Niềm tin kinh doanh của doanh nghiệp nước ngoài có sự khởi sắc trong tháng đầu năm

Diễn biến trái chiều giữa 2 khu vực

Báo cáo cập nhật Vĩ mô tháng 02/2025 với chủ đề "Mục tiêu cao trong điều kiện không chắc chắn" do Công ty Chứng khoán Rồng Việt vừa phát hành nhận định: "Nền kinh tế khởi đầu năm tương đối thuận lợi dù chưa thực sự bứt phá".

Theo đó, hoạt động sản xuất chịu ảnh hưởng bởi yếu tố mùa vụ nhưng vẫn duy trì được động lực tăng trưởng cùng với tình hình xuất khẩu vẫn khả quan. Trong khi đó, tiêu dùng tiếp tục cải thiện, tốc độ cải thiện không thực sự mạnh mẽ dù rơi vào cao điểm tiêu dùng của lễ Tết.

Cụ thể, chỉ số sản xuất công nghiệp trong tháng 1/2025 chỉ tăng 0,6% so với cùng kỳ, tốt hơn so với giai đoạn có kỳ nghỉ Tết rơi vào tháng 1 như các năm 2020 và 2023. ​

Chỉ số PMI không được tích cực bằng diễn biến của hoạt động sản xuất công nghiệp khi đang trong vùng thu hẹp ở mức 48,9 điểm trong tháng đầu năm, thấp hơn mức 49,8 trong tháng 12. Tuy nhiên, tồn kho thành phẩm giảm mạnh trong khi lượng đơn hàng mới chỉ giảm nhẹ có thể dẫn đến kỳ vọng doanh nghiệp (DN) sẽ trở lại sản xuất tích cực hơn sau kỳ nghỉ Lễ.​

Báo cáo của Rồng Việt cũng chỉ ra, một trong những khó khăn của DN trong tháng đầu năm là thời gian giao hàng bị kéo dài, chỉ số thời gian giao hàng của nhà cung cấp thu hẹp từ mức 48,7 điểm trong tháng 12 còn 48,1 điểm trong tháng 1. Nguyên nhân được cho là hoạt động vận tải chậm và chi phí vận chuyển tăng. ​

Chính phủ đã lên kế hoạch điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng năm 2025 lên 8% với động lực cần thúc đẩy thêm là đầu tư công và tín dụng. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn giữ nguyên dự phóng tăng trưởng năm nay ở mức 6,8%, chờ đợi thêm những diễn biến về các động lực này trong các tháng tiếp theo.

Đặc biệt, khi xem xét các khu vực kinh tế, niềm tin kinh doanh có dấu hiệu khởi sắc hơn ở khu vực nước ngoài trong khi khu vực trong nước vẫn chưa có sự cải thiện rõ rệt. ​

Trong tháng đầu tiên của năm 2025, số DN rời bỏ thị trường cao nhất từ trước đến nay (58,3 nghìn DN, tăng 8,2% so với cùng kỳ), số DN thành lập mới, vốn đăng ký mới và lao động đều giảm khoảng 21% so với cùng kỳ. ​

Trong khi đó, khảo sát của EuroCham cho thấy niềm tin kinh doanh có bước chuyển tích cực trong quý IV/2024 cao hơn mức bình quân của giai đoạn 2022-2024 và là mức cao nhất kể từ quý III/2022. ​

Niềm tin về sản lượng tương lai của các DN theo khảo sát của S&P Global cũng đã tăng từ 61,5 điểm trong tháng 12/2024 lên 64,7 điểm trong tháng 01/2025. Thu hút vốn đầu tư nước ngoài tháng 1/2025 đạt 4,3 tỷ USD, tăng 48,6% so với cùng kỳ. Riêng lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo là 3,1 tỷ USD, gần gấp đôi cùng kỳ. Dự án nổi bật là: Samsung Display (tăng vốn 1,2 tỷ USD), SMC Manufacturing (tăng vốn 330 triệu USD).​

Chiến tranh thương mại: Áp lực mất giá VND tăng dần về cuối quý I/2025

Chính quyền Trump đã khởi động thương chiến trong tháng qua với các mục tiêu đánh thuế là Mexico, Canada và Trung Quốc. Mexico và Canada đang được tạm hoãn mức thuế 25% đến đầu tháng 3/2025, trong khi đó, hàng hóa Trung Quốc đã bị áp thêm mức thuế 10%.

Mới đây, Trump thông báo áp thêm mức thuế 25% lên toàn bộ sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu vào Mỹ. Đồng thời, thị trường vẫn hồi hộp chờ đợi diễn biến tiếp theo về kế hoạch thuế quan đáp trả theo nguyên tắc có qua có lại (Reciprocal Tariff)* đối với các đối tác thương mại.

"Việt Nam vẫn đang trong trạng thái nghe ngóng và chờ đợi. Dù vậy, chúng tôi vẫn duy trì kịch bản cơ sở là Mỹ chỉ áp thuế hoặc gia tăng biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số mặt hàng của Việt Nam, chẳng hạn như mặt hàng nhôm thép…, chuyên gia Rồng Việt nhận định.

Đưa ra con số kim ngạch thương mại tháng 01/2025 tăng trưởng âm với xuất khẩu giảm 3,9% và nhập khẩu giảm 2,7% so với cùng kỳ, chuyên gia Rồng Việt cho rằng, nếu so sánh với tháng Tết (02/2024) thì thương mại vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, xuất khẩu và nhập khẩu lần lượt tăng trưởng 34,4% và 29,0% so với cùng kỳ.

"Diễn biến nhanh của các đe doạ về thuế quan từ chính quyền Trump có thể khiến cho cơ hội hưởng lợi của Việt Nam từ sự dịch chuyển thương mại trở nên ngắn hạn và bấp bênh hơn…", Báo cáo nhận định.

Liên quan đến tỷ giá, báo cáo cho biết, từ đầu năm 2025 đến nay, đồng USD vẫn duy trì sức mạnh đáng kể so với các đồng tiền khác khi chính quyền Trump bắt đầu đưa ra các biện pháp áp thuế. Tuy nhiên, mức mất giá của các đồng tiền có sự phân hoá rõ rệt.

Tiền VNĐ mất giá khoảng 1,3% so với đầu năm trên thị trường chính thức, biến động mạnh hơn tỷ giá trên thị trường tự do và các đồng tiền của các quốc gia bị Trump đe doạ về thuế quan như đồng CNY, CAD hay MXN.

Diễn biến này đi cùng với việc Ngân hàng nhà nước nâng dần tỷ giá trung tâm từ sau Tết, tỷ giá trung tâm đã tăng 0,62% so với đầu năm. Theo đó, trần tỷ giá được nâng lên mức 25.711 đồng/USD, cao hơn 151 đồng so với tỷ giá bán tại VCB ngày 10/02.

"Với nhu cầu trả nợ của Tập đoàn tư nhân và Kho bạc nhà nước tăng trong thời gian tới cùng với việc tăng nhập khẩu nguyên liệu phục vụ cho sản xuất và xuất khẩu có thể khiến áp lực mất giá tiền đồng tăng dần về cuối quý I/2025…", Báo cáo nhận định.