16, tháng 4,2025 | 10:11

Thất thoát tài sản công: Vì chưa lượng hóa được các nguyên tắc

VÕ ĐÌNH TRÍ
15:01 06/06/2018

Vấn nạn thất thoát tài sản công, nhất là đất đai, được bàn thảo rất nhiều và một số nguyên nhân cốt lõi đã được chỉ ra. Trong số đó, có thể kể đến như vấn đề kiểm soát quyền lực (công tác cán bộ), định giá và công khai, minh bạch.

that-thoat-tai-san-cong

Cần phải có những người trong nhóm những người giỏi nhất làm việc cho Nhà nước, vì những người này mới đủ khả năng “cạnh tranh” và “thích ứng nhanh” với thị trường. Ảnh: THÀNH HOA

Nhưng mấu chốt, phải chăng là do các nguyên tắc quản lý tài sản công chưa được lượng hóa cụ thể?

Không thiếu nguyên tắc và quy trình

Nổi cộm trong vấn nạn thất thoát tài sản công thời gian qua là việc cơ quan nhà nước chuyển quyền sử dụng đất cho tư nhân với giá thấp nhiều lần so với thị trường. Có hai con đường phổ biến để tài sản công vào túi các nhóm tư bản thân hữu: hình thức đầu tư BT (xây dựng, chuyển giao) mà phổ biến nhất là đổi đất lấy hạ tầng và chuyển nhượng quyền sử dụng của Nhà nước (qua cổ phần hóa hay chuyển nhượng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp).

Có thể nói rằng các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này không hề thiếu. Luật Đất đai, Luật Đấu thầu đã có từ năm 2013 và dưới đó là các nghị định, thông tư hướng dẫn. Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp ra đời năm 2014, và theo đó là Nghị định 91/2015/NĐ-CP. Mới đây nhất, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 32/2018/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 91 (có hiệu lực từ ngày 1-5-2018).

Thất thoát chủ yếu là do khâu định giá, và công khai minh bạch thông tin dự án với công chúng, dù các quy định về chuyển nhượng đều đòi hỏi nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch.

Thực tế đã cho thấy, việc định giá nếu không được giám sát hữu hiệu, có hiện tượng dàn xếp công ty “chân gỗ”, có sự cấu kết giữa người ra quyết định và tư nhân thì dù đúng quy trình thì bên thiệt thòi chắc hẳn là Nhà nước. Bởi lẽ, hiện vẫn còn khoảng cách khá lớn giữa giá đất theo quy định của Nhà nước và giá thị trường, đặc biệt ở các đô thị lớn. Từng có một tập đoàn tư nhân ở Hà Nội, sau dự án BT, chỉ cần bán lại 10% đất được đổi đã hoàn được vốn, phần còn lại là lợi nhuận kếch xù.

Nguyên tắc công khai, minh bạch được thực hiện nhưng bị bóp méo, không đạt được mục tiêu ban đầu đề ra là để công chúng, mọi thành phần kinh tế tiếp cận được thông tin và có sự cạnh tranh bình đẳng. Chẳng hạn, một thông tin về dự án quan trọng mà chỉ được đăng trong một khung nhỏ của một trang báo phụ của báo địa phương trong một thời gian ngắn thì không thể coi là minh bạch, công khai được.

Làm sao lượng hóa được các nguyên tắc?

Việc xác định giá trị của đất đai được chuyển nhượng, để đảm bảo sự khách quan độc lập, trước hết cần được thực hiện bởi một tổ chức thẩm định giá có uy tín, sau khi có mời thầu công khai để tránh trường hợp “chân gỗ”. Và đương nhiên, kết quả của việc định giá không thể thấp hơn giá trung bình của thị trường trong một khoảng thời gian trước đó (ba năm chẳng hạn). Đối với các dự án BT, vì lý do triển vọng của dự án trên khu vực đất được chuyển nhượng là điều không chắc chắn, nên có thể định giá theo hai phần: phần cố định và phần thay đổi theo kết quả của dự án. Ví dụ, giá trị cố định tính theo thời điểm định giá và phần thay đổi là phần trăm lãi/lỗ của dự án mà doanh nghiệp cùng Nhà nước chia sẻ với nhau.

Đối với yêu cầu minh bạch, công khai, cần lượng hóa cụ thể qua các tiêu chí, chỉ số. Chẳng hạn, thông tin phải được công bố trên phương tiện thông tin đại chúng tối thiểu (tốp ba báo có lượng độc giả cao, có chỗ trên trang chính cổng thông tin điện tử của các cơ quan liên quan...), quy định cụ thể về kích thước và vị trí đặt thông tin... Điều này đã được các nhiều nước thực hiện trong việc mua sắm công, trong các quy định về quảng cáo, giới thiệu dịch vụ tài chính.

Thêm vào đó, các nguyên tắc được lượng hóa phải được giám sát, cập nhật bởi những công chức, viên chức mẫn cán, có trình độ chuyên môn cao. Việc các cơ quan quản lý nhà nước tuyển dụng những sinh viên thuộc tốp 5% trong một chương trình nào đó là việc rất phổ biến. Phải có những người trong nhóm những người giỏi nhất làm việc cho Nhà nước, vì những người này mới đủ khả năng “cạnh tranh” và “thích ứng nhanh” với thị trường. Nhà nước cũng nên tuyển dụng những chuyên gia giỏi trong lĩnh vực từ khu vực tư nhân, vì kinh nghiệm và hiểu biết thị trường của họ giúp cơ quan quản lý nhà nước có khả năng dự báo tốt hơn khi đề ra chính sách.

Cuối cùng, việc giám sát những người được Nhà nước ủy quyền ra quyết định cũng cần được lượng hóa, kèm trách nhiệm cá nhân. Việc đánh giá hiệu quả của những cán bộ công chức cũng cần dựa trên các bộ chỉ số đánh giá, để vừa tạo được động lực, vừa phòng ngừa rủi ro lạm dụng chức quyền.

Theo The Saigontimes

  • Cùng chuyên mục
Việt Nam vẫn được xem là hình mẫu thành công trong thu hút FDI

Việt Nam vẫn được xem là hình mẫu thành công trong thu hút FDI

GS.TSKH Nguyễn Mại nhấn mạnh, Việt Nam tiếp tục là một ngoại lệ tích cực trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giữa bối cảnh toàn cầu và khu vực nhiều biến động.

Đầu tư - 16/04/2025 17:08

Loạt dự án bất động sản đủ điều kiện chuyển nhượng ở Quảng Nam

Loạt dự án bất động sản đủ điều kiện chuyển nhượng ở Quảng Nam

Tỉnh Quảng Nam vừa công khai loạt dự án nhà ở, khu đô thị trên địa bàn tỉnh đủ điều kiện được chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho cá nhân xây dựng nhà ở.

Đầu tư - 16/04/2025 14:16

Vĩnh Phúc: Cam kết đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ

Vĩnh Phúc: Cam kết đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ

Có gần 100 doanh nghiệp trên địa bản tỉnh Vĩnh Phúc bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Lãnh đạo tỉnh Vĩnh Phúc cam kết luôn đồng hành, hỗ trợ, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp.

Đầu tư - 16/04/2025 14:15

Doanh nghiệp Nhật Bản muốn hợp tác với Huế tại các dự án công nghệ

Doanh nghiệp Nhật Bản muốn hợp tác với Huế tại các dự án công nghệ

Các doanh nghiệp của tỉnh Fukui đã trao đổi với lãnh đạo TP. Huế về các tiềm năng hợp tác, nhất là các lĩnh vực về công nghệ.

Đầu tư - 16/04/2025 13:03

GSMA ghi nhận tiếng nói của Việt Nam và Viettel trong ngành di động toàn cầu

GSMA ghi nhận tiếng nói của Việt Nam và Viettel trong ngành di động toàn cầu

Ông Julian Gorman, Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của Hiêp hội di động toàn cầu (GSMA) cho rằng, tiếng nói của Việt Nam và Viettel xứng đáng được lớn hơn trong ngành công nghiệp di động thế giới…

Công nghệ - 16/04/2025 13:01

Tính toán nâng đời cao tốc Bắc - Nam phía Đông lên 6 làn xe

Tính toán nâng đời cao tốc Bắc - Nam phía Đông lên 6 làn xe

Cần có thêm những nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng hơn để giúp phương án mở rộng tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông dài 1.144 km lên quy mô 6 làn xe, đảm bảo khả thi khi triển khai trên thực địa.

Đầu tư - 16/04/2025 13:00

InvestingPro và Manulife Investment Management (Việt Nam) chính thức ký kết hợp tác phân phối chứng chỉ quỹ mở Manulife

InvestingPro và Manulife Investment Management (Việt Nam) chính thức ký kết hợp tác phân phối chứng chỉ quỹ mở Manulife

Ngày 14/4/2025, ba Quỹ Mở Manulife đã chính thức được giao dịch trên nền tảng InvestingPro do Công ty CP InvestingPro phát triển.

Đầu tư thông minh - 16/04/2025 12:13

Đầu tư thế nào trong bối cảnh toàn cầu có nhiều yếu tố bất định?

Đầu tư thế nào trong bối cảnh toàn cầu có nhiều yếu tố bất định?

TS. Hồ Quốc Tuấn khuyến nghị chia danh mục đầu tư làm 3 phần, trong đó một phần là đầu tư dài hạn phân bổ vào các lĩnh vực hưởng lợi từ việc nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng và đạt mức cao.

Đầu tư - 16/04/2025 08:52

 Nhiều quỹ đầu tư, nhà đầu tư lớn sẽ tham dự Diễn đàn Đầu tư đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025

Nhiều quỹ đầu tư, nhà đầu tư lớn sẽ tham dự Diễn đàn Đầu tư đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025

Các quỹ đầu tư lớn, các tổ chức tài chính toàn cầu như: CDH Investments, Partech Ventures, Temasek, Do Ventures, Golden Gate Ventures, , Vina Capital, Mekong Capital…, cùng nhiều nhà đầu tư từ châu Á, khu vực Vùng Vịnh và châu Âu sẽ đến Việt Nam tham dự Diễn đàn Đầu tư đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025 được tổ chức vào ngày 24/4 tới.

Đầu tư - 16/04/2025 07:55

Thanh khoản nhà phố, biệt thự phía Nam rất thấp, có nơi bằng 0

Thanh khoản nhà phố, biệt thự phía Nam rất thấp, có nơi bằng 0

Trong quý I, phân khúc nhà phố, biệt thự có 86 dự án với 5.096 căn, tăng 7% so với cùng kỳ năm ngoái. Dù lượng tiêu thụ gấp 4 lần so với cùng kỳ nhưng tỷ lệ tiêu thụ vẫn rất thấp, ở mức 7%.

Đầu tư - 15/04/2025 15:31

Lối mở cho các dự án bất động sản chậm tiến độ ở Quảng Nam

Lối mở cho các dự án bất động sản chậm tiến độ ở Quảng Nam

Nhiều dự án bất động sản ở Quảng Nam chậm tiến độ, chấm dứt hoạt động được địa phương này gia hạn tiến độ; lựa chọn lại nhà đầu tư để triển khai hoàn thành.

Đầu tư - 15/04/2025 10:58

Tập đoàn Hòa Phát lập 3 doanh nghiệp thực hiện loạt dự án ở Phú Yên

Tập đoàn Hòa Phát lập 3 doanh nghiệp thực hiện loạt dự án ở Phú Yên

Ba doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Hòa Phát sẽ triển khai 3 dự án trên địa bàn tỉnh Phú Yên với tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 114.470 tỷ đồng.

Đầu tư - 15/04/2025 09:33

Công ty địa ốc tung chính sách bán hàng hâm nóng thị trường căn hộ

Công ty địa ốc tung chính sách bán hàng hâm nóng thị trường căn hộ

Cùng với nhịp tăng tốc bung hàng, các chính sách bán hàng ưu đãi của chủ đầu tư đang tạo nên bức tranh đa sắc màu cho thị trường căn hộ phía Nam.

Đầu tư - 15/04/2025 07:30

KEPCO quan tâm đến dự án điện hạt nhân tại Việt Nam

KEPCO quan tâm đến dự án điện hạt nhân tại Việt Nam

Tập đoàn KEPCO cho rằng việc Việt Nam lựa chọn tái khởi động xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận là một quyết định đúng đắn và kịp thời.

Đầu tư - 15/04/2025 06:30

Thủ tướng đề nghị Tập đoàn Comac của Trung Quốc sản xuất linh kiện, chế tạo máy bay tại Việt Nam

Thủ tướng đề nghị Tập đoàn Comac của Trung Quốc sản xuất linh kiện, chế tạo máy bay tại Việt Nam

Bê cạnh sản xuất linh kiện, chế tạo máy bay, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề nghị Comac hợp tác với các đối tác đầu tư trung tâm bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa máy bay tại Việt Nam.

Đầu tư - 14/04/2025 16:41

Pegatron, LG, General Electric nằm trong số các công ty ở Hải Phòng bị ảnh hưởng nặng nhất bởi thuế quan Mỹ

Pegatron, LG, General Electric nằm trong số các công ty ở Hải Phòng bị ảnh hưởng nặng nhất bởi thuế quan Mỹ

Việc Mỹ bất ngờ điều chỉnh mức thuế suất nhập khẩu từ mức trung bình 9,4% lên 46% đã gây ra những tác động tiêu cực và trực tiếp đến nhiều doanh nghiệp lớn tại Hải Phòng, cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Đầu tư - 14/04/2025 16:16