'AI, Big Data giúp chứng khoán Việt Nam bắt kịp thế giới'

Ông Bùi Văn Cường, chuyên gia về công nghệ tài chính ứng dụng AI, Big Data, Blockchain vừa có chia sẻ với Nhadautu.vn về việc phát triển trên nền tảng lõi AI, Big Data sẽ góp phần giúp cho thị trường chứng khoán minh bạch, lành mạnh hơn.

Ông Bùi Văn Cương cũng đồng sáng lập của DATX Việt Nam, công ty đứng sau ứng dụng Xwealth ứng dụng AI và Big Data vào thị trường chứng khoán Việt.

Cơ hội đi nhanh

Chuyển đối số đã đem lại đột phá như thế nào cho lĩnh vực tài chính - chứng khoán thưa ông?

Ông Bùi Văn Cường: Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu và đang diễn ra mạnh mẽ trên thị trường tài chính - chứng khoán Việt Nam. Cơ quan chức năng và đặc biệt là các doanh nghiệp trên thị trường cùng chia sẻ nhận thức rằng chuyển đổi số là yếu tố sống còn cho sự phát triển của thị trường, vì lợi ích của nhà đầu tư, doanh nghiệp và cả thị trường.

Nhìn lại lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam, chúng ta mới thấy Việt Nam đã đi nhanh và xa thế nào trong ứng dụng công nghệ trên thị trường. Từ một nước chỉ hơn 10 năm trước nhà đầu tư còn chưa thể thực hiện giao dịch trực tuyến (ngày 12/1/2019, lần đầu tiên chúng ta triển khai giao dịch trực tuyến), Việt Nam đã tiến những bước dài.

Ngành chứng khoán dẫn đầu trong chuyển đổi số, như hiện nay có ứng dụng mở tài khoản chứng khoán online, định danh điện tử, chữ ký số, hợp đồng điện tử... với các quy định hết sức thông thoáng, giúp cho việc kết nối chỉ tính bằng chạm, vượt khỏi các rào cản địa lý, không gian thông thường. AI, máy học, Blockchain đã được ứng dụng vào thị trường chứng khoán Việt Nam, thay đổi bộ mặt thị trường.

Công nghệ mang lại cơ hội cho thị trường Việt Nam đi nhanh, bắt kịp với nhịp phát triển chung của thế giới. Chúng ta lại có lợi thế dân số trẻ, nhạy bén với công nghệ, là tiền đề để ứng dụng công nghệ trên các sản phẩm chứng khoán cũng như trên toàn thị trường dễ được tiếp nhận.

Xin ông cho biết về xu hướng ứng dụng AI trong lĩnh vực tài chính - chứng khoán tại Việt Nam?

Ông Bùi Văn Cường: Chúng ta đi sau thế giới, nhưng gần đây đang được đẩy mạnh. Tại Việt Nam, AI cũng đã được ứng dụng ở các mức độ khác nhau. DATX là một đơn vị dẫn đầu thị trường trong lĩnh vực dữ liệu lớn và AI, và một trong các nền tảng xây nên Xwealth của DATX là các model phân tích chu kỳ vĩ mô, ngành và định giá, ở đó dòng tiền là một trong những cấu thành quan trọng của các model này.

Với DATX, ứng dụng AI có mặt ở mọi bước trong việc nghiên cứu, phát triển sản phẩm đưa tới người dùng. Deep learning và AI được sử dụng trong toàn bộ quy trình 5 lớp thu thập, xử lý dữ liệu: Từ thu thập, sàng lọc và xử lý dữ liệu đầu vào, phân tích và đánh giá dữ liệu, áp dụng các chiến thuật trading kinh điển trên thế giới, quản trị rủi ro và cân bằng tài khoản đến kết quả đầu ra là hành động mua bán cổ phiếu ở một thời điểm cụ thể.

DATX có nhiều model để đọc dữ liệu trên thị trường, tiến hành phân tích cơ bản về tài chính doanh nghiệp, phân tích về nhiều mô hình kỹ thuật nhưng được cải tiến và riêng có để tìm ra sức mạnh của cổ phiếu.

Ngoài ra, với các chỉ số mang tính chất phi tài chính, có nhiều model về việc đo lường tương quan tâm lý của nhà đầu tư, như chỉ số VIX (chỉ số sợ hãi của thị trường) hay chúng tôi phát triển công cụ đọc thông tin, sự bàn tán của nhà đầu tư trên các diễn đàn như Facebook, Zalo, diễn đàn tài chính,… để đánh giá việc nhà đầu tư bàn tán về thị trường, về cổ phiếu cụ thể nào đó…

Với công nghệ trí tuệ nhân tạo là mô phỏng não của con người, của nhà đầu tư giỏi, của nhà quản lý quỹ giỏi. Để lặp lại quá trình đầu tư đó và với các công nghệ lõi tự phát triển, thì với khả năng tự học hỏi, tự hoàn thiện của AI nên trải qua thời gian thì kết quả ngày càng tốt lên, tránh lặp lại sai lầm ở quá khứ.

Ví dụ, như trước đây, khi sự kiện trái phiếu Tân Hoàng Minh, sự kiện ông Trịnh Văn Quyết bán chui cổ phiếu làm thị trường sụt giảm nghiêm trọng và tài khoản của DATX cũng bay đến trên 20% lợi nhuận do AI chưa được huấn luyện với những tình huống như vậy, thì hiện nay hoàn toàn có thể làm tốt hơn thị trường, tốt hơn quá khứ bởi AI tự học hỏi, tự hoàn thiện được.

Mới đây, nghiên cứu về đọc tâm lý thị trường trên cơ sở thu thập, xử lý dữ liệu từ các diễn đàn mạng xã hội đã được công bố tại hội nghị về công nghệ AI. Proceedings của hội nghị này được xuất bản bởi nhà xuất bản uy tín Springer của Đức và thuộc danh mục WoS/Scopus. Định hướng nghiên cứu của chúng tôi là liên tục cập nhật, nâng cấp, phát triển công nghệ và công bố các nghiên cứu khoa học này một cách đều đặn trên các diễn đàn khoa học hàng đầu thế giới.

Ông có thể dẫn ra một ví dụ cho sức mạnh của ứng dụng AI DATX trong phân tích dòng tiền tại thị trường chứng khoán Việt?

Ông Bùi Văn Cường: Như đã nói, dòng tiền là một dữ liệu quan trọng trong các mô hình phân tích chu kỳ vĩ mô, ngành và định giá mà AI DATX phát triển. Công cụ AI của chúng tôi thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu để đánh giá xu hướng dòng tiền toàn cầu, của dòng tiền khối ngoại tại thị trường Việt Nam và tác động đến thị trường.

Đơn cử, trong lúc đa số nhà đầu tư thảo luận về sự tiêu cực của dòng tiền khối ngoại khi trong 2 năm qua đã rút tổng 2 tỷ USD khỏi thị trường, duy trì xu hướng bán ròng chủ đạo bất chấp có những giai đoạn thị trường tăng trưởng tốt, mô hình của DATX cho một dữ liệu khác.

Về tuyệt đối, con số dòng tiền khối ngoại tại thị trường Việt Nam có vẻ bi quan trong bối cảnh mặt bằng lãi suất ở các nước phát triển ở mức cao, đồng đôla mạnh lên và tình hình vĩ mô và chính trị thế giới có nhiều bất ổn.

Tuy nhiên, theo model đánh giá dòng tiền ngoại của DATX, dòng tiền này bắt đầu không còn tiêu cực từ tháng 6/2022, và chính thức đóng góp tích cực lên thị trường từ ngày 21/10/2022 đến nay và trên hệ thống DATX, dòng tiền này vẫn duy trì tích cực. Sở dĩ như vậy là vì VN-Index đã về vùng đáy định gía và điều này thúc đẩy lên đến 1 tỷ USD từ khối ngoại chỉ trong hai tháng 11 và 12/2022.

Nghĩa là, khi có định giá thấp, dòng tiền thế giới vẫn chọn Việt Nam. Đây cũng là xu hướng chung của các quỹ tại các thị trường khác, ví dụ tại Úc dòng tiền này tăng từ mức 350 tỷ AUD đến 400 tỷ AUD cũng trong giai đoạn trên.

Một ví dụ nữa từ mặt dữ liệu của DATX có được, đó là nếu xét về mức rút ròng, thì so với láng giềng của chúng ta là Thái Lan và Indo, trong 3 năm trở lại, mức rút ròng của Việt Nam là cực kỳ thấp. Thái Lan thâm chí đã bị rút ròng gần 4 tỷ USD từ 2020 trở lại đây.

Về triển vọng, theo dự báo của AI DATX, kinh tế thế giới đã và đang tạo đáy, bắt đầu cho một chu kỳ hồi phục và tăng trưởng mới, và đó là cơ hội cho các thị trường như Việt Nam, khi các quỹ tìm kiếm các thị trường đang định giá thấp và triển vọng có biên lợi nhuận hấp dẫn hơn.

Theo ông, những công nghệ mới nào hiện nay đang thay đổi lối chơi của đầu tư chứng khoán?

Ông Bùi Văn Cường: Tôi tin AI, dữ liệu lớn và Blockchain sẽ là các công nghệ quyết định tương lai của thị trường tài chính - chứng khoán. Luật chơi của thị trường vẫn vậy, vấn đề chỉ là làm sao làm chủ được cuộc chơi. Ai nắm lợi thế công nghệ, người đó sẽ làm chủ cuộc chơi trên thị trường giàu tiềm năng và rất cạnh tranh này.

Những công cụ được phát triển trên nền tảng lõi AI, Big Data như Xwealth của DATX sẽ góp phần giúp cho thị trường minh bạch, lành mạnh hơn, mang lại cơ hội đầu tư công bằng hơn cho các nhà đầu tư cá nhân. Nhà đầu tư sẽ có một người đồng hành thông tuệ, nhờ khả năng thu thập, xử lý lượng thông tin khổng lồ với tốc độ cao, theo thời gian thực, có khả năng lọc và xử lý các thông tin nhiễu, giúp nhà đầu tư ra quyết định nhanh và hiệu quả, không bị chi phối bởi cảm xúc, hay tin đồn.

Đơn cử, như nghiên cứu của chúng tôi được xuất bản bởi Springer đã chỉ ra, thị trường chứng khoán Việt vẫn đặc biệt nhạy cảm với các yếu tố tin đồn. Việc đo ảnh hưởng của các tin đồn trên thị trường và hành vi của nhà đầu tư trước các tin này, tác động của chúng tới sự tăng giảm của cổ phiếu và thị trường nói chung, lượng hóa nó, giúp nhà đầu tư tránh chi phối bởi cảm xúc trong đầu tư. Tương tự, chúng tôi cũng có mô hình để xác định các nhóm cổ phiếu có rủi ro tăng vốn ảo... Đây là các chỉ số đầu vào quan trọng, hỗ trợ cho quyết định đầu tư của khách hàng được hiệu quả, khách quan và dễ dàng hơn.

Hiệu quả đầu tư của quỹ do AI DATX quản lý thời gian qua là một minh chứng. Từ đầu năm đến nay, khi VN-Index tăng trưởng 14%, quỹ AI DATX quản lý đạt mức hơn 30%, nằm trong số ít đạt mức lợi nhuận này. Trong 1 tháng qua, trong lúc VN-Index giảm 7%, các quỹ khác thụt lùi lợi nhuận, DATX vẫn chứng kiến mức tăng trưởng hơn 1%.

Bài liên quan

Nâng hạng thị trường chứng khoán: Một số vấn đề cần lưu ý

[Café cuối tuần] Minh bạch thông tin - tiền đề cho thị trường phát triển bền vững

Nâng hạng TTCK để bảo vệ nhà đầu tư

'Minh bạch hóa thông tin vì lợi ích nhà đầu tư'