Xuất khẩu gạo được khơi thông sau khi Đồng bằng sông Cửu Long nới lỏng giãn cách

Ngay sau khi các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL- nơi quyết định 90% lượng gạo xuất khẩu của cả nước - nới lỏng giãn cách và thực hiện thích ứng linh hoạt, kiểm soát an toàn hiệu quả dịch COVID-19, xuất khẩu gạo đã được khơi thông, bật tăng mạnh trở lại.

Tổng cầu tăng

Theo Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA), trong nửa đầu tháng 10/2021, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt gần 300.000 tấn với trị giá trên 150 triệu USD, tăng 61,68% về lượng và 57,71% về giá trị so với cùng kỳ. Lũy kế xuất khẩu gạo từ đầu năm đến ngày 15/10 đạt gần 4,9 triệu tấn với trị giá trên 2,5 tỷ USD, tuy giảm gần 6% về lượng nhưng chỉ giảm khoảng 1% về giá trị so với cùng kỳ, đây được xem là một “kỳ tích” khi mà dịch COVID-19 đã làm cho hầu hết nhà máy phải ngưng sản xuất, công việc gieo trồng, thu hoạch lúa của nông dân gặp nhiều khó khăn.

VFA dự báo gạo Việt Nam còn nhiều cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu, khi nguồn cung từ các quốc gia xuất khẩu gạo lớn như Ấn Độ, Thái Lan được dự báo tiếp tục giảm, trong khi nhu cầu gạo trên thế giới tiếp tục gia tăng.

Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Trung An Phạm Thái Bình nhận định: xuất khẩu gạo đã vượt qua thời điểm “gian nan” nhất, hiện đang dần hồi phục. Điều đáng mừng là trong lúc khó khăn thì cơ hội cho hạt gạo lại xuất hiện nhiều hơn.

“Khó khăn do COVID-19 là khó khăn chung của các nước xuất khẩu gạo chứ không riêng gì Việt Nam. Nhờ các nỗ lực vượt khó của người nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam, gạo xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục giữ được thị trường, giá gạo xuất khẩu cũng đang ở mức rất tốt. Với đà này thì mục tiêu xuất khẩu gạo cả năm năm trên 6 triệu tấn, kim ngạch trên 3 tỷ USD là điều hoàn toàn có thể đạt được”, ông Bình nói.

Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA), do ảnh hưởng của dịch COVID-19, các quốc gia nhập khẩu gạo có xu hướng tích trữ nhiều hơn. Bên cạnh đó do sản xuất khó khăn vì dịch bệnh, thiên tai nên nguồn cung lương thực giảm, trong khi nhu cầu tiêu thụ gạo toàn thế giới trong mùa vụ 2021-2022 có khả năng đạt trên 512,3 triệu tấn, tăng khoảng 2% so với cùng kỳ.

Lương thực đang 'nóng lên'

Mặc dù Cục Dự trữ Thực phẩm và Chiến lược Quốc gia Trung Quốc cho biết hiện nguồn ngũ cốc dự trữ của nước này đã vượt 650 triệu tấn, đảm bảo mức tiêu dùng trong nước trong khoảng 1,5 năm, diện tích gieo trồng trong nước cũng tăng nhưng mới đây Bộ Thương mại của quốc gia này lại thông báo khuyến khích các gia đình tích trữ lương thực, nhu yếu phẩm. Hệ quả cho điều này là các hệ thống bán lẻ “cháy hàng”.

Động thái đáng chú ý trong hơn 2 tuần qua là Trung Quốc đã đẩy mạnh nhập khẩu các mặt hàng lương thực, rau, củ quả, điều đó cho thấy thực tế nguồn dự trữ các mặt hàng lương thực, thực phẩm thiết yếu của quốc gia này vẫn còn thiếu hụt. Nhiều gia đình ở Trung Quốc lo sợ thiếu đói lương thực vào mùa đông sắp tới nên đã đổ xô mua lương thực tích trữ. Tình trạng này càng làm căng thẳng thêm nguồn cung lương thực trong những tháng cuối năm.

Theo Tổ chức Nông lương Liên Hợp quốc (FAO), chỉ số giá lương thực đã tăng ở tháng thứ ba liên tiếp, lũy tích 10 tháng qua tăng đến 30% so với cùng kỳ. Nguồn cung cấp thực phẩm và giá cả đang chịu áp lực từ thời tiết khắc nghiệt , chuỗi cung ứng khó khăn, cùng tình trạng thiếu nhân công và chi phí sản xuất gia tăng. Hiện nhiều siêu thị ở một số nền kinh tế lớn đã phải vật lộn để giữ cho các kệ hàng không bị bỏ trống trong thời kỳ đại dịch.

Cũng theo dự báo của FAO, năm 2021, thời tiết xấu đã ảnh hưởng đến hoạt động thu hoạch nông sản trên khắp thế giới. Chi phí vận chuyển hàng hóa tăng cao và tình trạng thiếu lao động đã ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng thực phẩm từ trang trại đến siêu thị. Cuộc khủng hoảng năng lượng cũng là một vấn đề đau đầu, buộc các cơ sở trồng rau trong nhà kính phải tắt điện, dừng sản xuất, cộng với mối rủi ro về giá phân bón đắt đỏ.

Theo số liệu cập nhật từ VFA, tính đến hết tháng 10, xuất khẩu gạo của Việt Nam đã đạt trên 5,1 triệu tấn, ước cả năm có thể đạt trên 6,5 triệu tấn. Về giá gạo xuất khẩu, gạo 5% tấm của Việt Nam đang dao động ở mức 438 – 442 USD/tấn, gạo 25% tấm 413 – 417 USD/tấn, gạo jasmine 583 – 587 USD/tấn, gạo 100% tấm 338 – 342 USD/tấn, cao hơn sản phẩm cùng loại của Thái Lan từ 40 – 50 USD/tấn.

Phó Cục trưởng Cục Xuất, Nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Quốc Toản, cho biết, theo đánh giá của Bộ Công Thương, tình hình xuất khẩu gạo những tháng cuối năm đang có dấu hiệu phục hồi. Giá gạo xuất khẩu Việt Nam đang ở mức cao nhất trong gần 3 tháng qua.

Đạt được kết qua trên là nhờ Nghị quyết số 128 của Chính phủ về quy định tạm thời "Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19" giúp các địa phương và doanh nghiệp xuất khẩu gạo giải quyết nút thắt về thu hoạch, vận chuyển nguyên liệu, khắc phục thiếu lao động, đẩy mạnh chế biến xuất khẩu.

Theo số liệu từ Cục Trồng trọt - Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, nông dân khu vực ĐBSCL đang khẩn trương thu hoạch dứt điểm 300.000/700.000ha lúa vụ Thu Đông còn lại. Ước tổng diện tích gieo trồng cả năm của vùng đạt hơn 3.9 triệu ha với tổng sản lượng trên 24 triệu tấn thóc, tương đương 12 triệu tấn gạo.

Do doanh nghiệp và tiểu thương đẩy mạnh thu mua xuất khẩu và phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa trong khi nguồn cung không còn nhiều nên trong những ngày gần đây giá lúa, gạo tại khu vực ĐBSCL liên tục điều chỉnh tăng. Lúa tươi mua tại đồng có giá từ 5.400 – 6.050 đồng/kg, lúa khô từ 7.200 – 7.350 đồng/kg, gạo nguyên liệu dao động từ 8.000 – 8.300 đồng/kg, tăng từ 500 – 1.000 đồng/kg so với thời điểm cách nay 3 tháng. Tuy nhiên theo phản ánh của nông dân trồng lúa, trong khi giá lúa chỉ tăng từ 5 -10% thì giá phân bón đã tăng gần 30%, do vậy nông dân trồng lúa không có lợi nhuận từ vụ lúa này.

Theo nhận định của ông Phạm Thái Bình,Tổng giám đốc Công ty nông nghiệp công nghệ cao Trung An, xuất khẩu gạo năm 2022 dự báo sẽ ổn định về sản lượng nhưng giá gạo xuất khẩu thì khó có thể đoán trước được. Tuy nhiên, theo ông Bình trong điều kiện nhu cầu gạo toàn cầu tăng, chi phí đầu vào như giá phân bón, nhân công, vận chuyển, giao nhận…tăng, diện tích gieo trồng giảm thì giá xuất khẩu gạo năm 2022 chỉ có tăng chứ rất khó giảm.

Bài liên quan

Bủa vây khó khăn, 11.000 doanh nghiệp khu vực ĐBSCL ngừng hoạt động

Kịch bản nào cho phục hồi sản xuất tại ĐBSCL - Bài cuối: Cần sớm ban hành lộ trình 'mở cửa'

Cảng Trần Đề được quy hoạch là cảng cửa ngõ của khu vực ĐBSCL

Thị trường lúa, gạo diễn biến thế nào trong những tháng cuối năm?