Thanh tra Chính phủ kết luận gì về sai phạm của Vinashin/SBIC?

Chiếm đoạt tiền lãi ngoài hợp đồng do Oceanbank chi trả

Theo kết luận Thanh tra Chính phủ, Vinashin đã nhận hơn 2.205 tỷ đồng tạm ứng từ PVN nhưng không mở tài khoản để theo dõi đặc biệt mà sử dụng tài khoản chung mở tại Ngân hàng Oceanbank (theo dõi chung cho tất cả các nguồn thu khác). Trên sổ sách kế toán tại Vinashin cũng không theo dõi riêng. Cụ thể việc thu, chi không đúng theo hướng dẫn của Bộ Tài chính, gây khó khăn cho việc kiểm tra, giám sát nguồn tiền này.

Điển hình là việc Vinashin đã sử dụng 166,22 tỷ đồng từ nguồn 2.205 tỷ để chi hỗ trợ các đơn vị thi công hoàn thiện 19 tàu dự kiến bàn giao năm 2011 trong khi đã đề nghị, phê duyệt sử dụng nguồn 4.190 tỷ đồng, cho thấy việc theo dõi, sử dụng các nguồn tiền của Vinashin không chính xác.

Việc xây dựng kế hoạch sử dụng nguồn vốn 2.205 tỷ đồng của Vinashin báo cáo Thủ tướng Chính phủ (tại Văn bản số 3323/CNT-TCKT) để hỗ trợ trả nợ cấp bách không sát với thực tế; có 4 khoản chi, số tiền 378,349 tỷ đồng dùng để trở nợ cấp bách nhưng không có trong Kế hoạch đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ; Vinashin chi mà không báo cáo Thủ tướng là không thực hiện đúng hướng dẫn của bộ Tài chính.

Vinashin chi 171,1 tỷ đồng hỗ trợ cho 2 Công ty nộp thuế (Công ty Hạ Long 167,654 tỷ đồng; Công ty Bến Kiền 3,515 tỷ đồng) nhưng trong thời gian chưa nộp thuế, 2 công ty này đã gửi ngân hàng thu lãi và Công ty Hạ Long sau khi hoàn thuế cũng không trả ngay cho Vinashin mà gửi ngân hàng thu lãi.

Hiện nay, Công ty Bến Kiền còn nợ 3,11 tỷ đồng tiền hỗ trợ nộp thuế. Qua đó cho thấy Vinashin chưa kịp thời kiểm tra, giám sát việc sử dụng, không đôn đốc các đơn vị thực hiện việc hoàn trả tiền hỗ trợ.

Mặc dù Vinashin đề nghị Thủ tướng "trong thời gian nhàn rỗi cho phép Vinashin được sử dụng công cụ tiền gửi có kỳ hạn tại Oceanbank để nâng cao hiệu quả sử dụng vốn", tuy chưa được Thủ tướng đồng ý nhưng Vinashin đã gửi tiền để thu lãi. Đáng chú ý, một số cá nhân thuộc Vinashin đã chiếm đoạt tiền lãi ngoài hợp đồng do Oceanbank chi trả, vi phạm luật pháp phải xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Quá trình tiếp nhận, chuyển giao doanh nghiệp/dự án từ Vinashin sang PVN có những tồn tại, vi phạm như: Chuyển giao/tiếp nhận tài sản không thuộc danh mục đã được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định 926; chưa thực hiện chuyển giao/tiếp nhận vốn góp bằng tiền của Vinashin trong Công ty cổ phần Hoàng Anh, Nam Định; hàng năm không đối chiếu công nợ; PVN chưa hoàn hành việc thanh toán các chi phí đầu tư cho SBIC, chưa thanh toán cho chủ đầu tư các chi phí đầu tư tàu chở dầu thô Aframax 104.000DWT để trả nợ cho SBIC.

Việc Vinashin vay vốn ngắn hạn tại BIDV Bắc Hà Nội để thanh toán một số khoản chi phí đóng mới FSO-5 và dùng FSO-5 thế chấp, trong khi FSO-5 được sử dụng nhiều nguồn vốn khác nhau nhưng BIDV Bắc Hà Nội và Vinashin không thực hiện thủ tục đồng thế chấp theo yêu cầu của BIDV Việt Nam, cần được Ngân hàng Nhà nước kiểm tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Quản lý, sử dụng nguồn vốn cấp tạm ứng 4.190 tỷ đồng

Vinashin đề xuất (được Bộ Giao thông vận tải xác nhận) sử dụng nguồn 4.190 tỷ hỗ trợ cho 43 tàu (24 tàu dự kiến bàn giao năm 2011 và 19 tàu dự kiến bàn giao năm 2012), nhưng thực tế Vinashin sử dụng vốn 4.190 hỗ trợ cho 32 tàu, trong đó 30 tàu trong Danh sách các tàu được Bộ Giao thông vận tải xác nhận, 02 tàu ngoài danh sách và tự điều chỉnh tăng, giảm (không kể hỗ trợ đóng 9 tàu cá mẫu)…

Thanh tra Chính phủ chỉ ra, theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, nguồn tạm ứng 4.190 tỷ đồng là để Vinashin tập trung phục vụ ngành nghề sản xuất kinh doanh chính và hoàn thành các hợp đồng đóng tàu dở dang.

Nhưng khi tiếp nhận 4.190 tỷ đồng, Vinashin đã sử dụng gửi có kỳ hạn tại ngân hàng trong khi chưa được Thủ tướng Chính phủ cho phép, đến 30/6/2018 còn dư 1.748,957 tỷ đồng tại Oceanbank (trong đó có 1.050,4 tỷ đồng từ nguồn 4.190).

Đến khi Thủ tướng ban hành quyết định số 12/QĐ-TTg thì SBIC đã không thu hồi được khoản tiền 1.050,4 tỷ đồng nguồn 4.190 tỷ gửi tại Oceanbank để nộp về Bộ Tài chính, có dấu hiệu cố ý làm trái, vi phạm nguyên tắc bảo toàn vốn, phải được điều tra làm rõ, xử lý theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, một số cá nhân của Vinashin đã chiếm đoạt khoản tiền Oceanbank chi lãi suất ngoài hợp đồng, vi phạm pháp luật, hiện đang được cơ quan tố tụng xử lý.

Thanh tra Chính phủ xác định, trách nhiệm chính thuộc về các ông: Nguyễn Ngọc Sự - Chủ tịch HĐQT/HĐTV Vinashin, Trương Văn Tuyến - Tổng giám đốc, Phạm Thanh Sơn Phó tổng giám đốc, Trần Đức Chính - Trưởng ban Tài chính kế toán.

Vinashin có ký hợp đồng với các ngân hàng thương mại để thực hiện kiểm soát sử dụng nguồn vỗn hỗ trợ 4.190 tỷ đồng nhưng có nhiều nội dung không chặt chẽ, không cụ thể, làm giảm trách nhiệm của ngân hàng thương mại trong việc kiểm soát chi. Đồng thời, Vinashin/SBIC thực hiện việc điều chỉnh các hạng mục dự toán hoàn thiện tàu khi chưa có phê duyệt. Thực tế, việc kiểm soát chi của ngân hàng thương mại không đáp ứng được các yêu cầu mục đích thanh toán phù hợp với dự toán hoàn thiện tàu đã được Vinashin phê duyệt

Về việc chi hỗ trợ đóng 9 tàu cá mẫu vỏ thép, số tiền 59,045 tỷ đồng: SBIC không thực hiện đúng Quyết định số 1394/QĐ-TTg của Thủ tướng, khó thu hồi được đầy đủ số tiền đã hỗ trợ.

Về việc hỗ trợ nộp thuế: Vinashin có phương án sử dụng nguồn 2.205 tỷ đồng để hỗ trợ các đơn vị nộp thuế, thực tế đã sử dụng 459,266 tỷ đồng từ nguồn 4.190 tỷ đồng là sử dụng sai nguồn. SBIC chưa kịp thời kiểm tra, giám sát để các đơn vị thành viên chậm nộp thuế và khi nhận được tiền hoàn thuế không chuyển trả ngay Vinashin/SBIC mà gửi ngân hàng để thu lãi hoặc giữ lại dùng cho việc khác. Không hướng dẫn, kiểm tra các đơn vị trong sử dụng và thu hồi vốn; không có phương án chi tiết hoàn trả vốn hỗ trợ nộp thuế theo như cam kết tình hình tài chính các các đơn vị đều rất khó khăn, không có nguồn hoàn trả. Do đó, khó có khả năng thu hồi số tiền hỗ trợ nộp thuế còn nợ là 414,148 tỷ đồng.

Đến thời điểm thanh tra, Vinashin/SBIC chưa thực hiện quyết toán việc sử dụng vốn cho các dự án hoàn thiện tàu như hướng dẫn tại Văn bản số 523/BTC-TCDN của bộ Tài chính.

Đáng chú ý, một số khoản hỗ trợ hoàn thiện tàu dở dang nhằm giảm lỗ, giảm nhiều thiệt hại nhưng không thu hồi được nguồn tiền tạm ứng, gây thiệt hại lớn hơn so với không đầu tư thêm. Chẳng hạn, tàu 700TEU-NT29 của Công ty Nam Triệu gây thiệt hại số tiền 151,76 tỷ đồng cần phải được điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Bài liên quan

Tàu 100.000 tấn thời Vinashin không bàn giao nổi vì vấn đề định giá

Ai sẽ giúp DATC gánh khoản nợ 20.500 tỉ của Vinashin

Nhận trăm tỷ tiền chi lãi ngoài từ Oceanbank, cựu chủ tịch Vinashin hầu tòa

Cựu chủ tịch Vinashin bị truy tố