Trong báo cáo mới đây, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, năm 2021, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành là 637 nghìn tỷ đồng, tăng 36,4% so với năm 2020. Còn trong quý I/2022, tổng khối lượng TPDN phát hành là 144,1 nghìn tỷ đồng, tập trung chủ yếu trong tháng 1/2022 và giảm dần trong tháng 2, tháng 3. Riêng trong tháng 4, khối lượng phát hành TPDN riêng lẻ sụt giảm mạnh và ở mức khoảng 30 nghìn tỷ đồng, giảm 33% so với cùng kỳ năm 2021.

Báo cáo chỉ rõ, trong 3 tháng đầu năm nay, doanh nghiệp bất động sản và xây dựng là 2 nhóm phát hành nhiều nhất, chiếm lần lượt 50,9% và 18,87%; các tổ chức tín dụng (TCTD) chiếm 4,9%, doanh nghiệp sản xuất chiếm 9,2%, các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ chiếm 6,8%. Tuy nhiên, trong tháng 4/2022, trái phiếu do các TCTD phát hành chiếm 63,4%, trái phiếu của nhóm bất động sản giảm mạnh xuống mức 11,6%.

Cơ cấu thay đổi này, theo Ủy ban Kinh tế, là do tác động từ quyết định của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước khi huỷ bỏ 9 đợt phát hành trái phiếu của Tập đoàn Tân Hoàng Minh.

"Thị trường TPDN phát triển nhanh trong thời gian qua đã bộc lộ một số tồn tại, hạn chế và tiềm ẩn rủi ro có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thị trường trong cả trước mắt và dài hạn", báo cáo nêu.

Chẳng hạn, khối lượng phát hành TPDN riêng lẻ của Quý I/2022 tăng cao so với năm 2020 nhưng lại sụt giảm và thay đổi đáng kể về cơ cấu chủ thể phát hành ngay trong tháng 4/2022; tình hình tài chính của một số doanh nghiệp phát hành còn hạn chế, gây rủi ro đối với khả năng thanh toán gốc, lãi trái phiếu; còn hiện tượng sử dụng vốn huy động qua phát hành TPDN riêng lẻ sai mục đích; cơ cấu thị trường trái phiếu TPDN còn thiếu cân đối;...

Do vậy, Ủy ban Kinh tế đề nghị Bộ tài chính cần bảo đảm vừa khơi thông nguồn vốn từ kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp, vừa nâng cao chất lượng của thị trường thông qua quản lý, giám sát; cân bằng vốn giữa thị trường ngắn hạn, trung, dài hạn, giữa rủi ro và phát triển thị trường.

Trước những diễn biến trên, VNDirect nhận định trong ngắn hạn, thị trường TPDN có thể trầm lắng trong 1-2 quý tới do thị trường đang chờ đợi những thay đổi về mặt chính sách, pháp lý được cơ quan quản lý nhà nước ban hành trong thời gian tới, các doanh nghiệp phát hành, tổ chức tư vấn, bảo lãnh phát hành, nhà đầu tư tổ chức cần thời gian để thích ứng với những thay đổi mới về mặt chính sách, pháp lý khi các Thông tư, Nghị định mới đi vào hiệu lực và nhà đầu tư cá nhân cần thêm thời gian để ổn định tâm lý, suy xét và đánh giá tình hình thị trường trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

“Thị trường TPDN vẫn là kênh huy động vốn quan trọng của doanh nghiệp và nền kinh tế. Chính phủ đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, quy mô thị trường TPDN ở mức 20% GDP và đạt 25% GDP đến năm 2030. Hiện nay, quy mô TPDN của nước ta đat khoảng 17-18% GDP, điều này có nghĩa là quy mô thị trường TPDN vẫn còn dư địa để phát triển”, báo cáo của VNDirect chỉ rõ.

Theo công ty chứng khoán này, những thông tư, nghị định là cần thiết nhằm đảm bảo tính minh bạch và phát triển bền vững của thị trường TPDN. Những quy định chặt chẽ hơn sẽ có tác động ngắn hạn làm giảm giá trị TPDN riêng lẻ phát hành thành công. Tuy nhiên, “giảm về lượng nhưng sẽ tăng về chất”, dòng vốn sẽ được hướng tới những doanh nghiệp tốt có tài sản đảm bảo (TSĐB) chất lượng, có dòng tiền ổn định, kế hoạch sử dụng vốn minh bạch và hiệu quả. Qua đó sẽ giúp thị trường TPDN phát triển lành mạnh hơn, bảo vệ tốt hơn cho nhà đầu tư khi vốn của họ được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả.

Về phía cung, VNDirect đánh giá nhu cầu huy động vốn của các doanh nghiệp để mở rộng sản xuất kinh doanh sẽ tiếp tục tăng trưởng do nền kinh tế của Việt Nam được dự báo sẽ tăng trưởng nhanh trong giai đoạn 2022-2025 với tốc độ tăng trưởng GDP 6,5-7%/năm. Còn về phía cầu, khi thị trường ngày càng minh bạch, chuyên nghiệp bởi những thay đổi chính sách, sẽ hút dòng tiền trong dài hạn nhờ nâng cao chất lượng và uy tín, trở thành kênh đầu tư trung-dài hạn một cách bền vững hơn.

Cùng chung quan điểm, SSI Research nhận định thị trường TPDN sẽ kém sôi động hơn trong thời gian tới, ít nhất là trong quý 2/2022. Tuy nhiên, nhu cầu phát hành TPDN vẫn rất dồi dào khi môi trường lãi suất trong năm 2022 được kỳ vọng vẫn tích cực và nhu cầu phát hành để đảm bảo vòng quay vốn của các doanh nghiệp vẫn ở mức khá cao.

Bài liên quan

Quỹ ngoại 'rót' 250 triệu USD vào Novaland

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội: Đảm bảo khơi thông trái phiếu doanh nghiệp

Trái phiếu bất động sản hạ nhiệt

Gần 400 tỷ đồng trái phiếu đổ về chủ dự án ID Junction Long Thành