Thị trường chứng khoán bước vào quý III/2025 với liên tiếp các thông tin tích cực như tăng trưởng GDP quý III/2025 cao kỷ lục (tính từ năm 2021), chứng khoán Việt Nam được FTSE Russell nâng hạng lên thị trường mới nổi thứ cấp, bức tranh BCTC quý III với nhiều điểm sáng, hay mới đây nhất là thông tin Việt Nam và Mỹ đã thống nhất về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng giữa 2 nước...
Chỉ số VN-Index lại phản ứng không quá tích cực với những thông tin kể trên. Trong tháng 10 (tính hết phiên 28/10), VN-Index tăng nhẹ 1,14%, mức tăng này dù tốt hơn tháng 9 (giảm 1,2%), song vẫn kém hơn nhiều so với tháng 7 (tăng 9,15%) và tháng 8 (tăng 12%).
Đáng chú ý, tâm lý dòng tiền trở nên nhạy cảm hơn với những thông tin bất lợi như kết luận thanh tra Chính phủ về một số trái phiếu doanh nghiệp, lãi suất tiết kiệm tại các ngân hàng tăng cao, hay tỷ giá USD/VND ở thị trường tự do liên tục tăng…
Trao đổi với Tạp chí Nhà Đầu tư, ông Trương Hiền Phương – Giám đốc cấp cao CTCP Chứng khoán KIS Việt Nam nhìn nhận nhịp nghỉ ngơi của VN-Index thời gian vừa qua là chuyện bình thường trong một chu kỳ uptrend trung và dài hạn. Trong đó, nền tảng vĩ mô ổn định với mục tiêu tăng trưởng GDP 2 chữ số giai đoạn 2026-2030 cùng môi trường lãi suất thấp sẽ tiếp tục là những yếu tố quan trọng hỗ trợ TTCK.
Thị trường bước vào quý III liên tục đón nhận các thông tin tích cực, tuy nhiên mức tăng của VN-Index trong tháng 10 không thực sự ấn tượng. Theo ông, nguyên nhân đến từ đâu?
Ông Trương Hiền Phương: Diễn biến hiện tại của chỉ số thể hiện xu hướng điều chỉnh ngắn hạn trong nhịp tăng dài hạn. Tính từ đáy tháng 4/2025 đến tháng 9/2025, VN-Index đã liên tục tăng điểm với tổng số điểm tăng là 500 điểm. Điều này rõ ràng đã giúp các nhà đầu tư có hiệu quả lợi nhuận tốt. Khi định giá thị trường tương đối cao với P/E từ 15-17 lần (cao hơn so với mặt bằng trước đây là 12-13 lần), nhiều nhà đầu tư sẽ thực hiện cụ thể hóa lợi nhuận bằng việc chốt lời, trong khi các nhà đầu tư mới có tỷ trọng tiền mặt cao lại có tâm lý e ngại không muốn mua vào cổ phiếu.
Dòng tiền lớn trong nước, hay còn gọi là dòng tiền thông minh, vẫn chưa thực sự nhập cuộc. Điều này thể hiện qua thanh khoản sụt giảm, với 5 phiên giao dịch gần nhất (22/10 - 28/10) có tổng khối lượng giao dịch không vượt quá 1 tỷ đơn vị.
Chưa kể, nhà đầu tư nước (NĐTNN) ngày càng bán ròng mạnh với con số lên đến hàng nghìn tỷ đồng mỗi phiên. NĐTNN một khi đã bán là rất quyết liệt, thậm chí chấp nhận mức giá thấp trong phiên. Áp lực bán của khối ngoại trong bối cảnh thanh khoản suy yếu càng gây áp lực lên chỉ số VN-Index và tác động không nhỏ tới tâm lý nhà đầu tư trong nước.
Tóm lại, sau một nhịp tăng điểm kéo dài từ tháng 4, kết hợp các yếu tố định giá, khối ngoại bán ròng… rõ ràng những thông tin tích cực hoặc đã phản ánh vào đà tăng trước đó của VN-Index, hoặc chưa đủ hấp dẫn để kéo dòng tiền lớn trở lại.
Dù vậy có một thực trạng rằng chỉ số tăng điểm nhưng danh mục nhà đầu tư tăng ít, thậm chí là thua lỗ?
Ông Trương Hiền Phương: VN-Index tăng điểm mạnh do ảnh hưởng của một số cổ phiếu trong nhóm VN30 là VIC, VHM. Theo thống kê, VIC và VHM trong năm 2025 đóng góp lần lượt hơn 157 điểm và 64,67 điểm và là 2 mã có ảnh hưởng tích cực nhất lên HoSE.
Các cổ phiếu này tăng nhờ vào nền tảng KQKD tốt, các “catalyst” hấp dẫn từ hoạt động kinh doanh… nên sẽ thu hút dòng tiền từ các nhà đầu tư tổ chức, quỹ đầu tư và cả dòng tiền đầu cơ từ nhà đầu tư cá nhân. Tuy vậy, không nhiều nhà đầu tư cá nhân có thể mua và kiên trì nắm giữ các cổ phiếu này. Cùng lắm, họ có thể “trading”, đầu cơ trong các nhịp ngắn.
Đa phần nhà đầu tư lại nhìn vào đà tăng của VN-Index để đầu tư các cổ phiếu khác, thường nằm trong nhóm penny, midcap, thay vì đầu tư các mã có tính dẫn dắt. Họ thường có niềm tin sai lầm rằng khi thị trường tăng, cổ phiếu mình nắm giữ cũng tăng.
Mặt khác, chiến lược mua/bán của nhiều nhà đầu tư cá nhân đôi khi cũng sai lầm chưa hợp lý khi họ có xu hướng mua mạnh khi thị trường tăng và bán mạnh khi chỉ số giảm điểm. Điều này cũng lý giải khi các cổ phiếu dẫn dắt quay đầu giảm, lực bán diễn ra trên diện rộng toàn thị trường.
Bên cạnh yếu tố định giá, ông cho rằng tỷ giá USD/VND tự do duy trì mức cao cũng sẽ là một áp lực với thị trường chứng khoán?
Ông Trương Hiền Phương: Việc tỷ giá neo cao sẽ ảnh hưởng đến tâm lý cả nhà đầu tư trong nước và NĐTNN. Đối với NĐTNN, tỷ giá USD/VND ở mức cao sẽ ảnh hưởng đến biên lợi nhuận và kết quả đầu tư của họ. Họ sẽ phải chịu thêm một phần chi phí tỷ giá trong trường hợp quy đổi tiền sang USD. Điều này cũng giải thích cho đà bán ròng của khối ngoại.
Với NĐT trong nước, áp lực tỷ giá khiến họ lo ngại có thể dẫn đến việc thu hẹp dư địa nới lỏng chính sách tiền tệ. Thực tế, Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 7, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cũng đã khẳng định nếu áp lực tỷ giá tiếp tục tăng mạnh, Ngân hàng Nhà nước sẽ cân nhắc không tiếp tục giảm lãi suất để tránh ảnh hưởng đến ổn định tỷ giá, từ đó gây bất ổn vĩ mô.
Do đó, tôi kỳ vọng các tín hiệu về việc Fed cắt giảm lãi suất trong tuần này sẽ giúp giảm áp lực lên tỷ giá trong nước và nâng sức hấp dẫn với TTCK Việt Nam nói riêng và các thị trường mới nổi nói chung.
Việc Fed duy trì mức lãi suất cao tạo sức hấp dẫn với đồng USD, các quỹ đầu tư sẽ có khuynh hướng mua đồng USD hoặc trái phiếu Chính phủ Mỹ. Do đó, khi Fed hạ lãi suất, sức hấp dẫn của TPCP Mỹ cũng giảm, đồng USD suy yếu, và có những tác động tích cực tới tỷ giá USD/VND, NHNN như thế có thêm dư địa duy trì CSTT. Như vậy, dòng vốn ngoại có thể quay lại các thị trường mới nổi, bao gồm Việt Nam, hỗ trợ cho thị trường chứng khoán.
Có thể thấy thực tế là việc phòng ngừa rủi ro tỷ giá khiến các nhà đầu tư ngoại phải xây dựng các kịch bản để quản trị rủi ro và phần nào làm giảm sức hấp dẫn của TTCK Việt Nam trong mắt họ. Do vậy, tôi kỳ vọng cơ quan quản lý sẽ sớm xây dựng công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá cho NĐTNN.
Vậy đâu sẽ là những yếu tố hỗ trợ thị trường chứng khoán trong thời gian tới?
Ông Trương Hiền Phương: Tôi quan sát thấy trên thị trường, nhiều nhà đầu tư hiện phụ thuộc quá nhiều vào thông tin. Họ lo ngại, thậm chí bán mạnh cổ phiếu, khi có tin xấu xuất hiện, ngược lại họ neo niềm tin, mua cổ phiếu khi chỉ dựa vào những thông tin tích cực.
Dù vậy, thông tin chỉ chiếm một phần trong xu hướng tăng giảm của thị trường, điều quan trọng nhất là sức ảnh hưởng của dòng tiền thông minh. Như chúng ta đã nói ban đầu, dù thông tin tích cực nhiều nhưng dòng tiền thông minh đâu có gia nhập thị trường.
Nhà đầu tư cần hiểu dòng tiền thông minh là dòng tiền lớn sẽ có quy luật của nó. TTCK hiện tại thị trường đang ở giai đoạn nghỉ ngơi, điều chỉnh để chỉ số quay về vùng giá hợp lý hơn. Định giá TTCK ở mức hợp lý hơn sẽ là điều kiện cần để dòng tiền quay trở lại. Mặt khác, đây cũng là dịp tốt cho những nhà đầu tư có tỷ trọng tiền mặt cao có cơ hội gia nhập thị trường. Dĩ nhiên, cần phải nhấn mạnh định giá TTCK rẻ là một chuyện, đầu tư cổ phiếu nào sẽ là câu chuyện khác.
Ngoài ra, đã có nhiều dẫn chứng cho thấy các TTCK, với nền tảng vĩ mô ổn định, thường có nhịp giảm 5-10% trong một nhịp uptrend. Câu chuyện dài hạn của chứng khoán Việt Nam vẫn là 3 yếu tố gồm: Nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định với mục tiêu tăng trưởng GDP 2 chữ số giai đoạn 2026-2030, chính phủ tiếp tục đẩy mạnh đầu tư công, môi trường lãi suất thấp và nâng hạng chứng khoán.
Đối với nâng hạng, nhiều bộ phận phân tích chứng khoán ước tính TTCK Việt Nam sẽ nhận dòng vốn trên 1 tỷ USD khi chính thức được nâng hạng. Thậm chí, với mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi tiên tiến của FTSE Russell và MSCI, chứng khoán Việt Nam có thể nhận dòng vốn từ 5 – 10 tỷ USD.
Mặt khác, mục tiêu tăng trưởng GDP 2 chữ số giai đoạn tới để đạt được sẽ không thể chỉ dựa vào vốn tín dụng ngân hàng, mà còn cần đến từ thị trường vốn. Do đó, các quyết tâm phát triển TTCK trong nước minh bạch, bền vững, hướng tới những tiêu chuẩn nâng hạng cao hơn trong tương lai sẽ là nền tảng quan trọng trong việc thu hút những dòng tiền mới gia nhập thị trường.
Vậy nhà đầu tư nên có chiến lược giao dịch thế nào?
Ông Trương Hiền Phương: Kể từ vùng đỉnh đến điểm thấp nhất phiên 28/10, VN-Index dã giảm hơn 10%. Nhiều cổ phiếu đã về vùng hấp dẫn khi bị chiết khấu giảm từ 5-15%. Mặt bằng P/E của chỉ số hiện ở ngưỡng 12-13 lần. Nhìn chung, vùng giá hiện tại là rất hợp lý để nhà đầu tư có thể giải ngân dần vào những cổ phiếu có KQKD quý III/2025 tốt, có sự tăng trưởng qua các quý.
Việc lựa chọn cổ phiếu cần cẩn trọng chọn lọc kỹ bởi không phải thị trường tăng là tất cả các cổ phiếu đều tăng theo như nhau.
Xin trân trọng cảm ơn!