Vốn tín dụng giữ vai trò quan trọng tại các dự án PPP

ĐÌNH DUY
21:26 08/05/2025

Bên cạnh các giải pháp đa dạng hoá nguồn huy động vốn trong các dự án PPP, vốn tín dụng từ các ngân hàng thương mại vẫn là kênh vốn quan trọng để triển khai khả thi các dự án.

Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại được xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược để Việt Nam bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trong đó, hạ tầng giao thông đặt mục tiêu xây dựng 3.000km đường cao tốc, 1.000km đường ven biển trong năm 2025 và đạt 5.000 km vào năm 2030 (tổng mức đầu tư 813.000 tỷ đồng). Bên cạnh đó, đường sắt cũng là lĩnh vực ưu tiên chiến lược với mục tiêu 1.541 km đường sắt Bắc – Nam, TMĐT 68 tỷ USD.

Còn theo định hướng phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đến năm 2030, tầm nhìn năm 2050 của Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng), nhu cầu vốn cho hạ tầng giai đoạn 2026-2030 sẽ cần tới hơn 200 tỷ USD. Trong đó, hạ tầng giao thông chiếm tỷ trọng cao nhất, ước tính 40-50% (tương đương 80-100 tỷ USD) với các đại dự án như đường sắt cao tốc Bắc – Nam và sân bay Long Thành.

Trong khi đó, theo ước tính của FiinRatings, mỗi năm, Việt Nam cần ít nhất 25-30 tỷ USD vốn đầu tư cho đến năm 2040 và căn cứ trên các kênh cung ứng vốn, Việt Nam có thể thiếu xấp xỉ khoảng 116 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng giai đoạn 2023-2040. Đầu tư cơ sở hạ tầng đang và sẽ là điều kiện cần để kinh tế Việt Nam bứt phá, song vấn đề đặt ra là phải khơi thông các dòng vốn, mời gọi các nhà đầu tư tư nhân tham gia.

Nhu cầu vốn cho hạ tầng giao thông giai đoạn 2026-2030 sẽ cần tới hơn 200 tỷ USD. Ảnh: PV

Vai trò vốn tín dụng trong các dự án PPP

Mô hình đối tác công – tư (PPP) nổi lên như một giải pháp hữu hiệu và đã dần trở thành một động lực quan trọng trong phát triển hạ tầng giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế ở Việt Nam. Tuy nhiên, tính khả thi của các dự án PPP phụ thuộc rất lớn vào khả năng huy động được vốn, mà trong đó nguồn vốn tín dụng vẫn giữ vai trò then chốt.

Nguồn vốn tín dụng thường được cung cấp dưới dạng các khoản vay từ ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng, là một phần không thể thiếu của các dự án PPP. Bên cạnh cho phép khu vực tư nhân tận dụng chuyên môn và nguồn lực sẵn có, nó còn giảm bớt gánh nặng tài chính lên ngân sách nhà nước. Trong mô hình này, nhà nước và tư nhân cùng chia sẻ rủi ro và lợi ích, đồng thời thúc đẩy hiệu quả quản lý và triển khai dự án.

Đặc thù của các dự án PPP ở Việt Nam hiện nay là đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thời gian hoàn vốn dài, có thể tiềm ẩn rủi ro. Trong suốt quá trình thực hiện dự án, nguồn vốn tín dụng đóng vai trò như một giải pháp tài chính linh hoạt đảm bảo dòng tiền ổn định.

TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhận định: “Trong mô hình PPP có sự đóng góp vốn của cả Nhà nước và tư nhân, dù doanh nghiệp có năng lực tài chính mạnh, vẫn cần có nguồn vốn huy động từ bên ngoài, mà ở nền kinh tế Việt Nam hiện nay, nổi lên là hệ thống ngân hàng cũng như các tổ chức tín dụng. Xét tổng thể, vai trò của nguồn vốn tín dụng rất quan trọng với các dự án PPP”.

Thực tế cũng cho thấy, nguồn vốn tín dụng luôn giữ một vai trò nổi bật trong các dự án PPP tại Việt Nam. Dù gần đây, doanh nghiệp đầu tư PPP đã có giải pháp sáng tạo để đa dạng hóa nguồn huy động vốn nhằm giảm sự phụ thuộc vào kênh tài chính này. Với cơ sở hạ tầng tài chính còn đang phát triển và nguồn vốn nội địa hạn chế, vốn tín dụng vẫn là lựa chọn chủ đạo, đặc biệt trong các dự án có quy mô lớn như lĩnh vực hạ tầng giao thông.

Ví dụ, dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, một trong những dự án PPP tiêu biểu thuộc tuyến cao tốc Bắc – Nam, đã sử dụng nguồn vốn tín dụng chiếm hơn 50% tổng vốn đầu tư, ước tính khoảng hơn 6.800 tỷ đồng.

Tương tự, dự án cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt được thực hiện với tổng mức đầu tư 11.157 tỷ đồng, trong đó hơn 45% là vốn tín dụng huy động (gần 5.100 tỷ đồng, chủ yếu là vốn vay). Đây là tỷ lệ cao, phản ánh sự phụ thuộc lớn vào vốn tín dụng khi phần vốn Nhà nước chiếm khoảng dưới 55% (hơn 6.000 tỷ đồng).

Hay như dự án cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo có tổng mức đầu tư: 8.925 tỷ đồng, đã huy động được tổng vốn tín dụng là 2.756 tỷ đồng (hơn 30% tổng mức đầu tư). Trong đó phần vốn vay của nhà đầu tư là 2.756 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 1.030 tỷ đồng. Dự án đã đạt thành công trong việc thu xếp vốn, trở thành “điểm sáng” trong mô hình PPP.

Những ví dụ trên đây chứng minh rằng, dù các nhà đầu tư có tìm kiếm các nguồn vốn khác như phát hành trái phiếu, hợp tác BCC … thì với nhiều dự án PPP, vốn tín dụng vẫn là nguồn huy động "trụ cột" tài chính cho dự án. Khoản tín dụng để triển khai các dự án PPP giao thông chủ yếu đến từ cam kết của các ngân hàng thương mại trong nước, phần nào cho thấy sự tin tưởng và sẵn sàng của các tổ chức tài chính tham gia vào mô hình PPP.

Nguồn vốn tín dụng tại các ngân hàng thương mại là kênh quan trọng tại các dự án PPP. Ảnh: PV

Ngân hàng sẵn sàng tham gia PPP nhưng còn vướng rào cản

Thời gian qua, trong nỗ lực thu hút nguồn lực tư nhân tham gia phát triển hạ tầng, Đảng và Nhà nước đã có các chủ trương chính sách nhằm giải quyết, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc liên quan về cơ chế, về nguồn vốn, về nhân lực… góp phần hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân nói chung, thúc đẩy áp dụng mô hình PPP nói riêng.

Mới đây, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân ban hành ngày 04/5/2025 cũng nhấn mạnh nhiệm vụ "đa dạng hoá, nâng cao hiệu quả các hình thức hợp tác giữa Nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân thông qua các mô hình hợp tác công tư (PPP)". Đồng thời nêu rõ yêu cầu đẩy mạnh và đa dạng hoá nguồn vốn cho kinh tế tư nhân: “Rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách tín dụng cho kinh tế tư nhân. Có chính sách ưu tiên một phần nguồn tín dụng thương mại để dành cho doanh nghiệp tư nhân…”.

Theo nhận định từ một số chuyên gia, với các chính sách từ Quốc hội, Chính phủ, các ngân hàng đang dành nhiều hơn sự quan tâm và mong muốn sát cánh doanh nghiệp để tham gia vào các dự án PPP. Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản về cơ chế chính sách như giới hạn tỷ lệ cho vay dài hạn, hạn chế về tài sản đảm bảo và cơ chế bảo lãnh, quy trình thẩm định còn phức tạp... dẫn đến khó hoặc không thực hiện được.

TS. Võ Trí Thành cho rằng, để các dự án PPP có thể triển khai, bên cạnh sự tham gia của vốn Nhà nước, điều quan trọng là phải thu hút được sự tham gia của nguồn lực tư nhân, đánh giá và hạn chế tối đa những rủi ro có thể phát sinh, có kế hoạch tài chính bền vững.

“Đất nước cần đầu tư nguồn lực khổng lồ cho hạ tầng, ngân sách còn hạn chế, thì rất cần có các dự án PPP. Trong đó không thể phủ nhận những đóng góp của hệ thống ngân hàng và các tổ chức tín dụng trong nước. Điều này cần được phát huy và có cơ chế để tháo rào cản, khuyến khích nguồn lực xã hội tham gia đóng góp cho đất nước”, vị chuyên gia này khẳng định.

  • Cùng chuyên mục
Mặt bằng TP.HCM giá neo cao, nhiều nhà bán lẻ, chủ nhà hàng 'tháo chạy'

Mặt bằng TP.HCM giá neo cao, nhiều nhà bán lẻ, chủ nhà hàng 'tháo chạy'

Làn sóng nhà hàng, chuỗi cửa hàng bán lẻ bỏ mặt bằng tháo chạy dù đang làm ăn tốt cho thấy thực trạng giá mặt bằng bán lẻ ở TP.HCM tăng phi mã không có điểm dừng.

Đầu tư - 08/05/2025 15:07

Sáp nhập với Kon Tum, Quảng Ngãi muốn sớm mở đường cao tốc

Sáp nhập với Kon Tum, Quảng Ngãi muốn sớm mở đường cao tốc

Tỉnh Quảng Ngãi mong muốn được Trung ương phê duyệt và đầu tư tuyến cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum trong giai đoạn 2025 - 2028 để tạo trục liên kết kinh tế, giao thương và phát triển vùng mạnh mẽ hơn.

Đầu tư - 08/05/2025 15:07

Bình Định đề xuất đưa dự án điện địa nhiệt vào điều chỉnh Quy hoạch điện VIII

Bình Định đề xuất đưa dự án điện địa nhiệt vào điều chỉnh Quy hoạch điện VIII

Bình Định kiến nghị Bộ Công Thương đưa dự án Nhà máy điện địa nhiệt Hội Vân (công suất 15MW) vào danh mục các dự án triển khai trong Kế hoạch thực hiện Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII.

Đầu tư - 08/05/2025 10:28

35 dự án ở Quảng Nam nợ hơn 2.000 tỷ tiền sử dụng đất, thuê đất

35 dự án ở Quảng Nam nợ hơn 2.000 tỷ tiền sử dụng đất, thuê đất

Tỉnh Quảng Nam quyết liệt thu hồi nợ hơn 2.000 tỷ đồng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của 35 dự án khu dân cư, khu đô thị trên địa bàn.

Đầu tư - 08/05/2025 08:41

Bidiphar lý giải việc chậm tiến độ dự án thuốc vô trùng 840 tỷ

Bidiphar lý giải việc chậm tiến độ dự án thuốc vô trùng 840 tỷ

Dự án Nhà máy sản xuất thuốc vô trùng thể tích nhỏ với tổng vốn đầu tư 840 tỷ đồng đang trong quá trình xây dựng, mua sắm trang thiết bị. Lãnh đạo Bidiphar cho rằng, việc dự án đang chậm là cần thiết để đảm bảo chất lượng, tránh thất thoát…

Đầu tư - 08/05/2025 06:10

Nhiều dự án nhà ở xã hội tại Quảng Nam 'mắc cạn' vì mặt bằng

Nhiều dự án nhà ở xã hội tại Quảng Nam 'mắc cạn' vì mặt bằng

Thị xã Điện Bàn (Quảng Nam) có đến 14 khu đất và dự án nhà ở xã hội, song phần lớn đang "mắc cạn" ở khâu giải phóng mặt bằng hoặc dở dang.

Đầu tư - 07/05/2025 15:50

Bất động sản Việt Nam vẫn có thể đứng vững ở nhiệm kỳ 2 của ông Trump

Bất động sản Việt Nam vẫn có thể đứng vững ở nhiệm kỳ 2 của ông Trump

Theo chuyên gia, bất chấp những bất ổn đang diễn ra, thị trường bất động sản Việt Nam nói riêng và khu vực Châu Á Thái Bình Dương nói chung vẫn duy trì sự kiên cường.

Đầu tư - 07/05/2025 14:38

Sumitomo được 'bật đèn xanh' xây khu công nghiệp 116 triệu USD

Sumitomo được 'bật đèn xanh' xây khu công nghiệp 116 triệu USD

Với dự án sắp được triển khai ở Thanh Hóa, tập đoàn Nhật Bản sẽ mở rộng danh mục bất động sản công nghiệp lên con số 4 trong bối cảnh vốn FDI tiếp tục đổ vào Việt Nam.

Đầu tư - 07/05/2025 09:36

Quảng Nam có thêm khu công nghiệp hơn 1.433 tỷ đồng

Quảng Nam có thêm khu công nghiệp hơn 1.433 tỷ đồng

Khu công nghiệp cơ khí ô tô Chu Lai Trường Hải mở rộng có quy mô 114,78ha, với tổng vốn đầu tư hơn 1.433 tỷ đồng; hoạt động theo mô hình khu công nghiệp chuyên ngành cơ khí.

Đầu tư - 07/05/2025 08:52

Nghệ An chủ động tiếp cận, kết nối các nhà đầu tư lớn

Nghệ An chủ động tiếp cận, kết nối các nhà đầu tư lớn

Nghệ An sẽ chủ động tiếp cận, kết nối các nhà đầu tư lớn, các doanh nghiệp FDI để kịp thời thu hút dòng vốn đầu tư mới.

Đầu tư - 07/05/2025 08:51

Quý đầu năm 'kém sắc' của các ông lớn xăng dầu

Quý đầu năm 'kém sắc' của các ông lớn xăng dầu

Giá xăng dầu thế giới lao dốc mạnh trong quý đầu năm trước chính sách thuế của Mỹ và xung đột Nga – Ukraina. Lợi nhuận BSR, Petrolimex hay PV OIL đều giảm mạnh.

Đầu tư thông minh - 07/05/2025 07:00

Mục tiêu tăng trưởng của Quảng Trị gặp thách thức bởi các dự án điện gió chậm tiến độ

Mục tiêu tăng trưởng của Quảng Trị gặp thách thức bởi các dự án điện gió chậm tiến độ

Các dự án điện gió chậm tiến độ ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của Quảng Trị, ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng ở mức 8% của năm 2025, và hai con số trong các năm tiếp theo.

Đầu tư - 07/05/2025 07:00

Bất chấp 'cú sốc' thuế quan, Việt Nam vẫn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài

Bất chấp 'cú sốc' thuế quan, Việt Nam vẫn hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài

Trước lo ngại thuế quan Mỹ, số liệu thống kê cho thấy nhà đầu tư nước ngoài vẫn đăng ký đầu tư mới 2,84 tỷ USD vào Việt Nam trong tháng 4/2025; vốn thực hiện lên tới 1,78 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ.

Đầu tư thông minh - 07/05/2025 07:00

Nhiều 'ông lớn' bắt tay làm mạng Blockchain của người Việt

Nhiều 'ông lớn' bắt tay làm mạng Blockchain của người Việt

Không chỉ là một công nghệ, mạng Blockchain "make in Việt Nam" sẽ là hạ tầng số phi tập trung cho dữ liệu công, dịch vụ công, tài chính số và các ứng dụng công nghệ sổ cái phân tán (DLT) cho kinh tế số Việt Nam.

Công nghệ - 06/05/2025 14:16

Khu vực FDI tiếp tục xuất siêu, giúp Việt Nam đạt thặng dư thương mại 3,8 tỷ USD trong 4 tháng

Khu vực FDI tiếp tục xuất siêu, giúp Việt Nam đạt thặng dư thương mại 3,8 tỷ USD trong 4 tháng

Về cơ cấu nhóm hàng xuất khẩu bốn tháng đầu năm 2025, nhóm hàng công nghiệp chế biến đạt 123,71 tỷ USD, chiếm tới 88,2%.

Đầu tư - 06/05/2025 14:10

Đà Nẵng 'chạy nước rút' giải phóng mặt bằng cho siêu dự án Làng Vân

Đà Nẵng 'chạy nước rút' giải phóng mặt bằng cho siêu dự án Làng Vân

Cơ quan chức năng sẽ cưỡng chế thu hồi đất theo quy định để làm dự án Khu phức hợp du lịch và đô thị nghỉ dưỡng Làng Vân với các hộ dân quá thời gian thông báo thực hiện đối thoại giải tỏa.

Đầu tư - 06/05/2025 14:10