Cá cược bóng đá 'chui' làm thất thoát hàng tỷ USD

Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) và Tạp chí Nhà đầu tư vừa mới tổ chức Hội thảo "Góp ý sửa đổi, bổ sung Nghị định 06/2017 của Chính phủ về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế".

Phát biểu tại hội thảo, GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch VAFIE cho biết, hành lang pháp lý cho đặt cược thể thao đã có, được quy định trong Nghị định 06. Tuy nhiên, đến nay, nghị định này vẫn còn nhiều điểm nghẽn không phù hợp với thực tiễn.

"Từ những điểm nghẽn đó đã gây ra hậu quả tiêu cực, nhiều vụ cá cược bóng đá phi pháp có yếu tố quốc tế của một số tổ chức với sự tham gia của quan chức Nhà nước, đầu nậu trong nước và nước ngoài, một số người ham mê cờ bạc, làm thất thoát hàng tỷ USD, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp có đủ điều kiện về vốn, nhân lực và công nghệ, thất thu ngân sách Nhà nước", ông nói.

Nói thêm, ông Mại dẫn chứng, năm 2018 Quốc hội ban hành Luật Thể dục, Thể thao hợp nhất. Trong đó, Điều 67a đã quy định hành lang pháp lý cho đặt cược thể thao và kinh doanh đặt cược thể thao.

"Chính phủ đã ban hành nghị định về vấn đề này, thậm chí quy định rất rõ đối tượng áp dụng. Vấn đề là việc thực thi pháp luật chưa nghiêm minh", ông cho hay.

Đồng quan điểm, ông Hoàng Ngọc Nhất, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thiên Phúc bày tỏ, sau 7 năm, Nghị định 06 chưa đi vào cuộc sống. Mặc dù nghị định này được kỳ vọng là sự đột phá, mở cửa về một lĩnh vực nhạy cảm và phức tạp, thiết lập trật tự pháp luật, giải quyết những vấn đề nan giải về tệ nạn cá độ - cờ bạc, nhất là cá độ bóng đá.

Theo ông Nhất, qua tính toán của các nhà nghiên cứu trong, ngoài nước, hàng năm có ít nhất 5-6 tỷ USD, nhiều nhất 9-10 tỷ USD tiêu tốn trên lĩnh vực này (nhiều nhất là cá độ bóng đá).

"Lượng tiền này phần lớn là chảy ra nước ngoài. Nếu quản lý và kiểm soát được sẽ ngăn chặn sự tổn thất nguồn lực và có thể thu được khoản thuế khá lớn", ông bày tỏ.

Lãnh đạo Công ty Thiên Phúc cho rằng, có rất nhiều nhà đầu tư mong muốn được đầu tư dự án nhất là đặt cược bóng đá. Nhưng khi tiếp cận các quy định của Nghị định 06 thì doanh nghiệp thấy có nhiều vướng mắc pháp lý, có những điều bất hợp lý và nếu có làm sẽ thua lỗ.

Tham gia ý kiến, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhìn nhận, đặt cược thể thao là hoạt động đem lại doanh thu ngày càng lớn, đóng góp quan trọng cho du lịch, giải trí.

Hiện nay, thế giới ghi nhận doanh số các trò chơi, hoạt động liên quan đến cá cược là 70 tỷ USD, dự báo tăng lên 141 tỷ USD đến năm 2030, với tốc độ tăng trưởng là 11,5%/năm. Thị trường Việt Nam tiềm năng, một công ty từ Anh đánh giá doanh thu cá cược Việt Nam (khu vực chính thức và không chính thức) tương đương 3-5% GDP.

"Cơ hội và tiềm năng của Việt Nam là rất lớn, nhưng đến nay không phát triển được. Nguyên nhân là do pháp luật quản lý chặt, coi cờ bạc là xấu, do tính bảo mật và ảnh hưởng đến xã hội", ông bình luận.

Hàng loạt bất cập cần nhanh chóng sửa đổi

Theo GS.TSKH Nguyễn Mại, về phương thức phân phối vé đặt cược qua điện thoại và internet được quy định tại Điều 14, 15 trong dự thảo nghị định thay thế Nghị định 06 tách riêng 2 phương thức là điện thoại cố định, điện thoại di động và internet, có lộ trình khác nhau kéo dài đến năm thứ 3 và năm thứ 4 (đối với đặt cược đua ngựa, đua chó) mới được phép áp dụng là không hợp lý.

"Việc sử dụng điện thoại cố định hay điện thoại di động nhắn tin (SMS) là công nghệ đã lỗi thời. Giả sử, doanh nghiệp đầu tư một hệ thống như thế thì cũng quá lãng phí vì chỉ sau 1 năm hoạt động là phải bỏ, do không thể cạnh tranh với ưu điểm vượt trội của internet", ông phân tích.

Bên cạnh đó, về quy định mức đóng góp 5% doanh thu từ việc thí điểm kinh doanh đặt cược bóng đá quốc tế, ông Mại đánh giá là gánh nặng quá lớn cho doanh nghiệp, dẫn đến việc ra kèo trả thưởng rất thấp cho người chơi.

Chưa hết, quy định việc quảng cáo cũng có bất cập. Cụ thể, doanh nghiệp kinh doanh đặt cược chỉ được phép quảng cáo bằng bảng, biển hiệu trong phạm vi trụ sở chính của doanh nghiệp, trường đua, điểm bán vé nhưng phải đảm bảo "người bên ngoài không nghe, không nhìn thấy được nội dung quảng cáo" là vô lý.

"Doanh nghiệp không quảng cáo ra bên ngoài thì không thể thu hút được người tham gia. Cho phép quảng cáo nhưng phải đảm bảo người bên ngoài không nghe được, không nhìn thấy được thì không thể gọi đó là quảng cáo", ông nhấn mạnh.

Ngoài ra, Chủ tịch VAFIE đề nghị sửa đổi quy định chuyển tiếp, trong đó sửa theo hướng doanh nghiệp đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh đặt cược trước khi nghị định này có hiệu lực.

Nhất trí cao với GS.TSKH Nguyễn Mại, nhưng, ông Nhất đề nghị bổ sung cho phép triển khai kinh doanh đặt cược thể thao trên địa bàn cả nước ngay khi được cấp phép chứ không phải chỉ 20 tỉnh thành rồi sau đó mới cho mở rộng.

"Kinh doanh dịch vụ đặt cược bóng đá khác với đua chó, đua ngựa vì thành phần người tham gia khác nhau, nó rộng hơn và nhiều người tham gia hơn. Nếu chỉ hạn chế trong một số tỉnh thành thì những vùng không có kinh doanh vẫn là mảnh đất cho nạn lậu bất hợp pháp tồn tại, phát triển và gây tác hại", ông nêu quan điểm.

Đồng thời, về vấn đề các giải đấu trận đấu quốc tế, ông Nhất đề nghị cần ghi rõ, các giải đấu và trận đấu quốc tế là các giải, trận đấu nằm trong quy định của hệ thống FIFA, các Châu lục và các quốc gia ngoài Việt Nam. Đối với các giải đấu, trận đấu có Việt Nam tham gia chỉ được phép khi Bộ VH,TT&DL công bố được phép.

Trong khi đó, qua nghiên cứu quốc tế, TS. Cấn Văn Lực nêu rõ, về hành lang pháp lý, các nước thường áp dụng giai đoạn thử nghiệm (3-5 năm), sau đó áp dụng chính thức.

Các nước quy định chặt chẽ về số lượng doanh nghiệp được tham gia và số lượng người chơi (có nước quy định trên 18 tuổi hoặc 21 tuổi). Còn về hình thức đặt cược, các nước cho áp dụng cả trực tiếp và trực tuyến.

Góp ý sửa đổi Nghị định 06, ông Lực nhận định, cần sửa đổi sớm và nên cho thí điểm từ giai đoạn 2025-2028. Sau đó, cơ quan chức năng có những đánh giá, tổng kết rõ ràng sau 3 năm thí điểm.

Về quy định với người chơi, ông Lực đề xuất cấm các đối tượng tham gia đang trong tình trạng phá sản, chưa trả được nợ, đang nhận trợ cấp, thuộc đối tượng vi phạm pháp luật... Về phương thức phân phối, đề xuất thí điểm cho cả internet và trực tiếp.

Về thanh toán, trả thưởng, vị chuyên gia đề nghị bổ sung quy định số dư tài khoản tối thiểu với người chơi; Quy định về hạn mức đặt cược trong 1 ngày; Nghiên cứu bổ sung không cho phép dùng thẻ tín dụng để đặt cược, nhận thưởng; Quy định một số hành vi cấm như dùng tiền ảo, tiền kỹ thuật số mà chưa được Nhà nước công nhận.

Ngoài ra, có thể cho phép nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư, nhưng không cho phép chuyển nhượng trong 3 năm.