Thận trọng trước sức nóng “đồng bạc xanh”

USD tăng gây áp lực lên tỷ giá

Giới phân tích tài chính nhận định rằng, tỷ giá năm 2025 sẽ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như tốc độ hồi phục của nền kinh tế toàn cầu, chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), mức độ nghiêm trọng của xung đột địa chính trị… Trong đó, đáng chú ý là “ẩn số” chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump có thể làm tăng giá trị đồng USD, gây áp lực lên tỷ giá VND.

Mặc dù giá USD thế giới giảm nhẹ sau khi Mỹ công bố chỉ số lạm phát (CPI) tháng 12/2024 tăng 2,9% so với cùng kỳ năm trước, song chỉ số DXY hiện vẫn duy trì ngưỡng 109 điểm. Hiện thị trường lao động và khu vực dịch vụ của Mỹ khá khả quan nên các chuyên gia phân tích của UOB cho rằng, có thể Fed sẽ trì hoãn việc cắt giảm lãi suất hơn so với kỳ vọng, khiến sức mạnh USD tăng cao hơn so với các đồng tiền khác. Ngoài ra, các xung đột địa chính trị kéo theo nhu cầu đầu tư vào các tài sản trú ẩn an toàn và theo đó, USD có thể là tài sản được ưu tiên lựa chọn.

Thực tế, đồng USD bắt đầu đi lên từ đầu tháng 10/2024 khi tỷ lệ ủng hộ ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tăng lên. Kể từ khi ông Trump tái đắc cử vào đầu tháng 11/2024, “đồng bạc xanh” đã kéo dài đà tăng. Chỉ số DXY tăng từ khoảng 100 điểm vào đầu tháng 10/2024 lên khoảng 108 vào cuối tháng 12/2024 và vượt 109 điểm vào giữa tháng 1/2025, tương đương tăng 9% trong thời gian ngắn. Trong khi đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell cũng tỏ ra ít cam kết hơn về việc cắt giảm lãi suất USD thêm trong tương lai và đưa ra cảnh báo “tốc độ cắt giảm dự kiến chậm hơn cho năm tới phản ánh kỳ vọng lạm phát cao hơn”.

Năm 2025, các chuyên gia phân tích UOB nhận thấy, rủi ro lớn nhất Việt Nam có thể gặp phải tiếp tục là sự biến động khó lường từ các diễn biến chính trị và kinh tế thế giới, trong đó trọng tâm có thể nằm ở các chính sách thương mại và can thiệp xung đột toàn cầu từ chính quyền mới tại Mỹ sẽ bắt đầu trong năm nay.

Theo ông Đinh Đức Quang - Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam, cần phải nhìn nhận là không chỉ Việt Nam có thể bị ảnh hưởng lớn từ những thay đổi toàn cầu này, mà hầu như toàn bộ các nền kinh tế đang phát triển đều đang tìm cách để vượt qua khó khăn đó. Chính quyền mới tại Mỹ, nền kinh tế lớn mạnh nhất thế giới với USD là đồng tiền chính trong thương mại và đầu tư toàn cầu, đã phát tín hiệu mạnh mẽ với các biện pháp bảo hộ thương mại thông qua việc tăng thuế nhập khẩu hàng hóa vào Mỹ, trục xuất lao động nhập cư bất hợp pháp, giảm thuế nội địa… và các biện pháp này nhìn chung có thể tạo áp lực lạm phát cao hơn tại Mỹ. Từ đó, dường như chu kỳ cắt giảm lãi suất USD có thể sẽ chậm hơn so với kỳ vọng thị trường và điều này có thể tạo áp lực lên mặt bằng lãi suất tất cả các đồng tiền khác, cả tỷ giá USD so với các đồng tiền khác…

Trên cơ sở nhận định đó, các chuyên gia UOB cho rằng, thị trường sẽ có những biến động tỷ giá và lãi suất lớn hơn, khó đoán định hơn. UOB tiếp tục giữ nguyên dự báo Fed sẽ cắt giảm tổng cộng 1% lãi suất USD trong năm 2025 về quanh mức 3,5%/năm vào cuối năm. Dự báo này là cơ sở thuận lợi cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tiếp tục ổn định lãi suất VND và tỷ giá USD/VND như hiện nay. UOB dự báo, năm 2025, tỷ giá USD/VND ở mức 25.800 đồng/USD trong quý I; 26.000 đồng/USD trong quý II; 26.200 đồng/USD trong quý III và 26.000 đồng/USD trong quý IV.

Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo, sức mạnh đồng USD tiếp tục là yếu tố chi phối lớn đối với tỷ giá, VND sẽ mất giá khoảng 3% trong năm 2025 so với USD. Ở góc nhìn lạc quan hơn, các nhà phân tích VCBS nhận định, thị trường ngoại hối trong năm 2025 có thể ghi nhận những yếu tố tích cực nhờ vào xu hướng nới lỏng chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương trên thế giới. Điều này sẽ tạo ra cơ hội cho dòng tiền đầu tư vào những quốc gia có nền kinh tế vĩ mô ổn định, trong đó có Việt Nam. Chưa kể, các yếu tố môi trường vĩ mô, thặng dư thương mại tích cực, dòng vốn FDI tăng và du lịch phục hồi mạnh mẽ… cũng sẽ hỗ trợ cho VND trong năm nay.

Khó giảm lãi suất

Năm 2024, trước bối cảnh áp lực tỷ giá tăng, NHNN đã can thiệp linh hoạt để điều tiết thanh khoản, phát hành 123.700 tỷ đồng tín phiếu và bơm 172.000 tỷ đồng qua kênh thị trường mở (OMO). Bên cạnh đó, NHNN giảm lượng thanh khoản hỗ trợ trong tháng 12/2024 để duy trì mặt bằng lãi suất liên ngân hàng ở mức cao vừa phải. Lãi suất liên ngân hàng biến động trong tháng, giảm xuống mức 2,4%/năm vào ngày 19/12/2024 nhờ hỗ trợ thanh khoản, trước khi tăng lên mức 4%/năm vào ngày 27/12/2024, sau khi NHNN bán USD. Kết thúc tháng 12/2024, lãi suất qua đêm ổn định ở 3,6%/năm, trong khi các kỳ hạn ngắn dao động từ 4,4-4,7%/năm.

Lãi suất huy động có xu hướng tăng trong nửa cuối năm 2024 và kéo dài đến nay, kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng hiện đạt 5,1%/năm, tăng 0,2%/năm so với đầu năm 2024. Lãi suất tăng do nhu cầu tín dụng cao và tăng trưởng tín dụng vượt mức huy động vốn. Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng ngành ngân hàng đưa ra cho năm 2025 ở mức 16%, nên dư địa cho vay sẽ lớn hơn và kỳ vọng cầu vốn tăng trở lại, do đó ngân hàng sẽ tăng huy động, cộng với áp lực tỷ giá nên khả năng lãi suất sẽ tăng. Các chuyên gia nhận định, dư địa cho chính sách tiền tệ của Việt Nam năm 2025 sẽ bị hạn chế do áp lực từ USD mạnh lên và nguy cơ Mỹ tiếp tục điều tra thao túng tiền tệ. NHNN có thể sẽ duy trì lập trường thận trọng và không kỳ vọng cắt giảm lãi suất chính sách.

Quả thực, kể từ lần cắt giảm các mức lãi suất chính sách vào tháng 6/2023, NHNN đã duy trì chính sách tiền tệ trung hòa nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, chứ chưa sử dụng chính sách tiền tệ nới lỏng vốn có thể tạo ra áp lực lạm phát hoặc tăng trưởng tín dụng quá nóng gây tác dụng tiêu cực trong tương lai. Có thể thấy rằng, từ các cấp lãnh đạo cao nhất đã thống nhất triển khai đồng loạt nhiều giải pháp thúc đẩy tăng trưởng mà không cần sử dụng chính sách nới lỏng tiền tệ. Các giải pháp này có thể kể đến việc các cơ quan quản lý liên tục tập trung mở rộng quan hệ đối tác kinh tế, mở rộng thị trường thương mại toàn cầu, thực hiện giải pháp nhằm nâng hạng thị trường chứng khoán, thúc đẩy đầu tư công tạo đầu tàu kinh tế, thuyết phục các nhà đầu tư nước ngoài về điểm đến đầu tư vào Việt Nam an toàn, hiệu quả và gần đây nhất là cải cách thể chế theo hướng tinh gọn bộ máy quản lý nhà nước.

Tất cả các giải pháp này, theo nhìn nhận của UOB, là mang tính dài hạn nhằm tạo ra dòng vốn đầu tư thật, mới và mạnh mẽ hơn vào Việt Nam, là cơ sở tiếp tục ổn định vĩ mô, tăng dự trữ ngoại hối, từ đó ổn định được lãi suất, tỷ giá. Với đánh giá như trên, UOB dự báo, Chính phủ và NHNN sẽ tiếp tục giữ các mức lãi suất chính sách như hiện nay trong một chính sách tiền tệ trung hòa trong vài tháng đầu năm 2025. Cụ thể, NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách trong thời điểm hiện tại, với lãi suất tái cấp vốn được giữ ở mức 4,5%/năm. Tuy tỷ giá hiện là một vấn đề cần cân nhắc khác đối với NHNN, nhưng nhiều khả năng nhà điều hành sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách để chống lại áp lực mất giá đối với đồng nội tệ. Còn MBS cho rằng, sự phục hồi sản xuất và giải ngân đầu tư công sẽ thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, làm tăng áp lực lên lãi suất huy động. Lãi suất kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng lớn sẽ dao động trong khoảng 5-5,2%/năm trong năm 2025.

Theo ông Nguyễn Hoàng Linh - Giám đốc Nghiên cứu Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF), trong trường hợp áp lực tỷ giá quá lớn, khả năng NHNN sẽ phải tăng lãi suất điều hành. Bởi tỷ giá sẽ chịu áp lực trong nửa đầu năm 2025 do ảnh hưởng các chính sách trong giai đoạn đầu ông Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ và khả năng sẽ áp đặt các thuế quan tạm thời liên quan đến thương mại quốc tế dẫn đến rủi ro chính sách cao, khiến các dòng vốn đầu tư ở trạng thái chờ để xem động thái tiếp theo. Bên cạnh đó, nền kinh tế châu Âu có dấu hiệu suy yếu do khủng hoảng chính trị, nên nhiều khả năng Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) sẽ cắt giảm lãi suất nhanh hơn Fed để hỗ trợ nền kinh tế. Nhiều tổ chức dự báo, ECB sẽ giảm lãi suất trong khoảng 1-2 điểm phần trăm. Do đó, đồng EUR tiếp tục mất giá so với USD, từ đó làm tăng chỉ số DXY, ảnh hưởng đến tỷ giá VND. Tuy nhiên, sang nửa sau năm 2025, triển vọng tỷ giá VND được cho là sẽ ổn định, thậm chí VND có thể tăng giá.

Chuyên gia Công ty Chứng khoán VPBank (VPBankS) dự báo, lãi suất điều hành sẽ có xu hướng tăng trong 2025, nhưng có thể không xảy ra trong nửa đầu năm. Trường hợp NHNN không tăng lãi suất thì cần điều hành linh hoạt hơn, cho phép VND biến động trong biên độ lớn hơn. Bởi có thể từ nay đến thời điểm ông Trump nhậm chức, USD có thể tăng thêm một đợt nữa. Một số tổ chức quốc tế cho rằng, chỉ số DXY có thể tăng lên mốc 110 điểm.

Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho hay, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường để trong trường hợp tỷ giá có biến động quá lớn sẽ kịp thời can thiệp bán ngoại tệ. Còn với lãi suất, NHNN sẽ cân nhắc bởi nếu giảm mạnh sẽ tác động làm tăng tỷ giá, ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư nước ngoài. Theo bà Hồng, Fed giảm lãi suất thoạt nhìn có vẻ làm giảm áp lực đối với tỷ giá. Tuy nhiên, tỷ giá thị trường ngoại hối trong nước chịu tác động bởi nhiều yếu tố, chứ không riêng lãi suất của Fed. Nếu xuất khẩu cải thiện, thu hút vốn FDI tăng… thì nguồn cung USD sẽ cải thiện, giúp điều hành tỷ giá thuận lợi hơn. Ngược lại, nếu xuất khẩu khó khăn, không có đầu ra hoặc khi nhu cầu nhập khẩu tăng, tỷ giá sẽ gặp áp lực. Đó là chưa nói đến yếu tố tâm lý kỳ vọng, đầu cơ, găm giữ.

Trong giai đoạn đầu năm, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng nên được ưu tiên, thay vì cắt giảm lãi suất

Ông Pyon Young Hwan, Giám đốc phụ trách Giao dịch ngoại hối và Phái sinh, Ngân hàng Shinhan Việt Nam

Việc ông Donald Trump chuẩn bị nhậm chức sẽ gây áp lực giảm giá trị của VND và thâm hụt thương mại của Việt Nam. Chỉ số USD (DXY) trên thị trường quốc tế vượt mốc 109 điểm gây sức ép lớn với tỷ giá trong nước. Tuy nhiên, theo tôi, dựa trên mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa 2 nước Việt Nam - Mỹ, áp lực thực tế được dự đoán sẽ không quá lớn, do đó tác động lên VND có thể sẽ được hạn chế. Trong báo cáo tỷ giá nửa đầu năm 2024 có đề cập đến việc can thiệp mua ngoại tệ của NHNN để bổ sung cho dự trữ ngoại hối đã giảm hơn 20 tỷ USD vào năm 2022. Do đó, chúng tôi cho rằng, vẫn còn dư địa cho việc NHNN mua ngoại tệ nhằm mục đích bổ sung dự trữ ngoại hối.

Theo đó, chúng tôi dự báo tỷ giá USD/VND sẽ giảm trong năm 2025 nhờ nền tảng nội tại vững chắc, song đà giảm sẽ không mạnh do khả năng phục hồi kinh tế ở châu Âu và Trung Quốc vẫn còn chậm. Mặc dù Fed đã cắt giảm lãi suất khiến giá trị USD giảm, nhưng tốc độ mất giá của USD còn chậm do sự phục hồi của các nền kinh tế khác, đặc biệt là khu vực Eurozone vẫn còn trì trệ.

Bên cạnh đó, các yếu tố căng thẳng địa chính trị, giá cả leo cao do cạnh tranh thương mại, đồng thời tình trạng trì trệ kéo dài của nền kinh tế Trung Quốc sẽ là nguyên nhân khiến tỷ giá USD/VND tăng ở ngắn hạn. Dự báo tỷ giá VND/USD tại thời điểm quý I/2025 là 24.850 đồng/USD, quý II/2025 là 24.740 đồng/USD, quý III/2025 là 24.670 đồng/USD và quý IV/2025 là 24.550 đồng/USD. Tỷ giá trung bình dự kiến là 24.700 đồng đồng/USD.

Với động thái cắt giảm lãi suất của các nền kinh tế lớn, đặc biệt là Fed trong năm qua và lộ trình trong năm nay khoảng 1% đã hỗ trợ NHNN có dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ, góp phần đẩy mạnh phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Dự báo Fed còn giảm thêm lãi suất USD. Khi chênh lệch lãi suất trong và ngoài nước được thu hẹp, gánh nặng tỷ giá được giảm bớt, giá cả trong nước ổn định, dư địa được mở rộng, cắt giảm lãi suất sẽ có thể hỗ trợ nền kinh tế vượt qua giai đoạn khó khăn từ những biến động bên ngoài. Tuy vậy, trong giai đoạn đầu, thay vì cắt giảm lãi suất, các biện pháp hỗ trợ trực tiếp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng nên được ưu tiên. Mục tiêu tăng trưởng tín dụng ngành ngân hàng đưa ra cho cả năm nay là 16%, cao hơn năm trước cũng là điều kiện tích cực để các ngân hàng mở rộng dư địa cho vay.

Kỳ vọng NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách trong thời điểm hiện tại

Ông Heng Koon How, Trưởng Bộ phận Chiến lược thị trường, Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB Singapore

Chỉ số DXY đã tăng mạnh thời gian vừa qua, nhưng có một số động lực liên quan giúp giải thích sức mạnh của đồng USD từ khi ông Donald Trump tái đắc cử. Về mặt chính sách, chính quyền Trump 2.0 sắp tới có khả năng sẽ mở rộng thêm các đợt cắt giảm thuế và tăng cường thuế quan thương mại đối với Trung Quốc, bên cạnh một số quốc gia khác như Canada và Mexico. Điều này có khả năng sẽ làm tăng chi phí hàng hóa và dịch vụ cho Hoa Kỳ.

Tuy nhiên, trong kịch bản bi quan hơn là mức tăng thuế quan đáng kể và ngay lập tức sau khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1/2025, CPI của Hoa Kỳ sẽ tăng ít nhất 0,5 điểm phần trăm. Các chính sách của ông Trump có thể sẽ tái bùng phát lạm phát ở Hoa Kỳ. Trên thực tế, lạm phát hàng tháng mới nhất cho thấy CPI của nước này vẫn giữ nguyên ở mức 2,7% so với cùng kỳ năm trước vào tháng 11/2024, làm gia tăng rủi ro rằng, con đường giảm phát hướng tới mục tiêu dài hạn 2% của Fed có thể đã bị đình trệ.

Hiện chúng ta thấy quỹ đạo cắt giảm lãi suất của Fed nông hơn. Tại cuộc họp Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) vào ngày 18/12/2024, Fed thực sự đã phát đi tín hiệu này. Dự báo biểu đồ chấm trung vị được cập nhật của Fed hiện ngụ ý chỉ có 2 lần cắt giảm lãi suất trong năm 2025, ít hơn so với dự báo trước đó là 4 lần. Rủi ro lạm phát gia tăng, cùng với việc Fed cắt giảm lãi suất nông hơn và lợi suất dài hạn cao hơn, tất cả đều góp phần tạo nên bối cảnh đồng USD mạnh lên mà chúng ta đang chứng kiến hiện nay. Trên thực tế, chúng tôi dự đoán USD sẽ tiếp tục mạnh lên, với chỉ số DXY tăng cao hơn 110 điểm vào giữa năm 2025, đồng thời lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm vẫn giữ vững ở mức trên 4%.

Tuy nhiên, lạm phát chung và lạm phát cơ bản vẫn ở mức dưới mục tiêu chính thức là 4,5% của năm 2024, đặc biệt là vào cuối năm. Điều này mở ra cơ hội cho NHNN nới lỏng lập trường chính sách của mình. Tuy nhiên, tỷ giá hiện là một vấn đề cần cân nhắc khác đối với NHNN và nhiều khả năng nhà điều hành sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách để chống lại áp lực mất giá đối với đồng nội tệ. Với sự không chắc chắn trong tương lai về chu kỳ điều chỉnh lãi suất chính sách của Fed và căng thẳng địa chính trị/thương mại sau khi Tổng thống Trump nhậm chức, chúng tôi kỳ vọng NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách trong thời điểm hiện tại, với lãi suất tái cấp vốn được giữ ở mức 4,5%/năm.

(Theo Tin nhanh Chứng khoán)