Cần có Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư
Hiện nay PPP được điều chỉnh bằng Nghị Định 63/2018/NĐ-CP ngày 04/5/2018 nên chưa bảo đảm tính pháp lý công khai minh bạch tạo lòng tin đối với nhà đầu tư. Chính phủ đã trình Quốc hội Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) để khắc phục nhược điểm này.

Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp đầu tư nước ngoài. Ảnh Trọng Hiếu
Trong đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) có thể nói cơ chế bảo lãnh, chia sẻ rủi ro là nội dung quan trọng nhất. Thiếu cơ chế bảo lãnh, chia sẻ rủi ro là nguyên nhân chính hạn chế sự hấp dẫn của nhà đầu tư nhất là đối với nhà đầu tư nước ngoài.
PPP đòi hỏi Nhà nước quy định rõ ràng, minh bạch, cơ chế bảo lãnh, chia sẻ rủi ro như: Cơ quan Nhà nước cam kết vốn hỗ trợ công trình; Nhà đầu tư được vay tín dụng Ngân hàng; Chủ đầu tư bố trí đủ vốn đối ứng; Bộ GTVT, Chính quyền địa phương bảo đảm an toàn hoạt động các trạm thu phí và bảo đảm lộ trình tăng phí.

PPP nên được bổ sung thêm thành PPCP (private - public - community partnership)
Theo kinh nghiệm Hàn Quốc có 2 cơ chế hấp dẫn nhà đầu tư: Đảm bảo doanh thu tối thiểu cho nhà đầu tư và nhà đầu tư chủ động đề xuất dự án với Chính phủ. Chính phủ trực tiếp chi trả khoản bảo lãnh hỗ trợ nhà đầu tư hoặc đàm phán kéo dài thời gian hợp đồng PPP.
Về tổng mức đầu tư tối thiểu: Theo Dự thảo Luật PPP tổng mức đầu tư tối thiểu tùy theo từng lĩnh vực nhưng không thấp hơn 200 tỷ đồng (trừ hợp đồng kinh doanh quản lý). Tuy nhiên, cần làm rõ căn cứ của việc quy định tổng mức đầu tư tối thiểu và việc không áp dụng đối với dự án hợp đồng kinh doanh quản lý.
Cùng với đó, cần tách vốn đầu tư PPP thành 2 bộ phận: Một là vốn Nhà nước được quản lý như vốn đầu tư công, hai là vốn của nhà đầu tư và vốn vay thực hiện theo cơ chế thị trường.
Theo đó, về thủ tục đầu tư cũng cần áp dụng thủ tục đầu tư công đối với vốn Nhà nước trong dự án PPP và áp dụng thủ tục đầu tư thông thường đối với phần vốn còn lại (kể cả thanh tra kiểm toán).
PPP là hoạt động kinh doanh thương mại (?)
Hiện nay Dự thảo Luật PPP coi PPP là hoạt động kinh doanh thương mại. Điều này sẽ dẫn tới hệ quả đối tác tư nhân vin vào bí mật kinh doanh thương mại để ký các thỏa thuận bảo mật đối với các dự án. Tiếp theo là không đảm bảo mục tiêu của PPP trong việc cung cấp dịch vụ công, ví dụ: rác thải cần được xử lý, chất lượng nước sau khi xử lý. Cùng với đó, liên quan đến thủ tục xử lý hành chính, tại tòa án trong trường hợp vi phạm hợp đồng không minh bạch trong việc xử lý vi phạm hợp đồng.
Việc lập Dự thảo Luật PPP cần lưu ý, hiện nay khâu tổ chức thực hiện các dự án PPP được coi là khâu yếu nhất, nảy sinh nhiều vấn đề tiêu cực trong quá trình đấu thầu thực hiện dự án, không sòng phẳng trong quan hệ công tư.
Mô hình tài chính của dự án PPP là bài toán khó nhất bởi rủi ro đầu tư dài hạn, tính nhạy cảm về chính trị và xã hội của kết cấu hạ tầng. Ở nước ta hiện nay mô hình tài chính phổ biến: vốn tự có của nhà đầu tư (khoảng 20%) + vốn đối ứng Nhà nước (20%) + vốn vay tín dụng Ngân hàng. Với mô hình này, rủi ro phần lớn được chuyển sang Ngân hàng.
Theo kinh nghiệm quốc tế, mô hình tài chính dự án phức hợp bao gồm vốn chủ sở hữu đa dạng (nhà đầu tư ban đầu và chủ sở hữu công trình được cổ phần hóa) + vốn vay đa dạng (vay Ngân hàng, quỹ đầu tư, trái phiếu công trình, tín dụng doanh nghiệp, tín dụng nhà thầu) + vốn đối ứng của Nhà nước.
Ra quyết định đầu tư được coi là khâu đầu tiên quan trọng nhất bảo đảm hiệu quả kinh tế xã hội của dự án. Tình trạng lãng phí bắt nguồn từ cơ quan ra quyết định đầu tư không dựa trên cơ sở khoa học theo phương pháp hệ thống và toàn diện.
Dự thảo cũng cần lưu ý bố trí đủ nguồn lực cho từng dự án trên cơ sở lợi nhuận khả thi để đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội.
Các cơ quan Nhà nước tham gia quá trình đấu thầu cần công khai minh bạch thông tin, nâng cao tính chuyên nghiệp, đạo đức nghề nghiệp, năng lực thẩm định lựa chọn nhà thầu, theo dõi giám sát thanh tra, kiểm tra quá trình thực hiện. Có cơ chế hữu hiệu để tổ chức xã hội, chuyên gia kinh tế, luật pháp, cộng đồng dân cư tham gia dự án PPP.
Lựa chọn nhà thầu có năng lực là tiêu chí hàng đầu. Để lựa chọn nhà thầu có năng lực cần là nhà thầu đã thực thi một số công trình giao thông đảm bảo chất lượng, thẩm mỹ, chi phí hợp lý và thời gian hoàn thành.
PPP là phương thức hữu hiệu để khai thác nguồn vốn to lớn của xã hội thực hiệc các công trình cơ sở hạ tầng. Với cách tiếp cận mới về tăng trưởng bao trùm và bền vững cần bổ sung vào PPP yếu tố mới thành PPCP (private - public - community partnership).
- Cùng chuyên mục
Cần hơn 14.000 tỷ để đầu tư vào hệ thống cảng biển ở Huế
Thời kỳ 2021 – 2030, nhu cầu vốn đầu tư hệ thống cảng biển của Huế khoảng 14.050 tỷ đồng, trong đó đầu tư cho bến cảng khoảng 12.790 tỷ đồng.
Đầu tư - 03/07/2025 09:38
Hà Nội thành lập 126 ban quản lý dự án đầu tư
Hà Nội quyết định thành lập 126 ban quản lý dự án đầu tư - hạ tầng thuộc UBND xã, phường.
Đầu tư - 03/07/2025 07:28
Vụ Tập đoàn Sơn Hải trượt thầu: Yêu cầu báo cáo lại với Chính phủ
Văn phòng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính báo cáo lại việc lựa chọn nhà thầu gói thầu thi công Dự án xây dựng đường cao tốc TP HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành trước ngày 5/7.
Đầu tư - 02/07/2025 15:11
Gặp khó trong tuyển dụng lao động, Luxshare-ICT đề nghị Nghệ An hỗ trợ
Luxshare-ICT vừa có văn bản gửi UBND tỉnh Nghệ An đề xuất các nội dung nhằm hỗ trợ công ty giải quyết vấn đề khó khăn trong tuyển dụng nhân lực.
Đầu tư - 02/07/2025 13:01
Mục tiêu GDP 8% năm 2025: Cơ hội đầu tư từ đâu?
Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 8% trong năm 2025 với lực đẩy từ đầu tư công cùng loạt chính sách tài khóa mở rộng, nhiều ngành kinh tế và nhóm cổ phiếu như hạ tầng, bất động sản khu công nghiệp và vật liệu xây dựng đang đứng trước chu kỳ tăng trưởng mới, tạo cơ hội cơ cấu lại danh mục đầu tư trung – dài hạn cho nhà đầu tư.
Đầu tư thông minh - 02/07/2025 11:33
Khánh Hòa có thêm hai khu đô thị 'khủng', vốn đầu tư hơn 65.000 tỷ
Khánh Hòa đón thêm hai dự án quy mô lớn tại Khu kinh tế Vân Phong, gồm Khu đô thị mới Tu Bông và Khu đô thị mới Đầm Môn, tổng vốn đầu tư hơn 65.000 tỷ đồng.
Đầu tư - 01/07/2025 14:50
Bất động sản Bình Dương hưởng lợi sau sáp nhập
Trong khi thị trường bất động sản nhiều địa phương phía Nam vẫn trong quá trình phục hồi sau giai đoạn khó khăn, thì Bình Dương vẫn cho thấy sự nhộn nhịp với hàng loạt dự án ra mắt, khởi công.
Đầu tư - 01/07/2025 07:40
Minh bạch thị trường chứng khoán qua công nghệ AI
Trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng phức tạp, lượng thông tin dày đặc và tốc độ lan truyền nhanh chóng, nhà đầu tư cá nhân đứng trước thách thức lớn trong việc tiếp cận dữ liệu chính xác, phân tích chuyên sâu và ra quyết định kịp thời.
Đầu tư - 01/07/2025 07:00
Số phận hai dự án điện mặt trời 7.800 tỷ ở Nghệ An?
Hai dự án nhà máy điện mặt trời có tổng mức đầu tư 7.800 tỷ đồng tại Nghệ An vừa được Sở Tài chính tỉnh này kiến nghị UBND tỉnh bãi bỏ chủ trương đầu tư.
Đầu tư - 01/07/2025 06:45
Bất chấp rủi ro thuế quan, doanh nghiệp châu Âu vẫn vững tin vào triển vọng dài hạn của Việt Nam
Bất chấp những biến động ngày càng phức tạp trên thị trường quốc tế, niềm tin của các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam vẫn được duy trì vững vàng.
Đầu tư - 30/06/2025 18:03
Chuyên gia kinh tế trưởng OECD: Hy vọng Việt Nam đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ
Chuyên gia OECD kỳ vọng Việt Nam đạt được thỏa thuận không chỉ với Mỹ mà với các quốc gia khác để tiếp tục hạ các rào cản và xuất khẩu mạnh mẽ.
Đầu tư - 30/06/2025 16:08
Bảo Việt khẳng định tiên phong trong hệ sinh thái bảo hiểm
Ông Nguyễn Việt Anh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Bảo Việt cho rằng những doanh nghiệp có năng lực triển khai nhanh chóng, minh bạch và nhất quán như Bảo hiểm Bảo Việt chính là mắt xích thiết yếu, giúp giảm nhẹ tổn thất, ổn định dòng vốn và giữ vững niềm tin thị trường.
Đầu tư - 30/06/2025 14:41
Hà Tĩnh xây dựng 35 khu tái định cư dự án đường sắt Bắc - Nam
Hà Tĩnh dự kiến sẽ xây dựng 35 khu tái định cư cho người dân bị ảnh hưởng bởi Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Đầu tư - 30/06/2025 07:00
Kết quả đàm phán thương mại ảnh hưởng thế nào đến triển vọng kinh tế Việt Nam?
Hai tổ chức IMF và OECD cho rằng kết quả đàm phán thuế quan với Mỹ sẽ tác động đến tốc độ tăng trưởng GDP, tình hình tài chính và tiền tệ của Việt Nam.
Đầu tư - 30/06/2025 06:45
Đà Nẵng cần thêm thời gian để gỡ vướng 13 dự án trên bán đảo Sơn Trà
Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ xem xét cho phép bổ sung thời hạn hoàn thiện các thủ tục pháp lý đối với 13 dự án trên bán đảo Sơn Trà.
Đầu tư - 29/06/2025 15:44
VinFast khánh thành nhà máy sản xuất ô tô điện công suất 200.000 xe/năm tại Hà Tĩnh
Nhà máy sản xuất ô tô điện tại Hà Tĩnh quy mô 360.000 m2, công suất 200.000 xe/năm là nhà máy sản xuất thứ 5 đang được VinFast triển khai trên toàn cầu.
Đầu tư - 29/06/2025 15:41
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago