Thất thoát tài sản công: Vì chưa lượng hóa được các nguyên tắc
Vấn nạn thất thoát tài sản công, nhất là đất đai, được bàn thảo rất nhiều và một số nguyên nhân cốt lõi đã được chỉ ra. Trong số đó, có thể kể đến như vấn đề kiểm soát quyền lực (công tác cán bộ), định giá và công khai, minh bạch.

Cần phải có những người trong nhóm những người giỏi nhất làm việc cho Nhà nước, vì những người này mới đủ khả năng “cạnh tranh” và “thích ứng nhanh” với thị trường. Ảnh: THÀNH HOA
Nhưng mấu chốt, phải chăng là do các nguyên tắc quản lý tài sản công chưa được lượng hóa cụ thể?
Không thiếu nguyên tắc và quy trình
Nổi cộm trong vấn nạn thất thoát tài sản công thời gian qua là việc cơ quan nhà nước chuyển quyền sử dụng đất cho tư nhân với giá thấp nhiều lần so với thị trường. Có hai con đường phổ biến để tài sản công vào túi các nhóm tư bản thân hữu: hình thức đầu tư BT (xây dựng, chuyển giao) mà phổ biến nhất là đổi đất lấy hạ tầng và chuyển nhượng quyền sử dụng của Nhà nước (qua cổ phần hóa hay chuyển nhượng vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp).
Có thể nói rằng các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực này không hề thiếu. Luật Đất đai, Luật Đấu thầu đã có từ năm 2013 và dưới đó là các nghị định, thông tư hướng dẫn. Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh tại doanh nghiệp ra đời năm 2014, và theo đó là Nghị định 91/2015/NĐ-CP. Mới đây nhất, Chính phủ vừa ban hành Nghị định 32/2018/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 91 (có hiệu lực từ ngày 1-5-2018).
Thất thoát chủ yếu là do khâu định giá, và công khai minh bạch thông tin dự án với công chúng, dù các quy định về chuyển nhượng đều đòi hỏi nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch.
Thực tế đã cho thấy, việc định giá nếu không được giám sát hữu hiệu, có hiện tượng dàn xếp công ty “chân gỗ”, có sự cấu kết giữa người ra quyết định và tư nhân thì dù đúng quy trình thì bên thiệt thòi chắc hẳn là Nhà nước. Bởi lẽ, hiện vẫn còn khoảng cách khá lớn giữa giá đất theo quy định của Nhà nước và giá thị trường, đặc biệt ở các đô thị lớn. Từng có một tập đoàn tư nhân ở Hà Nội, sau dự án BT, chỉ cần bán lại 10% đất được đổi đã hoàn được vốn, phần còn lại là lợi nhuận kếch xù.
Nguyên tắc công khai, minh bạch được thực hiện nhưng bị bóp méo, không đạt được mục tiêu ban đầu đề ra là để công chúng, mọi thành phần kinh tế tiếp cận được thông tin và có sự cạnh tranh bình đẳng. Chẳng hạn, một thông tin về dự án quan trọng mà chỉ được đăng trong một khung nhỏ của một trang báo phụ của báo địa phương trong một thời gian ngắn thì không thể coi là minh bạch, công khai được.
Làm sao lượng hóa được các nguyên tắc?
Việc xác định giá trị của đất đai được chuyển nhượng, để đảm bảo sự khách quan độc lập, trước hết cần được thực hiện bởi một tổ chức thẩm định giá có uy tín, sau khi có mời thầu công khai để tránh trường hợp “chân gỗ”. Và đương nhiên, kết quả của việc định giá không thể thấp hơn giá trung bình của thị trường trong một khoảng thời gian trước đó (ba năm chẳng hạn). Đối với các dự án BT, vì lý do triển vọng của dự án trên khu vực đất được chuyển nhượng là điều không chắc chắn, nên có thể định giá theo hai phần: phần cố định và phần thay đổi theo kết quả của dự án. Ví dụ, giá trị cố định tính theo thời điểm định giá và phần thay đổi là phần trăm lãi/lỗ của dự án mà doanh nghiệp cùng Nhà nước chia sẻ với nhau.
Đối với yêu cầu minh bạch, công khai, cần lượng hóa cụ thể qua các tiêu chí, chỉ số. Chẳng hạn, thông tin phải được công bố trên phương tiện thông tin đại chúng tối thiểu (tốp ba báo có lượng độc giả cao, có chỗ trên trang chính cổng thông tin điện tử của các cơ quan liên quan...), quy định cụ thể về kích thước và vị trí đặt thông tin... Điều này đã được các nhiều nước thực hiện trong việc mua sắm công, trong các quy định về quảng cáo, giới thiệu dịch vụ tài chính.
Thêm vào đó, các nguyên tắc được lượng hóa phải được giám sát, cập nhật bởi những công chức, viên chức mẫn cán, có trình độ chuyên môn cao. Việc các cơ quan quản lý nhà nước tuyển dụng những sinh viên thuộc tốp 5% trong một chương trình nào đó là việc rất phổ biến. Phải có những người trong nhóm những người giỏi nhất làm việc cho Nhà nước, vì những người này mới đủ khả năng “cạnh tranh” và “thích ứng nhanh” với thị trường. Nhà nước cũng nên tuyển dụng những chuyên gia giỏi trong lĩnh vực từ khu vực tư nhân, vì kinh nghiệm và hiểu biết thị trường của họ giúp cơ quan quản lý nhà nước có khả năng dự báo tốt hơn khi đề ra chính sách.
Cuối cùng, việc giám sát những người được Nhà nước ủy quyền ra quyết định cũng cần được lượng hóa, kèm trách nhiệm cá nhân. Việc đánh giá hiệu quả của những cán bộ công chức cũng cần dựa trên các bộ chỉ số đánh giá, để vừa tạo được động lực, vừa phòng ngừa rủi ro lạm dụng chức quyền.
Theo The Saigontimes
- Cùng chuyên mục
Gia Lai tháo điểm nghẽn cho loạt dự án 'làm mãi không xong'
Gia Lai đang rà soát, kiểm tra và đôn đốc tiến độ của hàng loạt dự án trong và ngoài ngân sách nhà nước trên địa bàn với tinh thần "vướng ở đâu, gỡ ở đó".
Đầu tư - 17/08/2025 19:19
Sun Group làm chủ đầu tư dự án tổ hợp casino 2 tỷ USD tại Đặc khu Vân Đồn
Sun Group được UBND tỉnh Quảng Ninh lựa chọn là chủ đầu tư dự án Khu dịch vụ du lịch phức hợp casino thí điểm cho người Việt Nam chơi, trị giá 2 tỷ USD.
Đầu tư - 17/08/2025 12:22
Vướng mặt bằng, nhiều công trình ở Đà Nẵng đứng trước nguy cơ trễ hẹn
Giải phóng mặt bằng chậm khiến nhiều dự án ở Đà Nẵng không thể thi công đúng kế hoạch, ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả đầu tư.
Đầu tư - 17/08/2025 07:50
Ngắm cao tốc Hòa Liên - Túy Loan hơn 2.000 tỷ sẵn sàng thông xe
Cao tốc Hòa Liên - Túy Loan (qua TP. Đà Nẵng) dài gần 11,5km, tổng vốn đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng sẵn sàng thông xe kỹ thuật tuyến chính vào ngày 19/8.
Đầu tư - 16/08/2025 15:45
Ba xu hướng nổi bật của hàng thủ công Việt Nam ra thế giới
Bà Trà Lê, Giám đốc Phát triển Thị trường Source of Asia, công ty tư vấn xuất khẩu hàng thủ công Việt Nam, cho biết sản phẩm xanh, gia tăng bán hàng qua thương mại điện tử, tận dụng các hiệp định thương mại tự do là ba xu hướng nổi bật của hàng thủ công mỹ nghệ Việt ra thế giới.
Đầu tư - 16/08/2025 07:10
Loạt dự án làm thay đổi diện mạo Nghệ An
Từ một tỉnh thuần nông, Nghệ An đang từng bước chuyển mình trở thành cực tăng trưởng mới ở khu vực Bắc Trung Bộ. Trong bức tranh phát triển đó, bất động sản nổi lên như một động lực quan trọng, góp phần định hình lại không gian đô thị, thu hút dòng vốn đầu tư và nâng cao chất lượng sống.
Đầu tư - 16/08/2025 07:04
Tập đoàn lớn thứ 2 Hàn Quốc muốn làm dự án điện khí hơn 2 tỷ USD ở Nghệ An
Tập đoàn SK Innovation vừa có đề xuất gửi UBND tỉnh Nghệ An về việc ký kết thỏa thuận hợp tác phát triển để thực hiện dự án điện khí LNG Quỳnh Lập.
Đầu tư - 15/08/2025 10:08
Định hình Trung tâm tài chính quốc tế ở Đà Nẵng gắn với tài sản số, tiền số
Với định hướng phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, các tổ chức và cá nhân không cư trú (dịch vụ tài chính offshore), Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng tập trung vào tài sản số, tiền số, thành lập sàn giao dịch số…
Đầu tư - 14/08/2025 15:39
Quảng Ninh sẽ có 36 cụm công nghiệp vào năm 2030
Quảng Ninh coi việc thu hút doanh nghiệp đầu tư hạ tầng cụm công nghiệp là giải pháp then chốt để mở rộng sản xuất và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Đầu tư - 14/08/2025 06:45
Diễn biến mới phương án mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo phương thức PPP
Văn phòng Chính phủ vừa có công văn gửi Bộ Xây dựng phương án đầu tư mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông theo phương thức đối tác công tư (PPP).
Đầu tư - 13/08/2025 15:01
Khánh Hòa nâng quy mô nhà máy đóng tàu HD Hyundai, vốn vượt 351 triệu USD
Dự án Nhà máy sửa chữa, đóng mới các loại tàu biển và gia công kết cấu thép của Công ty TNHH Đóng tàu HD Hyundai Việt Nam có tổng vốn đầu tư sau điều chỉnh hơn 351 triệu USD, tăng 60,845 triệu USD so với trước.
Đầu tư - 13/08/2025 14:55
Thị trường địa ốc đã sẵn sàng bước vào chu kỳ mới?
Nửa đầu năm nay, nguồn cung các phân khúc bất động sản vẫn chưa đa dạng và dồi dào như giai đoạn 2018-2020, nhưng hoạt động mở bán tại các dự án đã diễn rầm rộ, phản ánh tâm lý thị trường đang dần trở nên tích cực hơn.
Đầu tư - 13/08/2025 13:44
Quỹ đầu tư 'mê' cổ phiếu ngân hàng
Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô trong nước ổn định, các cổ phiếu ngân hàng - lĩnh vực vốn được ví như “xương sống” của nền kinh tế, đặc biệt được ưa chuộng bởi nhiều quỹ đầu tư.
Đầu tư - 13/08/2025 07:39
Tập đoàn Đầu tư Phù Mỹ làm dự án bến cảng hơn 6.000 tỷ ở Gia Lai
Dự án Đầu tư xây dựng Bến cảng Phù Mỹ - giai đoạn 1 (tại xã Phù Mỹ Đông, tỉnh Gia Lai) có tổng vốn hơn 6.000 tỷ đồng do CTCP Tập đoàn Đầu tư Phù Mỹ làm chủ đầu tư.
Đầu tư - 13/08/2025 06:45
Hanoi Melody Residences chính thức cất nóc tòa căn hộ đầu tiên
Sáng ngày 11/8, dự án Hanoi Melody Residences tại Tây Nam Linh Đàm đã tổ chức lễ cất nóc tòa căn hộ NO4 – đánh dấu cột mốc quan trọng trong tiến trình thi công, đưa tổ ấm an cư đến gần hơn với cư dân tương lai.
Bất động sản - 12/08/2025 14:00
Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Hàn Quốc chứng kiến Lễ trao các thỏa thuận hợp tác
Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Hàn Quốc Kim Min Seok, cùng đại biểu cấp cao hai nước đã chứng kiến Lễ trao các thỏa thuận hợp tác giữa Việt Nam-Hàn Quốc.
Đầu tư - 12/08/2025 13:46
- Đọc nhiều
-
1
Chứng khoán VIX chốt lãi GEX và GEE, gom mạnh BSR
-
2
Ba nhân sự NamABank vào HĐQT BCG Energy
-
3
Thoái một phần vốn Hạ tầng Gelex, Gelex Electric dự thu hơn 1.100 tỷ đồng
-
4
Sắp khởi công, khánh thành 250 dự án với tổng mức đầu tư triệu tỷ đồng
-
5
Đây là các địa phương phát triển nhà ở xã hội 'bùng nổ'
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 3 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 3 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago