'Sắp xếp đơn vị hành chính ảnh hưởng lớn toàn bộ quy hoạch'

Sáng 9/5, tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch.

Sắp xếp đơn vị hành chính ảnh hưởng lớn đến toàn bộ các quy hoạch

Theo Bộ trưởng Tài chính, kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đã giao Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội chủ trì, chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch, các luật liên quan và hoàn thành sửa đổi, bổ sung pháp luật chậm nhất ngày 30/6/2025.

Nghị quyết số 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội đã giao Chính phủ tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Quy hoạch và các nội dung có liên quan đến quy hoạch để khẩn trương sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch và các luật có liên quan đến quy hoạch.

Theo vị Bộ trưởng, việc sắp xếp đơn vị hành chính sẽ có ảnh hưởng lớn đến toàn bộ các quy hoạch của hệ thống quy hoạch quốc gia. Do vậy, cần rà soát, điều chỉnh hệ thống quy hoạch trong bối cảnh không tổ chức cấp huyện và điều chỉnh các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030 để phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

"Việc xây dựng và ban hành dự án luật trong giai đoạn hiện nay là rất cấp thiết để kịp thời cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước", ông Thắng nói.

Việc sửa luật này nhằm mục đích hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về quy hoạch để phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của đất nước trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc;

Tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; tăng cường quyền tự chủ, tính chủ động, sáng tạo, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị gắn với nâng cao trách nhiệm giải trình của người đứng đầu, kiểm soát quyền lực chặt chẽ.

Cùng với đó rà soát, sửa đổi các quy phạm pháp luật còn chồng chéo, bất cập cản trở sự phát triển, khơi thông các điểm nghẽn, tạo động lực mới cho phát triển.

Dự thảo luật bao gồm 2 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 33 điều, khoản của Luật Quy hoạch.

Đáng chú ý, bổ sung quy định về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030 để đáp ứng yêu cầu sắp xếp lại đơn vị hành hành chính cấp tỉnh theo hướng đơn giản hóa và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Cụ thể, không phải lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch; việc thẩm định quy hoạch có thể theo hình thức họp Hội đồng thẩm định hoặc lấy ý kiến thẩm định bằng văn bản của các bộ, cơ quan ngang bộ có liên quan;

Phân cấp cho các bộ tổ chức thẩm định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch ngành quốc gia; phân cấp cho UBND cấp tỉnh tổ chức thẩm định điều chỉnh quy hoạch tỉnh, Chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tỉnh sau khi được HĐND tỉnh thông qua.

"Chưa có quy định riêng biệt về quy trình điều chỉnh quy hoạch"

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho rằng, dự thảo luật đã bổ sung nguyên tắc xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch và giao Chính phủ quy định chi tiết là cần thiết nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thời gian qua.

Tuy nhiên, dự thảo luật chỉ mới quy định nguyên tắc xử lý mâu thuẫn đối với các quy hoạch không cùng cấp thẩm quyền quyết định, phê duyệt. Do đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung và làm rõ phương án xử lý mâu thuẫn ngay tại dự thảo luật đối với các quy hoạch cùng cấp thẩm quyền quyết định, phê duyệt.

Về phân cấp thẩm quyền quyết định, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, ông Phan Văn Mãi cho biết, một số ý kiến đề nghị chưa phân cấp thẩm quyền của Quốc hội cho Chính phủ trong việc quyết định quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, nhất là trong trường hợp lập mới các quy hoạch này vì nội dung này chưa được rà soát, đánh giá kỹ lưỡng, có thể dẫn đến không đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.

Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tổng kết thực tiễn khi sửa đổi toàn diện Luật Quy hoạch. Trong trường hợp cần phân cấp cho Chính phủ quyết định việc lập mới quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia thì cần rà soát, nghiên cứu để tích hợp một số nội dung quan trọng của 2 quy hoạch này vào nội dung của quy hoạch tổng thể quốc gia, bảo đảm quyền giám sát tối cao của Quốc hội theo Hiến định đối với các nguồn lực đặc biệt, có tầm quan trọng quốc gia.

Về trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, dự thảo luật chỉ mới quy định chung cho các trường hợp điều chỉnh quy hoạch thời kỳ 2021-2030 mà chưa có quy định riêng biệt về quy trình điều chỉnh quy hoạch theo tính chất, quy mô không gian lãnh thổ của quy hoạch bị thay đổi sau khi thực hiện sắp xếp, sáp nhập, điều chỉnh địa giới hành chính.

"Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, chỉnh sửa cho phù hợp; trường hợp cần thiết có thể giao Chính phủ quy định chi tiết để tránh vướng mắc khi triển khai thực hiện", ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh.