Luật Báo chí mới sẽ loại bỏ những cá nhân lợi dụng báo chí để trục lợi

Tiếp tục kỳ họp thứ 10, sáng 23/10, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Thừa uỷ quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ VH,TT&DL Nguyễn Văn Hùng trình bày tóm tắt tờ trình dự án Luật Báo chí. Việc sửa đổi Luật Báo chí hiện hành nhằm thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng về báo chí, đặc biệt là định hướng của Đại hội XIII của Đảng "Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại" và quy định của Hiến pháp năm 2013.

Bộ trưởng cho biết, báo chí ở Việt Nam là báo chí cách mạng. Dự thảo luật bổ sung quy định về mô hình hoạt động, quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng. Cơ chế, chính sách để phát triển báo chí, thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Bên cạnh đó, bổ sung nguyên tắc phát triển báo chí gắn với trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ và đạo đức nghề nghiệp, đảm bảo cho báo chí thực hiện sứ mệnh định hướng, dẫn dắt thông tin trong xã hội.

Đối với những người làm báo, dự thảo luật nâng cao giá trị nghề nghiệp, bảo vệ quyền tác nghiệp hợp pháp, đồng thời loại bỏ những cá nhân lợi dụng báo chí để trục lợi.

Đối với xã hội, dự thảo luật giúp công dân tiếp cận thông tin trung thực, chính xác, an toàn, góp phần xây dựng môi trường truyền thông lành mạnh, củng cố niềm tin của người dân đối với Đảng, đối với chế độ xã hội chủ nghĩa.

"Với những nội dung sửa đổi toàn diện, Luật Báo chí khi được Quốc hội thông qua sẽ có tác động tích cực trên nhiều phương diện. Đối với cơ quan báo chí, luật mở ra hành lang pháp lý để phát triển mô hình kinh tế báo chí, chuyển đổi số, khai thác nội dung đa nền tảng, hình thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, tiền đề để hình thành các tập đoàn báo chí quốc gia trong tương lai", Bộ trưởng cho hay.

Tạp chí khoa học là loại hình báo chí đặc thù

Trình bày báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh nêu rõ, Ủy ban Văn hóa và Xã hội (VH&XH) tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí; cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật.

Về các loại hình báo chí, dự thảo tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban VH&XH cho rằng, việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế.

Về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, Ủy ban VH&XH cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện". Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Có ý kiến nêu, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362/2019 của Thủ tướng về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Về đối tượng được đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí, Chủ nhiệm Ủy ban VH&XH đánh giá, hiện nay, trong một số trường hợp, hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, viện nghiên cứu còn có những bất cập, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước. Từ đó, Ủy ban VH&XH nhất trí với cơ quan chủ trì soạn thảo về việc giao Chính phủ quy định cụ thể các điều kiện đối với tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khi đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí.

Về "kinh tế báo chí", Ủy ban VH&XH nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo luật. Song, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm "kinh tế báo chí" và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Đối với quy định về tạp chí khoa học, đa số ý kiến thành viên Ủy ban VH&XH nhất trí với quy định của dự thảo. Trong đó, đưa tạp chí khoa học vào phạm vi điều chỉnh như một loại hình báo chí đặc thù. Đồng thời, có ý kiến đề nghị xem xét không nên đưa tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh của luật này mà nên quy định trong Luật Xuất bản vì tính chất của loại tạp chí và theo kinh nghiệm quốc tế.

Ngoài ra, Ủy ban VH&XH cũng đề nghị bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này;

Nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).