Đầu tư tác động: Vốn đầu tư đã sẵn sàng

Việt Nam - Top đầu điểm đến của các nhà đầu tư tác động

Thông tin tại Diễn đàn Đầu tư Tác động Việt Nam 2025 "Thúc đẩy tăng trưởng bền vững: Mở khóa đầu tư tác động cho tương lai Việt Nam", do Quỹ Đầu tư Tác động Impact Investment Exchange (IIX), Bộ các Vấn đề Toàn cầu Canada (GAC) và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp tổ chức, bà Kathy - Thủy Nguyễn, Giám đốc quốc gia Impact Investment Exchange (IIX) đánh giá, Việt Nam là một thị trường tiềm năng cho đầu tư tác động tại Đông Nam Á.

Đưa ra con số cụ thể, bà Bà Kathy - Thủy Nguyễn cho biết, với khoảng 1,6 tỷ USD vốn tác động đã huy động, Việt Nam hiện đứng top đầu điểm đến của các nhà đầu tư phát triển (DFI) trong khu vực.

Theo các chuyên gia kinh tế, đầu tư tác động tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ nhờ các động lực chính sách quan trọng: Cam kết phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050, Danh mục Phân loại Xanh Quốc gia 2025 và Kế hoạch Hành động Quốc gia về Kinh tế Tuần hoàn đến năm 2035.

Đặc biệt, ngày càng có nhiều doanh nghiệp (DN) đem đến các giải pháp thực tiễn trong những lĩnh vực then chốt như nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, giáo dục, y tế, năng lượng tái tạo, trao quyền kinh tế cho phụ nữ và hòa nhập tài chính. Những DN này không chỉ tạo ra tác động xã hội và môi trường rõ ràng, mà còn mang lại lợi nhuận tài chính cho các nhà đầu tư tác động.

Đầu tư tác động (Impact Investing) là hình thức đầu tư có mục tiêu kép: tạo ra lợi nhuận tài chính đi đôi với việc tạo ra tác động xã hội hoặc môi trường tích cực, có thể đo lường được, nhằm giải quyết các vấn đề toàn cầu như nghèo đói, biến đổi khí hậu, giáo dục, y tế, năng lượng sạch,... Đây không phải là từ thiện mà là một chiến lược kinh doanh bền vững, huy động vốn tư nhân để tạo ra thay đổi tích cực cho cộng đồng và hành tinh, bên cạnh lợi nhuận cho nhà đầu tư.

Theo Giám đốc quốc gia Impact Investment Exchange, 3 lĩnh vực trọng tâm của đầu tư phát triển của Việt Nam là: Năng lượng tái tạo, hạ tầng xanh và tài chính toàn diện.

Đặc biệt, Việt Nam đang có ưu điểm là đứng đầu ASEAN về chỉ số tác động; nổi bật về giới và cộng đồng. Cùng với đó, Mạng lưới Đầu tư Tác động Việt Nam (VIIN), các chương trình nâng cao năng lực, đầu tư qua lăng kính giới đang tiếp tục gia tăng.

Ấn tượng với Chỉ số Đầu tư Tác động Việt Nam (Chỉ số Cam - Orange Index) 2025 đạt 51/100 điểm, tiếp tục đứng đầu ASEAN, ông Hồ Sỹ Hùng, Chủ tịch VCCI đánh giá, đây là minh chứng rõ ràng cho thấy hệ sinh thái đầu tư tác động trong nước đã đạt đến độ sâu và độ rộng nhất định, với sự trưởng thành của doanh nghiệp, sự quan tâm ngày càng lớn của nhà đầu tư, cùng các chính sách quốc gia hướng tới phát triển bền vững.

Ông Hùng khẳng định việc tiếp tục dẫn đầu ASEAN trong Chỉ số Cam là "niềm tự hào lớn" đối với Việt Nam, nhưng cũng đặt ra yêu cầu phải nâng cao hơn nữa năng lực cốt lõi của các SIB.

"Để duy trì đà này, các doanh nghiệp tạo tác động cần nâng cao năng lực cốt lõi và tư duy thị trường; nhà đầu tư cần ưu tiên các lĩnh vực có tác động lớn và tăng cường hợp tác với các định chế tài chính phát triển; còn cơ quan quản lý cần sớm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và môi trường kinh doanh nhằm khuyến khích sự phát triển hệ sinh thái đầu tư tác động toàn diện. VCCI cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các tổ chức trong nước và quốc tế, các nhà đầu tư nhằm thúc đẩy đầu tư tạo tác động, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và bao trùm của Việt Nam", ông Hùng chia sẻ tại diễn đàn.

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, một số chuyên gia tham dự diễn đàn nhận định, Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với "khoảng trống" là: Thiếu nhà đầu tư tư nhân; Khả năng hấp thụ vốn thấp; Chưa có khung pháp lý thống nhất cho đầu tư tác động.

Theo các nhà đầu tư tác động, Việt Nam đang đi đúng hướng với các yếu tố nền tảng tốt, nhưng việc hoàn thiện thể chế và đơn giản hóa quy định là cần thiết để mở rộng hơn nữa nguồn vốn tác động vào thị trường Việt Nam.

"Mở khóa" 6 triệu đô la Canada

Đại sứ Canada tại Việt Nam, ông Jim Nickel trong phát biểu của mình đã khẳng định cam kết của Canada hỗ trợ Việt Nam trên hành trình để Việt Nam trở thành trung tâm đầu tư tác động hàng đầu Đông Nam Á. Thông qua các chương trình hợp tác phát triển, Canada chia sẻ kinh nghiệm về tài chính hỗn hợp và xây dựng hệ sinh thái đầu tư tác động, đồng thời huy động nguồn vốn từ khu vực tư nhân để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và bao trùm.

Đặc biệt, thông qua Dự án Sẵn sàng cho Đầu tư Tác động tại Việt Nam (IIRV) do IIX thực hiện, Canada đã hỗ trợ các DN hướng tới phụ nữ, DN tạo tác động tích cực tới môi trường và xã hội, nâng cao năng lực, mở rộng mạng lưới để thu hút vốn tư nhân quy mô lớn.

"Điều này không chỉ góp phần hỗ trợ Việt Nam thực hiện các ưu tiên quốc gia, Mục tiêu Phát triển bền vững, mà còn thúc đẩy tăng trưởng bao trùm và toàn diện", Đại sứ Canada tại Việt Nam nhấn mạnh.

Thông tin về Dự án IIRV, bà Kathy - Thủy Nguyễn, Giám đốc IIX cho biết, mục tiêu của Dự án là "mở khóa" 6 triệu đô la Canada (~4.3 triệu đô la Mỹ) vốn tư nhân trong thời gian dự án 5 năm (2022-2027), kết nối DN tác động xã hội với các thị trường.

"Việt Nam đang đứng trước một thời điểm then chốt. Thông qua Dự án IIRV, chúng tôi đã hỗ trợ gần 250 DN tạo tác động và đã huy động thành công 17,5 triệu đô la Canada vốn tư nhân. Những DN này đang tạo ra tác động thật sự. Họ trao quyền kinh tế cho phụ nữ, tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và tạo ra sinh kế bền vững...", Giáo sư Durreen Shahnaz, Nhà sáng lập kiêm Giám đốc Điều hành IIX chia sẻ.

Giáo sư cũng nhấn mạnh, Việt Nam có tiềm năng rất lớn để dẫn đầu khu vực trong đầu tư tác động. "Nếu hệ sinh thải đầu tư tác động được hỗ trợ đúng mức, Việt Nam hoàn toàn có thể mở khóa hàng tỷ đô là phục vụ mục tiêu phát triển bền vững", Giáo sư Durreen Shahnaz khẳng định.

Chỉ số Cam của Việt Nam cao nhất ASEAN
Theo Chỉ số Cam 2025 - chỉ số đo lường hiệu quả trao quyền cho phụ nữ và hành động khí hậu - Việt Nam xếp hạng 51 toàn cầu cao nhất trong các nước ASEAN và vượt mức điểm trung bình (44) của thế giới. Điều này thể hiện mức độ sẵn sàng cho đầu tư tác động của Việt Nam. Việt Nam đạt kết quả tốt ở ba lĩnh vực chính, như Giới (51), Khí hậu (44) và Tác động Cộng đồng (58). Đáng chú ý, 65% DN tạo tác động được đánh giá do phụ nữ lãnh đạo, và ngày càng nhiều DN do phụ nữ làm chủ mang lại giải pháp khí hậu hiệu quả.