam là quốc gia đang xử lý những lo ngại từ phía Mỹ một cách hiệu quả nhất.

“Theo tôi, điều chúng ta cần theo dõi là chuyến công tác của Phó Thủ tướng sang Mỹ trong thời gian tới để xem phản ứng từ Mỹ ra sao? Diễn biến trong 1 tuần tới liên quan đến đàm phán. Nhà đầu tư không nên quá hoảng loạn với con số 46%, hay sau này là 36%, 26%. Tôi cho rằng nó chỉ là con số bởi thực tế nằm trên bàn đàm phán", ông Hưng nói.

Theo Chứng khoán VPBank (VPBankS), việc Mỹ đánh thuế sẽ tác động sâu rộng đến nền kinh tế Việt Nam trên nhiều khía cạnh như xuất nhập khẩu, tăng trưởng kinh tế, tỷ giá, lạm phát và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 28 - 30% tổng kinh ngạch xuất khẩu và chiếm khoảng 26% cấu phần GDP. Mức thuế 46%, giá hàng hóa Việt Nam tại Mỹ sẽ tăng vọt, làm giảm sức cạnh tranh so với các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ hay Mexico. Các ngành chủ lực như dệt may, da giày, diện tử, gỗ và thủy sản sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề.

Xuất khẩu là động lực tăng trưởng chính của kinh tế Việt Nam, đóng góp 1,5% - 2% vào GDP hàng năm. Nếu xuất khẩu sang Mỹ giảm 20 – 30%, tăng trưởng GDP năm nay có thể ảnh hưởng khá lớn. Do đó, tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào khả năng kích thích tiêu dùng nội địa và đầu tư công. Mặt khác, chính sách thuế của Mỹ có thể làm lạm phát gia tăng trở lại, gây áp lực lên tỷ giá.

Theo đó, VPBankS đưa ra 2 kịch bản kinh tế có thể xảy ra. Kịch bản bi quan, nếu không có biện pháp đối phó hiệu quả, xuất khẩu giảm mạnh, GDP tăng trưởng dưới 6%, tỷ giá vượt 26.000 VND/USD, lạm phát vượt 5% và FDI chững lại. Doanh nghiệp xuất khẩu sụt giảm, tiêu dùng nội địa co cụm.

Ở kịch bản khả quan, nếu Việt Nam đàm phán thành công để giảm mức thuế hoặc được miễn trừ với một số mặt hàng, đồng thời đẩy mạnh thị trường thay thế (EU, Nhật Bản, ASEAN), tăng đầu tư công và kích thích tiêu dùng nội địa, tăng trưởng GDP có thể duy trì ở mức 6,5% - 7%, lạm phát dưới 5% và FDI ổn định.

VBankS dự báo, tăng trưởng GDP năm 2025 có thể bị tác động giảm 1,78% bình quân năm trong 5 năm tới (theo dự báo của Bloomberg thì GDP Việt Nam sẽ bị kéo giảm khoảng 8,9% đến năm 2030 tức là bình quân 1,5-2% tác động một năm). Điều này phụ thuộc vào khả năng đàm phán sắp tới cũng như chính sách kích thích tiêu dùng nội địa và đầu tư công.

Tóm lại, VPBankS cho rằng, mức thuế 46% từ Mỹ là một cú sốc lớn, nhưng tác động cụ thể phụ thuộc vào phản ứng chính sách của Việt Nam. Nếu chủ động và linh hoạt, Việt Nam có thể giảm thiểu thiệt hại và tìm cơ hội trong thách thức.

Tương tự, bộ phận phân tích Công ty TNHH Chứng khoán Maybank cũng nhận định Mỹ áp đặt mức thuế quan đối ứng lên tới 46% dự kiến sẽ gây ra những tác động tiêu cực đối với kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent, mức thuế này có thể được điều chỉnh thông qua đàm phán.

Chính phủ Việt Nam đã thể hiện sự hợp tác và chủ động trong việc giải quyết các quan ngại của Mỹ, bao gồm việc gần đây giảm thuế nhập khẩu MFN đối với một số mặt hàng chiến lược như ôtô, gỗ, khí hóa lỏng LNG và nông sản. Bên cạnh đó, để thúc đẩy đàm phán, các biện pháp có thể được xem xét bao gồm tăng cường mua hàng hóa Mỹ, giảm thuế quan, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Việt Nam, mở cửa thị trường nông sản Mỹ.

Nhà đầu tư nên hành động thế nào?

Ông Hưng cho rằng trong bối cảnh hiện nay, nhà đầu tư nên quản trị rủi ro danh mục, nếu doanh mục có rủi ro cao thì nên cơ cấu lại chuyển hướng sang những ngành liên quan đến sản xuất trong nước nhiều hơn, hay có tỷ lệ ký quỹ (margin) cao. “Bởi, chuyện này có thể kết thúc trong 1 đến 2 tuần nữa nhưng nếu vị thế của chúng ta không thể sống nổi sau 1 tuần nữa mà ngã trước cửa thiên đường thì hơi phí”.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân CTCP Chứng khoán Yuanta Việt Nam, bày tỏ thời kỳ Trump 1.0 biến động mạnh đã từng diễn ra và sau đó thị trường nhanh chóng bình ổn trở lại. Trong cách ông Trump điều hành kinh tế Mỹ cũng như lần công bố thuế quan này, cũng chỉ đưa ra biên độ mà chưa đưa ra con số cụ thể để áp thuế. Tất cả các quốc gia còn nhiều vòng đàm phán để đạt được thỏa thuận đôi bên.

Ông nhìn nhận: "Dù vậy, rủi ro vẫn có, đó là rủi ro đáp trả. Tôi thì vẫn nghiêng về đàm phán lẫn nhau, các quốc gia sẽ không có sự đáp trả".

Vị chuyên gia Yuanta Việt Nam cho rằng chỉ số chứng khoán sẽ chịu tác động trong ngắn hạn, nhưng kỳ vọng đà giảm sẽ dần thu hẹp lại. Ông đánh giá: “Có thể thấy các chỉ số Future của Hoa Kỳ đã giảm hơn 5% song về cuối phiên đã thu hẹp còn hơn 2%. Tôi kỳ vọng VN-Index cũng diễn biến tương tự và thu hẹp đà giảm về cuối phiên hôm nay”.

Ông Minh khuyến nghị nhà đầu tư hạn chế bán tháo trừ khi có áp lực về margin. Những hoạt động bán tháo sẽ gây bất lợi trong việc quản trị rủi ro. Ngoài ra, nhà đầu tư nên quan sát nhóm cổ phiếu ngân hàng, chứng khoàn - đây là nhóm đầu tàu và có câu chuyện hưởng lợi trên thị trường. Bên cạnh đó, có thể xem xét nhóm nhôm, thép - bởi nhóm này không bị liệt vào nhóm bị ảnh hưởng trong đợt áp thuế lần này.

Về phần mình, ông Trương Hiền Phương - Giám đốc cấp cao CTCP Chứng khoán KIS Việt Nam cũng kỳ vọng đà giảm của VN-Index sẽ sớm chững lại. “Thuế quan là công cụ để chính quyền Tổng thống Donald Trump đạt được các mục đích ngoài thương mại, điều này có thể thấy ở trường hợp của Canada, Mexico… Việt Nam đã có những nỗ lực như xem xét điều chỉnh thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng quan trọng của Mỹ, bao gồm khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), nông sản và sản phẩm công nghệ cao…”, ông Phương nhận định.

Ông cho rằng thị trường sẽ sớm tìm được điểm cân bằng. Dựa trên phân tích kỹ thuật, khi thị trường giảm mạnh hoặc vào vùng quá bán sẽ mở ra cơ hội mua vào cho tầm nhìn trung và dài hạn.

“Với việc TTCK giảm sâu, trong khi EPS doanh nghiệp vẫn giữ nguyên, các tác động từ chính sách thuế quan cần có 3-6 tháng mới thẩm thấu, tôi nghĩ P/E của nhiều cổ phiếu đang ở mức rất hấp dẫn”, ông Phương nói.