Ngân hàng, chủ đầu tư mắc kẹt với dự án BOT

TRẦN MẠNH
12:00 11/09/2019

Cảnh báo rủi ro nợ xấu đang trở thành hiện thực khiến các ngân hàng chùn tay, không dám tiếp tục rót vốn vào các dự án BOT giao thông.

bot_jyqv

Nợ xấu hiện hữu, ngân hàng mạnh tay thu hồi vốn, hạn chế cho vay mới

Cách đây không lâu, LienVietPostBank Chi nhánh TP.HCM rao bán khoản nợ có tài sản bảo đảm là quyền thu phí phát sinh tại Dự án BOT nối từ đường Võ Văn Kiệt đến cao tốc TP.HCM - Trung Lương (giai đoạn I) để thu hồi khoản nợ hơn 457 tỷ đồng. Dự án do Công ty cổ phần Tập đoàn Yên Khánh làm chủ đầu tư, khởi công từ năm 2015, nhưng đến nay vẫn còn dang dở.

Không chỉ LienVietPostBank, hàng chục ngân hàng trót cho vay BOT cũng đang trong cảnh đứng ngồi không yên, bởi hiện có hơn hai chục dự án BOT có lưu lượng xe thực tế thấp hơn so với dự báo. Số liệu của Bộ Giao thông - Vận tải cho thấy, hiện có gần 30 dự án có doanh thu thực tế thấp hơn phương án tài chính ban đầu và không đủ trả nợ ngân hàng. Đặc biệt, nếu việc tăng thu phí của các trạm BOT tiếp tục bị hoãn lại so với hợp đồng, dự báo sẽ có gần chục dự án bị “vỡ” phương án tài chính.

Đại diện Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) khẳng định, nhu cầu vốn đầu tư hạ tầng ở Việt Nam là rất lớn, song rủi ro cũng rất cao. Nguyên nhân là các dự án BOT giao thông thường có tổng mức đầu tư lớn, thời gian vay dài, chủ đầu tư có năng lực hạn chế, vốn tự có thấp (10-15%), các dự án BOT thường chậm tiến độ, chi phí phát sinh lớn… ảnh hưởng đến nguồn trả nợ ngân hàng.

Đáng nói là, nhiều dự án BOT trước đây khi vay vốn ngân hàng dự kiến lộ trình tăng phí 3 năm/lần, song suốt thời gian qua, việc tăng phí này bị trì hoãn, đồng nghĩa ngân hàng gặp khó trong thu hồi nợ. Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho rằng, nếu không được tăng phí như dự kiến, thời gian hoàn vốn của dự án bị kéo dài, buộc ngân hàng phải cơ cấu lại nợ, ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng, kết quả hoạt động kinh doanh.

Cho đến nay, tài sản đảm bảo các dự án BOT của các ngân hàng là quyền thu phí tại các trạm BOT, song chính sách thu phí chưa đồng bộ, khiến tài sản đảm bảo này trở nên bấp bênh, tín dụng BOT ngày càng nguy hiểm. Đây là lý do khiến Ngân hàng Nhà nước nhiều lần cảnh báo và siết chặt cho vay lĩnh vực này.

Được biết, hơn một năm nay, nhiều ngân hàng gần như dừng hẳn cho vay các dự án BOT, thay vào đó là tăng cường trích lập dự phòng cho khoản nợ đã vay và đôn đốc thu hồi nợ.

Sàng lọc chủ đầu tư, hoàn thiện chính sách để ngân hàng yên tâm rót vốn

Cho đến nay, mô hình BOT vẫn gây ra nhiều tranh cãi. Phát biểu tại một hội thảo về hạ tầng đầu tháng 9/2019, Thứ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Lê Đình Thọ cho biết, nhu cầu đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông trong giai đoạn sắp tới lên tới 2 triệu tỷ đồng, trong khi ngân sách chỉ đáp ứng khoảng 40 - 50%. Do đó, hình thức hợp tác công - tư, trong đó có các dự án BOT là rất cần thiết.

Tín dụng đổ vào BOT liên tục giảm mạnh

TS. Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế cho hay, tín dụng BOT hiện chỉ còn 99.000 tỷ đồng và dự báo tiếp tục giảm. Con số này cuối tháng 3/2019 là 103.573 tỷ đồng, giảm gần 4% so với năm 2018.

Đồng tình với ý kiến này, giới chuyên gia cho rằng, thu hút các nguồn vốn đầu tư xã hội, trong đó có tín dụng ngân hàng vào phát triển hạ tầng là điều không thể tránh. Song để ngân hàng và nhà đầu tư yên tâm rót vốn, điều quan trọng nhất là chính sách về BOT cần đồng bộ để đảm bảo các dự án này vận hành có hiệu quả, đảm bảo khả năng trả nợ. Hiện nay, cơ chế chính sách về BOT (nhất là chính sách thu phí) không đồng bộ khiến không chỉ chủ đầu tư lo lắng, mà các ngân hàng cũng bất an.

Theo chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên, các ngân hàng có những quy định riêng về cấp tín dụng, không thể ép ngân hàng thấy rủi ro mà vẫn rót vốn cho các dự án BOT.

Để đảm bảo an toàn, Ngân hàng Nhà nước cũng yêu cầu các ngân hàng thương mại phải thẩm định chặt chẽ các dự án BOT mới được cho vay. Ông Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế khẳng định, những dự án BOT mà năng lực tài chính của chủ đầu tư yếu kém, không chứng minh được tính khả thi của dự án sẽ không thể vay vốn ngân hàng.

Về lâu dài, TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, việc triển khai các dự án BOT vẫn là cần thiết. Tuy nhiên, Nhà nước cần có cơ chế để khuyến khích các nhà đầu tư “khỏe” tham gia dự án. Ví dụ, các doanh nghiệp càng bỏ ra nhiều vốn tự có để đầu tư thì lãi vay càng thấp và ngược lại.

Cũng theo chuyên gia này, nếu cơ chế chính sách cho các dự án BOT hoàn thiện, nhà đầu tư sẽ dễ dàng tìm vốn hơn (ví dụ cổ phiếu, trái phiếu), thay vì chỉ phụ thuộc vào tín dụng. Khi đó, thay vì cho vay, ngân hàng có thể đứng ra tư vấn phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

(Theo Báo Đầu tư)

  • Cùng chuyên mục
Quý II/2025 tích cực của doanh nghiệp xuất khẩu tôm

Quý II/2025 tích cực của doanh nghiệp xuất khẩu tôm

Thống kê cho thấy nhiều doanh nghiệp xuất khẩu tôm báo lãi sau thuế quý II/2025 tăng trưởng mạnh so với cùng kỳ năm trước.

Tài chính - 13/08/2025 07:36

Tăng liền 7 phiên, VN-Index tiếp tục lên đỉnh mới

Tăng liền 7 phiên, VN-Index tiếp tục lên đỉnh mới

Giao dịch giằng co trong gần như cả phiên 12/8, song nỗ lực của các cổ phiếu trụ VN30 đã giúp VN-Index tiếp tục duy trì mạch tăng 7 phiên liên tiếp.

Tài chính - 12/08/2025 16:39

F88 kịch trần 3 phiên liên tiếp: Thị trường thêm 2 đại gia nghìn tỷ

F88 kịch trần 3 phiên liên tiếp: Thị trường thêm 2 đại gia nghìn tỷ

Cổ phiếu F88 tăng trần 3 phiên liên tiếp để lên vùng 1.150.000 đồng/cp. Vốn hóa Đầu tư F88 cũng tăng 88% lên gần 9.500 tỷ đồng.

Tài chính - 12/08/2025 16:36

Cổ phiếu bảo hiểm ở đâu trong ‘bữa tiệc’ thị trường chứng khoán?

Cổ phiếu bảo hiểm ở đâu trong ‘bữa tiệc’ thị trường chứng khoán?

Cổ phiếu bảo hiểm gần như đi ngang hoặc tăng rất ít so với đà tăng của thị trường, bất chấp hiệu quả kinh doanh chính dần cải thiện và mảng đầu tư khởi sắc.

Tài chính - 12/08/2025 14:44

Thấy gì từ sự dịch chuyển dòng tiền của khối ngoại?

Thấy gì từ sự dịch chuyển dòng tiền của khối ngoại?

Các dữ liệu cho thấy nhà đầu tư toàn cầu đang có xu hướng tái cơ cấu danh mục, đặc biệt xu hướng mua ròng ở các thị trường Châu Á (trong đó có Việt Nam) đang bắt đầu quay trở lại.

Tài chính - 12/08/2025 10:31

Hiểu đúng về nhóm cổ phiếu VNMITECH và VN50 GROWTH

Hiểu đúng về nhóm cổ phiếu VNMITECH và VN50 GROWTH

Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) vừa công bố bộ Quy tắc xây dựng và quản lý chỉ số các cổ phiếu công nghiệp hiện đại và công nghệ (VNMITECH) và Quy tắc xây dựng và quản lý chỉ số các cổ phiếu VN50 tăng trưởng Vietnam Growth 50 Index (VN50 Growth).

Tài chính - 12/08/2025 08:54

Nhà đầu tư không nên FOMO khi VN-Index tiếp cận vùng 1.600 điểm

Nhà đầu tư không nên FOMO khi VN-Index tiếp cận vùng 1.600 điểm

VN-Index không thể duy trì mức 1.600 điểm nhưng vẫn tăng gần 12 điểm để lên mức cao mới. Chuyên gia cảnh báo rủi ro điều chỉnh ngắn hạn khi định giá tiệm cận mức hợp lý.

Tài chính - 12/08/2025 06:45

VN-Index vượt 1.600 điểm

VN-Index vượt 1.600 điểm

Tiền đổ vào thị trường chứng khoán nhiều chưa từng có đã hỗ trợ cho VN-Index chạm ngưỡng 1.600 điểm. Dòng tiền có xu hướng luân chuyển mạnh vào các cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng.

Tài chính - 11/08/2025 12:39

Tuần tăng trưởng ấn tượng của thị trường tiền điện tử

Tuần tăng trưởng ấn tượng của thị trường tiền điện tử

Thị trường tiền điện tử đã có một tuần tích cực (4/8 - 8/8) với hầu hết các đồng đều tăng trưởng, đẩy giá trị vốn hoá toàn thị trường lên gần 4.000 tỷ USD.

Tài chính - 11/08/2025 06:32

Sự phát triển thần tốc của Vietravel Airlines

Sự phát triển thần tốc của Vietravel Airlines

Sau khi về tay nhóm T&T Group, Vietravel Airlines từ chỗ chỉ thuê tàu bay đã sở hữu 3 chiếc. Hãng đặt mục tiêu có tối thiểu 10 chiếc trong năm nay và 30 – 50 chiếc đến 2030.

Tài chính - 10/08/2025 13:20

Cổ phiếu CII tiệm cận đỉnh 2 năm

Cổ phiếu CII tiệm cận đỉnh 2 năm

CII đã đạt được nhiều bước tiến pháp lý các dự án bất động sản tại Thủ Thiêm và khu tây TP.HCM. Nhờ đó, cổ phiếu CII cũng tăng giá mạnh trong hơn 3 tháng qua.

Tài chính - 10/08/2025 08:51

Chứng khoán 'rực rỡ' trong tuần 4/8 - 8/8

Chứng khoán 'rực rỡ' trong tuần 4/8 - 8/8

Điểm sáng tích cực nhất trong tuần vượt đỉnh của VN-Index là dòng tiền có sự lan tỏa sang các cổ phiếu và nhóm ngành ngoài VN30.

Tài chính - 09/08/2025 17:54

Bitcoin quay lại đà tăng sau sắc lệnh của ông Trump

Bitcoin quay lại đà tăng sau sắc lệnh của ông Trump

Các chuyên gia cho rằng sắc lệnh mới nhất cho phép tài khoản hưu trí 401 (k) của người dân Hoa Kỳ được sử dụng tiền ảo, là lý do chính khiến Bitcoin quay lại đà tăng, sau thời gian dài chững lại do làn sóng chốt lời.

Tài chính - 09/08/2025 08:46

Quý kinh doanh tích cực của doanh nghiệp cảng biển

Quý kinh doanh tích cực của doanh nghiệp cảng biển

Nhiều doanh nghiệp cảng biển báo lãi ròng quý II/2025 tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước.

Tài chính - 09/08/2025 07:59

Nhóm VN30 'nghỉ ngơi', cổ phiếu vừa và nhỏ tăng mạnh

Nhóm VN30 'nghỉ ngơi', cổ phiếu vừa và nhỏ tăng mạnh

Trong bối cảnh nhóm VN30 giảm điểm, các nhóm vốn hóa vừa và nhỏ diễn biến khá tích cực. Dòng tiền đã luân chuyển sang những cổ phiếu chưa tăng mạnh thời gian qua.

Tài chính - 08/08/2025 15:53

BSR khởi động kế hoạch chia thưởng 'khủng'

BSR khởi động kế hoạch chia thưởng 'khủng'

BSR lấy ý kiến cổ đông phương án tăng vốn điều lệ trong tháng 9. Doanh nghiệp có kế hoạch chia thưởng tỷ lệ 61,5% để tăng vốn lên hơn 50.000 tỷ đồng.

Tài chính - 08/08/2025 15:40