Tài sản của người bị dẫn độ xử lý thế nào?

Ngày 27/10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Dẫn độ và một dự thảo luật quan trọng khác.

Tham gia ý kiến, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP.HCM) bày tỏ tán thành cao với sự cần thiết ban hành Luật Dẫn độ, bởi đây là một bước tiến quan trọng trong tiến trình hoàn thiện thể chế pháp lý về hợp tác tư pháp quốc tế.

"Lần đầu tiên hoạt động dẫn độ được điều chỉnh bởi một đạo luật độc lập có tính khoa học thay vì chỉ là một chương trong Luật Tương trợ tư pháp hiện hành. Việc này không chỉ bảo đảm tính chủ quyền pháp lý quốc gia mà còn khẳng định trách nhiệm quốc tế và năng lực luật hóa các cam kết quốc tế của Việt Nam", đại biểu nói.

Bên cạnh đó, đại biểu Hùng góp ý ở một số nội dung sau. Thứ nhất, về nguyên tắc dẫn độ, dự thảo luật đã quy định các nguyên tắc cơ bản như tôn trọng độc lập chủ quyền, không can thiệp nội bộ, phù hợp pháp luật và điều ước quốc tế. Tuy nhiên, đề nghị Ban soạn thảo xem xét bổ sung thêm nguyên tắc bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

Thứ hai, về các trường hợp có thể bị dẫn độ, dự thảo luật quy định dẫn độ với tội danh có hình phạt tù từ 1 năm trở lên. Đại biểu cho rằng, mức định lượng này quá thấp, dễ dẫn đến mở rộng phạm vi dẫn độ cả với các hành vi ít nghiêm trọng. Do đó, đề nghị Ban soạn thảo xem xét nâng ngưỡng hình phạt tối thiểu lên từ 2 năm tù trở lên, phù hợp với thông lệ của nhiều quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore.

Thứ ba, về cơ chế liên quan đến hình phạt tử hình, dự thảo luật quy định việc không thi hành án tử hình khi có yêu cầu của nước ngoài phải có ý kiến của Chủ tịch nước, nhưng cần bổ sung rõ cơ chế phối hợp, trình tự, thời hạn để tránh bị chậm trễ. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét quy định cụ thể về thời hạn phản hồi của Chủ tịch nước kèm theo quy định liên thông giữa Bộ Công an, Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chủ tịch nước, bởi vì trong quan hệ hợp tác quốc tế, thời hạn phải phản hồi thể hiện uy tín và năng lực pháp lý của quốc gia, chậm trễ sẽ ảnh hưởng đến tính tin cậy của Việt Nam trong thực hiện điều ước quốc tế song phương, đa phương.

Thứ tư, về trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong chuyển đổi số, dự thảo luật đã giao cho Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các cơ quan triển khai chuyển đổi số trong công tác dẫn độ. Đây là quy trình tiến bộ, song cần làm rõ chuẩn dữ liệu bảo mật và thẩm quyền xử lý dữ liệu xuyên biên giới. Từ đó, đề nghị giao cho Chính phủ sớm ban hành nghị định khung về quản lý hồ sơ dẫn độ điện tử bảo đảm vừa bảo mật quốc gia, an ninh quốc gia vừa tương thích chuẩn dữ liệu của Interpol và Asean Apol.

Thứ năm, về các trường hợp từ chối dẫn độ, quy định hiện nay đã bao quát các căn cứ từ chối pháp lý như bảo vệ công dân Việt Nam, ngăn ngừa đối xử thiếu nhân đạo. Nhưng, đại biểu Hùng đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung thêm căn cứ tình trạng sức khỏe đặc biệt hoặc bệnh hiểm nghèo của người bị yêu cầu dẫn độ để thể hiện chính sách nhân đạo, đồng thời phù hợp với thông lệ của Liên hợp quốc về quyền con người trong dẫn độ và tị nạn.

Tài sản của người bị dẫn độ xử lý thế nào?

Trong khi đó, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn Khánh Hòa ) đánh giá, dự thảo luật vẫn còn một số vấn đề cần được tiếp tục hoàn thiện.

Cụ thể, tại khoản 1 Điều 3 có quy định "dẫn độ là việc Việt Nam chuyển giao cho nước ngoài hoặc nước ngoài chuyển giao cho Việt Nam, người có hành vi phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đang có mặt trên lãnh thổ nước mình để nước tiếp nhận truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc thi hành hình phạt đối với người đó". Song, người bị dẫn độ tức là người phạm tội hoặc người bị kết án hình sự trong trường hợp có tài sản đang ở nước được yêu cầu dẫn độ thì tài sản này có chuyển giao cho nước có yêu cầu dẫn độ hay không thì không được quy định trong luật.

Đại biểu ví dụ, việc dẫn độ một người Việt Nam đang ở nước ngoài về Việt Nam thì tài sản của người Việt Nam này có bắt buộc phải được chuyển từ nước ngoài về Việt Nam hay không và thủ tục đề nghị nước ngoài chuyển giao tài sản của người bị dẫn độ về Việt Nam như thế nào? Điều này chưa được đề cập trong dự thảo luật.

Thực tế, người bị yêu cầu dẫn độ tức là người phạm tội hoặc người bị kết án hình sự đã có thời gian sinh sống tại nước được yêu cầu dẫn độ thường có tài sản, có thể là tài sản hợp pháp hoặc tài sản do phạm tội mà có, thì trong trường hợp họ bị dẫn độ thì tài sản này được giải quyết như thế nào, có được chuyển giao cho nước có yêu cầu dẫn độ hay vẫn để ở nước được yêu cầu dẫn độ.

"Cần bổ sung quy định này trong dự thảo luật để giải quyết được những vấn đề thực tế đặt ra. Bởi, thực tế đã chỉ ra một số người Việt Nam phạm tội chiếm đoạt tài sản khi chạy ra nước ngoài có mang theo tài sản chiếm đoạt được ra nước ngoài. Trong trường hợp này, luật cần nêu rõ việc dẫn độ người này từ nước ngoài về Việt Nam, nước ngoài có trách nhiệm chuyển giao cho Việt Nam cả phần tài sản của họ đang ở nước ngoài. Tương tự, đối với người nước ngoài được yêu cầu dẫn độ từ Việt Nam ra nước ngoài thì Việt Nam cũng có trách nhiệm chuyển giao cả phần tài sản của họ cho nước ngoài", đại biểu Thịnh cho hay.

Làm rõ một số vấn đề các đại biểu quan tâm, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu những ý kiến đóng góp rất cụ thể và xác đáng của các đại biểu.

Liên quan tới đề nghị đề nghị bổ sung tình trạng sức khỏe của người bị dẫn độ, để từ chối dẫn độ, Chủ nhiệm Tùng nêu rõ, nếu tiếp thu ý này thành một lý do để có thể từ chối dẫn độ, điều này có thể rất dễ bị lạm dụng. Bởi vì, yếu tố tình trạng sức khỏe là một yếu tố không phải bất biến, một yếu tố mà hôm nay có thể khỏe nhưng mai có thể yếu, nếu kiểm soát không tốt, người ta sẽ lạm dụng yếu tố này.

Còn về ý kiến đại biểu có chuyển giao tài sản của người bị dẫn độ hay không, Chủ nhiệm trả lời rằng, tại Điều 37 của dự thảo đã quy định rất cụ thể về chuyển giao tài liệu, đồ vật, tài sản của người bị dẫn độ.