[CAFÉ Cuối tuần]: Dự án mỏ sắt Thạch Khê và quyết định khôn ngoan của lãnh đạo Hà Tĩnh
Giữa lúc các địa phương đang ra sức thu hút đầu tư thì việc lãnh đạo Hà Tĩnh kiến nghị dừng dự án lớn như mỏ sắt Thạch Khê sau 10 năm “treo sự thống khổ lên đầu dân” được bộ ban ngành và dư luận ủng hộ, xem đây là quyết định khôn ngoan.
Nếu tiếp tục triển khai dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê hậu quả sẽ khôn lường (Ảnh: Việt Hương)
Bài học từ sự cố môi trường Formosa
Có lẽ, người dân cả nước nói chung và Hà Tĩnh nói riêng vẫn chưa quên sự cố môi trường xảy ra tại vùng biển 4 tỉnh miền Trung vừa qua. Nguyên nhân sau đó được xác định là do Formosa. Do đó, hơn ai hết, lãnh đạo Hà Tĩnh là những người “thấm” nhất trong câu chuyện thu hút đầu tư bền vững, lâu dài, gắn với bảo vệ môi trường. Không thể đánh đổi môi trường để thu hút đầu tư bằng mọi giá sẽ là việc được ưu tiên vì “không có cái giá nào vừa đủ” cho việc huỷ hoại môi trường.
Trở lại dự án mỏ sắt Thạch Khê (huyện Thạch Hà - Hà Tĩnh), ban đầu người ta thêu dệt thành một “bức tranh màu nhiệm” tại vùng quê nghèo Thạch Đỉnh (huyện Thạch Hà). Tác giả bài viết còn nhớ, tại thời điểm cách đây 10 năm, các doanh nghiệp đầu tư mạnh miệng hứa rằng “người dân quanh đây sẽ được hưởng lợi lớn”.
Thế nhưng, 10 năm trôi qua, hàng ngàn người dân nơi đây đã phải trả giá đắt về tình trạng nghèo tái diễn, ô nhiễm môi trường trầm trọng... Từ một vùng đất màu mỡ bỗng trở thành vùng đất "chết' khi nguồn nước ô nhiễm, hoa màu chết héo, đời sống người dân khốn đốn. Trong suốt 8 năm triển khai dự án mỏ sắt Thạch Khê, người dân địa phương đang phải gánh chịu những hệ lụy nặng nề từ việc dự án này bị “đắp chiếu”.
Thực tế, khi các bộ ngành đang bàn cãi việc ngưng hẳn hay tiếp tục để mỏ sắt Thạch Khê “tái sinh” lần nữa, thì tại Thạch Đỉnh và các vùng lân cận, hàng ngàn hộ dân đã và đang rơi vào cảnh tận khổ, khốn cùng. Thực tế, khi người dân đến khu tái định cư và phải sống cảnh nhồi nhét 3 thế hệ trong một ngôi nhà chật chội, họ lại trở về chốn cũ. Vì không có việc làm ổn định, thiếu ăn trầm trọng nên nhiều người lại phải quay về nhà cũ tại bãi sa mạc mỏ sắt để sinh sống trong cảnh 5 không (không điện, đường, nước, thuốc và đất sản xuất).
Nếu lãnh đạo Hà Tĩnh tổ chức trưng cầu dân ý xem có nên dừng hẳn dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê hay không, chắc chắn câu trả lời của 100% người dân nơi đây sẽ là “ủng hộ”!
Theo thông tin, dự án có chủ đầu tư là Công ty CP Sắt Thạch Khê (TIC). Tổng mức đầu tư điều chỉnh là hơn 14.517 tỷ đồng, trong đó giai đoạn I là 6.777 tỷ đồng, giai đoạn II là 7.740 tỷ đồng. Tuổi thọ mỏ là 52 năm. Công suất khai thác mỏ giai đoạn I là 5 triệu tấn/năm, giai đoạn II là 10 triệu tấn/năm. Tổng diện tích đất sử dụng cho dự án là 4.821 ha, gồm 3.898 ha trong đất liền và 923 ha lấn biển, nằm trên 6 xã của huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
Tuy nhiên, trước thực trạng ngưng hoạt động vì hiện tượng bỏ hoang nhiều năm (chính thức từ năm 2011), chủ đầu tư mất năng lực tài chính, nơi đây đã trở thành một bãi sa mạc hóa. Khi PV Nhadautu.vn về khảo sát, khu vực này xuất hiện nhiều hố nước sâu hàng chục mét do khai thác quặng để lại, đường sá tan hoang, cây cối trơ trọi. Vùng đất trù phú Thạch Đỉnh ngày xưa giờ còn lại là những cái bẫy chết người…
Chính vì quá “thấm” từ sự cố môi trường biển do Formosa gây ra cùng với những gì đang diễn ra tại vùng dự án mỏ sắt Thạch Khê và ý kiến của nhiều chuyên gia cảnh báo về hệ luỵ môi trường khủng khiếp nếu tiếp tục thực hiện dự án, nên lãnh đạo Hà Tĩnh kiên quyết kiến nghị dừng dự án, không dám mạo hiểm vì bài học "Formosa" vẫn còn đó.
Người dân Thạch Hà - Hà Tĩnh 10 năm qua khốn khổ vì nguồn nước ô nhiễm do dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê gây ra (Ảnh: Việt Hương)
Quan điểm người đứng đầu
Ngày 19/11 vừa qua, tại số 11 Lê Hồng Phong (Hà Nội), diễn ra lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Hội đồng hương Hà Tĩnh. Trước đó 1 ngày - vào chiều Thứ 7 (18/11), ít ai biết lãnh đạo Hà Tĩnh đã có cuộc làm việc “dậy sóng” với Bộ Công Thương.
Sau sự cố môi trường biển, dư luận rất nhạy cảm và lo lắng trước một số dự án có quy mô đầu tư vào Hà Tĩnh. "Quan điểm của tỉnh nhà, việc đầu tư kinh tế không mang ra để đánh đổi với môi trường, đầu tư phải đi đôi với môi trường và đảm bảo nó. Khi mà các bộ ngành đang bàn về sự mất còn của đại dự án mỏ sắt Thạch Khê, địa phương cũng phải có trách nhiệm sát sao với người dân quanh vùng dự án và nhất định sẽ tìm hướng giải quyết sáng suốt hơn.
Ông Lê Đình Sơn - Bí thư Tỉnh uỷ Hà Tĩnh
Tại buổi làm việc này, thêm lần nữa, Hà Tĩnh đề nghị Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng xem xét, giải quyết nguyện vọng dừng khai thác tại dự án mỏ sắt Thạch Khê.
Trước đó, nhiều lần Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh - ông Đặng Quốc Khánh đã lên tiếng cho biết, qua thực tiễn triển khai dự án, ghi nhận quá trình nghiên cứu của các nhà khoa học, Hà Tĩnh nhận thấy việc triển khai dự án có rất nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường, hiệu quả KT-XH thấp, tác động lớn đến đời sống của người dân vùng bị ảnh hưởng.
Theo ông Khánh, cân nhắc nhiều mặt cả về lợi ích trước mắt và lâu dài, UBND tỉnh Hà Tĩnh báo cáo và đề nghị Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét cho kết thúc dự án, chỉ đạo giải quyết tồn đọng, hoàn trả nguyên trạng, khôi phục sản xuất, ổn định đời sống nhân dân và chỉ nghiên cứu khởi động lại dự án khi đủ các điều kiện nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững.
Ông Lê Đình Sơn - Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh khẳng định, Hà Tĩnh xác định thấy những rủi ro, hệ lụy, bất cập nếu triển khai Dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê như: về quy hoạch ngành thép và thị trường tiêu thụ quặng sắt, độ an toàn và đảm bảo môi trường, phương thức vận chuyển quặng, hiệu quả KT-XH...
Theo ông Sơn, sau sự cố môi trường biển, dư luận rất nhạy cảm và lo lắng trước một số dự án có quy mô đầu tư vào Hà Tĩnh. "Quan điểm của tỉnh nhà, việc đầu tư kinh tế không mang ra để đánh đổi với môi trường, đầu tư phải đi đôi với môi trường và đảm bảo nó. Khi mà các bộ ngành đang bàn về sự mất còn của đại dự án mỏ sắt Thạch Khê, địa phương cũng phải có trách nhiệm sát sao với người dân quanh vùng dự án và nhất định sẽ tìm hướng giải quyết sáng suốt hơn”, ông Sơn khẳng định.
Được biết, tại buổi làm việc giữa lãnh đạo Hà Tĩnh và Bộ Công Thương ngày 18/11, lãnh đạo Bộ Công Thương hứa sẽ chỉ đạo các đơn vị đầu mối của tập hợp các kiến nghị, đề xuất của tỉnh Hà Tĩnh; đồng thời đánh giá, rà soát lại toàn bộ dự án, đặc biệt là vấn đề môi trường, hiệu quả KT-XH để có quyết định cuối cùng trước khi đề xuất Thủ tướng.
Trước đó, như Nhadautu.vn đã thông tin, Bộ KH&ĐT đã cảnh báo về những rủi ro lớn với dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê và kiến nghị trình Thủ tướng Chính phủ xem xét chủ trương cho phép Công ty CP sắt Thạch Khê dừng dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê và dừng cả dự án sản xuất phôi thép công suất 2 triệu tấn/năm tại đây.
Lý do, theo Bộ KH-ĐT, năng lực tài chính của Công ty CP Sắt Thạch Khê không đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư Tổ hợp dự án theo tiến độ, cho dù tổng mức đầu tư của dự án 3 năm có tơi 2 lần điều chỉnh giảm...
Sau khi UBND tỉnh Hà Tĩnh và Bộ KH&ĐT có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ dừng dự án khai thác mỏ sắt Thạch Khê, PV Nhadautu.vn đã trở lại 6 xã vùng bị ảnh hưởng, ghi nhận ý kiến của người dân xung quanh kiến nghị này. Đại đa số ý kiến bà con đều cho rằng nên dừng dự án và mong muốn Chính phủ sớm có quyết định về vấn đề này để người dân có định hướng cho tương lai, ổn định cuộc sống.
“Tiền tươi, thóc thật” của nhà đầu tư sẽ ra sao?
Một vấn đề nan giải, hiện đang “vướng” và chưa có câu trả lời thoả đáng là nếu dừng dự án, quyền lợi của nhà đầu tư sẽ thế nào? Đây cũng là lý do mà khi bàn thảo, giữa các bộ vẫn có độ “vênh”.
Trao đổi với PV Nhadautu.vn, quan điểm của đại diện nhà đầu tư cho rằng dự án mỏ sắt Thạch Khê vẫn hiệu quả và khả thi. Nếu buộc phải dừng thì phải hoàn trả ít nhất là toàn bộ vốn đã góp cộng lãi suất ngân hàng. Tuy nhiên, đến nay, các bên liên quan vẫn chưa có câu trả lời xác đáng để bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư.
Theo ông Phạm Lê Hùng, cổ đông sáng lập Công ty Cổ phần Sắt Thạch Khê (TIC), Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư thương mại và Khai thác khoáng sản Thăng Long, nếu dừng dự án, quyền lợi nhà đầu tư xử lý theo hai hướng.
Thứ nhất, nếu dừng dự án phải hoàn trả lại ít nhất là toàn bộ vốn đã góp cộng lãi suất ngân hàng. Thứ hai, cấp thẩm quyền phải đóng dấu chứng nhận Công ty Thăng Long đã nộp đủ 12,5% vốn góp vào dự án và đã nộp tiền (cơ bản đủ, 235 tỷ đồng). Có thể 5, 10 năm nữa làm cũng không sao, nhưng 12,5% phần vốn điều lệ của cổ đông sáng lập Thăng Long phải được đảm bảo.
Theo ông Phạm Lê Hùng, “đó là tiền tươi thóc thật, mồ hôi nước mắt của nhà đầu tư”.
Thực tế, không đơn giản để lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh và Bộ KH&ĐT kiến nghị dừng dự án. Xét về các góc độ từ kinh tế, chính trị, xã hội…, nhiều chuyên gia cho rằng nên dừng dự án. “Việc dừng dự án là nên làm vì hệ luỵ quá lớn. Cái này, các nhà khoa học đã nói nhiều rồi. Vấn đề là khi dừng dự án, các bên liên quan cần cân nhắc thêm quyền lợi của nhà đầu tư đã bỏ công sức, tiền của vào đây”, một chuyên gia lâu năm nói với Nhadautu.vn.
Theo Bộ KH&ĐT, năng lực tài chính của Cty TIC không đáp ứng nhu cầu vốn đầu tư tổ hợp dự án theo tiến độ; dự án điều chỉnh phê duyệt năm 2014 chưa tính đủ chi phí vào tổng mức đầu tư và chưa dự báo giá quặng sắt trong dài hạn nên không đủ cơ sở tính toán hiệu quả dự án. Ngoài ra, Bộ KH&ĐT cũng nêu lên một số quan ngại về vấn đề môi trường của dự án như cạn kiệt nguồn nước ngầm; xâm nhập mặn; sa mạc hóa; sạt lở bờ moong tầng khai thác, bãi thải; ảnh hưởng xấu tới sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong vùng…
- Cùng chuyên mục
AI - Công cụ hữu ích nâng cao nhận thức nhà đầu tư
Trong thời đại công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành trợ lý đắc lực cho các nhà đầu tư. Đối với các nhà đầu tư cá nhân, AI giúp hỗ trợ nâng cao nhận thức của nhà đầu tư, không chỉ tiết kiệm thời gian nghiên cứu mà còn giúp tăng độ chính xác trong việc ra quyết định.
Đầu tư thông minh - 15/07/2025 07:00
Kinh doanh vàng trang sức phải xin phép, Việt Nam khó chen chân vào chuỗi chế tác vàng khu vực
Luật Đầu tư 2000 đưa toàn bộ hoạt động kinh danh vàng, trong đó có vàng trang sức, mỹ nghệ vào ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Điều này đang làm mất đi cơ hội để Việt Nam trở thành trung tâm chế tác vàng khu vực.
Đầu tư - 15/07/2025 06:45
Chiến lược tổng thể để đạt tăng trưởng hai con số
Mục tiêu tăng trưởng kinh tế trên 10% trong giai đoạn 2026 - 2030 đòi hỏi chiến lược tổng thể, cải cách thể chế mạnh mẽ và khai thác hiệu quả các động lực mới trong bối cảnh nhiều thách thức trong và ngoài nước.
Đầu tư - 14/07/2025 14:14
'Vượt bão' thuế quan, nhiều quỹ đầu tư báo hiệu suất tăng trưởng mạnh
Thống kê của Nhadautu.vn cho thấy xét từ phiên “đáy” 10/4 của năm 2025, nhiều quỹ đầu tư cổ phiếu ghi nhận hiệu suất tăng trưởng mạnh vượt mức 30%.
Đầu tư - 14/07/2025 12:58
TP.HCM: Cải tạo chung cư cũ chưa đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư
Việc cải tạo, xây dựng chung cư cũ tại TP.HCM còn chậm do nhiều nguyên nhân. Trong đó, Sở Xây dựng TP.HCM cho rằng, quá trình triển khai có vướng mắc, khó khăn kéo dài nên khó mời gọi được nhà đầu tư tham gia.
Bất động sản - 14/07/2025 10:59
Gia Lai đề xuất cơ chế đặc thù dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam
Để chuẩn bị cho dự án đường sắt cao tốc, Gia Lai kiến nghị sớm triển khai giải phóng mặt bằng, xin cơ chế đặc thù trong cấp phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng phục vụ dự án.
Đầu tư - 14/07/2025 10:56
Kinh nghiệm quản lý và phát triển quỹ ETF nhìn từ thị trường Đài Loan
Với đặc thù là tỷ lệ giao dịch của các nhà đầu tư cá nhân chiếm tỷ trọng lên tới hơn 80%, sản phẩm ETF rất phù hợp tại thị trường Việt Nam với chi phí thấp, thanh khoản cao so với các chứng chỉ quỹ khác, dễ giao dịch.
Đầu tư - 14/07/2025 07:00
Giá căn hộ TP.HCM tiếp tục tăng, nguồn cung thấp nhất trong 10 năm
Thị trường căn hộ tại TP.HCM tiếp tục ghi nhận lượng nguồn cung chào bán mới hạn chế, giá bán tiếp tục tăng. Dù nguồn cung căn hộ đã tăng gấp đôi so với quý trước, nhưng nguồn cung của 6 tháng thấp nhất kể từ 2015 đến nay.
Đầu tư - 14/07/2025 06:45
Chủ tịch Sunhouse: Sản xuất là nền tảng của phát minh, sáng tạo
Ông Nguyễn Xuân Phú, Chủ tịch Tập đoàn Sunhouse, cho rằng sản xuất là yếu tố cốt lõi của một quốc gia. Nếu một đất nước không trực tiếp tham gia vào sản xuất, chỉ cần một thế hệ thôi, khả năng sáng tạo sẽ mất đi.
Đầu tư - 13/07/2025 08:50
Chứng chỉ quỹ: Lựa chọn tối ưu giữa bối cảnh thế giới có nhiều biến động
Nhiều chuyên gia nhận định trong bối cảnh bên ngoài bất định, bên trong ổn định, chứng chỉ quỹ nổi lên như một kênh đầu tư hấp dẫn, phù hợp với đông đảo người dân, đặc biệt là nhóm nhà đầu tư ít kinh nghiệm.
Đầu tư - 13/07/2025 07:00
Bất động sản Đà Nẵng tăng nhiệt trước loạt thông tin 'hot'
Thời gian qua, TP. Đà Nẵng liên tiếp đón nhận các thông tin quy hoạch và hạ tầng dồn dập, điều này khiến cho thị trường bất động sản Đà Nẵng tăng trưởng tích cực, thậm chí nhiều khu vực biến động mạnh.
Đầu tư - 13/07/2025 06:45
Quỹ đầu tư lạc quan với mức thuế quan mới
Nhiều quỹ đầu tư nhìn nhận với việc Việt Nam sớm đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, yếu tố bất định đã suy giảm đáng kể, từ đó tác động tích cực đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Đầu tư - 12/07/2025 13:28
Hạ tầng giao thông mở ra không gian phát triển mới cho Quảng Trị
Quảng Trị sau sáp nhập sẽ có đủ các thiết chế về hạ tầng giao thông từ bến cảng, cao tốc, sân bay, đây chính là động lực tạo ra không gian phát triển mới cho Quảng Trị.
Đầu tư - 12/07/2025 10:07
Khi nhà đầu tư không còn hỏi về '3 chữ cái'
Nhà đầu tư cá nhân đang có xu hướng quan tâm nhiều hơn đến giá trị của doanh nghiệp trước khi ra quyết định đầu tư.
Đầu tư - 12/07/2025 07:00
Nhìn lại đóng góp của Samsung vào kinh tế Việt Nam
Doanh thu và kim ngạch xuất khẩu của Samsung tại Việt Nam tương đương lần lượt 13,12% GDP và 13,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước ta trong năm 2024.
Đầu tư - 11/07/2025 10:23
Để nhà đầu tư không còn bị 'dắt mũi'
Các chuyên gia luôn nhấn mạnh thay vì dựa vào những tin đồn, tin nội bộ chưa có căn cứ, nhà đầu tư nên tham khảo những nghiên cứu, phân tích từ chuyên gia uy tín, báo cáo của các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư… trước khi ra quyết định nên giải ngân hay không.
Đầu tư - 11/07/2025 07:00
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 3 month ago
