Kiểm soát quảng cáo lố trên mạng xã hội như thế nào?

Lập biên bản xử phạt hành chính Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục

Mới đây, thông tin từ Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử (PTTH&TTĐT), Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL), cho biết, Cục này đã mời ba người gồm Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục), Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs), Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên (Hoa hậu Thùy Tiên) lên làm việc để làm rõ mức độ tham gia trong các phiên livestream bán sản phẩm Kẹo rau củ Kera.

Theo kết luận của Cục, trong các buổi livestream này, Hằng và Linh được xác định là người chủ trì, Thuỳ Tiên là khách mời.

"Tại cuộc làm việc, cả ba đều thừa nhận và nhận lỗi vì đã cung cấp thông tin sản phẩm không đúng sự thật", ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử cho biết.

Dựa trên mức độ các hành vi vi phạm, Cục cho biết đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính với Phạm Quang Linh và Nguyễn Thị Thái Hằng vì hành vi quảng cáo không đúng, gây nhầm lẫn về chất lượng đã được công bố. Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị nhắc nhở chú ý hơn trong việc tuân thủ các quy định pháp luật về quảng cáo và các quy định cung cấp thông tin trên mạng, theo Nghị định 147.

Động thái này được đưa ra sau khi Cục nhận được công văn của Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y Tế, đề nghị kiểm tra xử lý thông tin liên quan đến phiên livestream bán hàng của các KOLs này.

Cục chưa đưa ra mức phạt cụ thể, nhưng cho biết quyết định xử phạt sẽ được đưa trong tuần sau.

Trước đó, ngày 14/3, Công ty CP Chị Em Rọt (CER Group) đã tổ chức gặp gỡ báo chí để thông tin về vụ việc gây xôn xao dư luận thời gian qua.

Tại buổi gặp này, ban lãnh đạo, đại diện công ty có vốn góp của Hằng Du Mục và Quang Linh Vlog cúi đầu xin lỗi khách hàng và cam kết "sẽ hoàn tiền nếu khách muốn trả hàng".

Tuy nhiên, phía CER Group không công bố sẽ tổ chức hoàn tiền như thế nào cho người đã mua hàng, cũng không công bố số lượng sản phẩm đã bán trên thị trường.

Theo khoản 5, điều 34, nghị định 38, về Xử phạt hành chính trong lĩnh vực Văn hoá và Quảng cáo, hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn, bị phạt tiền từ 60 triệu đồng đến 80 triệu đồng.

Quảng cáo sai sự thật, người dùng chịu trách nhiệm?

Dù phía cơ quan chức năng đã vào cuộc, phía CER Group và cá nhân các KOLs tham gia quảng cáo sản phẩm như Quang Linh Vlog, Hằng Du Mục và hoa hậu Nguyễn Thúc Thuỳ Tiên đã xin lỗi nhưng vụ việc vẫn làm dấy lên những câu hỏi về quyền lợi của người tiêu dùng khi tham gia mua sắm trên mạng xã hội, mà đặc biệt là TikTok. Cùng với đó, là trách nhiệm của người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo sản phẩm.

Ông Lê Trọng Đạt, chuyên gia marketing và phân tích thị trường cho rằng, động thái xin lỗi của CER Group chỉ là nỗ lực cứu vớt danh dự một cách vòng vo của những người trong cuộc khi trót lợi dụng niềm tin của người tiêu dùng. Tuy nhiên, trên thực tế khách hàng vẫn chịu thiệt thòi.

Đồng quan điểm, TikToker Ngọc Thạch cho biết: "Xin lỗi rồi sao nữa? Phía CER Group cam kết hoàn tiền nếu khách hàng muốn, nhưng hoàn tiền như thế nào? Số lượng đã bán ra, quy trình chứng minh đơn hàng, khách hàng phải thực hiện những thủ tục gì để được hoàn vài trăm ngàn? Ti tỉ thứ. Cái quan trọng ở đây là người tiêu dùng vẫn chịu thiệt thòi".

Trong khi đó, trả lời báo chí, ông Nguyễn Lâm Thanh, Đại diện TikTok Việt Nam cho biết, vừa qua, đơn vụ này đã phối hợp với Tạp chí Công Thương phát động chiến dịch cộng đồng "An Tâm Vui Sắm” nhằm nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, các nhà bán hàng, người có tầm ảnh hưởng và người tiêu dùng về quyền lợi của người tiêu dùng khi tham gia mua sắm trực tuyến.

"Ưu tiên hàng đầu của TikTok Shop là xây dựng và duy trì môi trường mua sắm cởi mở, đáng tin cậy - nơi người tiêu dùng không chỉ được tận hưởng trải nghiệm mua sắm nhiều niềm vui mà còn an tâm trong từng quyết định. Tin rằng mục tiêu này không thể chỉ được xây dựng từ một phía, TikTok Shop khuyến khích sự chung tay của tất cả các "thành viên" trong hệ sinh thái TikTok và TikTok Shop. "An Tâm Vui Sắm" thể hiện tầm nhìn của chúng tôi về phát triển thương mại điện tử bền vững, với trọng tâm là trải nghiệm và quyền lợi của khách hàng", đại diện TikTok Việt Nam cho biết.

Việc người tiêu dùng có nhận thức tốt về quyền lợi của bản thân cũng như có sự cân nhắc kỹ lưỡng khi tham gia mua sắm trực tuyến cũng sẽ tạo động lực mạnh mẽ để các doanh nghiệp, nhà bán hàng và các KOL, KOC đầu tư nhiều hơn vào nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, qua đó cùng xây dựng một môi trường thương mại điện tử an toàn và bền vững.

Theo TikTok, với định hướng của Uỷ Ban Cạnh Tranh Quốc Gia (Bộ Công Thương), chiến dịch "An Tâm Vui Sắm" nỗ lực nâng cao nhận thức cộng đồng về trách nhiệm của doanh nghiệp và các bên thứ ba - đặc biệt là người có ảnh hưởng trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, minh bạch cho người tiêu dùng. Bên cạnh đó là tầm quan trọng của việc bảo vệ dữ liệu cá nhân người tiêu dùng và trách nhiệm của doanh nghiệp trong thu thập, lưu trữ và sử dụng thông tin khách hàng. Các phương thức giúp người tiêu dùng chủ động bảo vệ quyền lợi của mình trong trường hợp phát sinh khiếu nại, tranh chấp với bên cung cấp sản phẩm, dịch vụ. Vai trò của người tiêu dùng và người có tầm ảnh hưởng trong thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững. Các biện pháp phòng tránh lừa đảo trực tuyến liên quan đến TMĐT.

Phía TikTok Shop cam kết sẽ thực hiện quy trình rà soát sản phẩm được đưa lên nền tảng bởi người bán, cam kết luôn tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành. Đại diện TikTok Việt Nam khuyến nghị người dùng tự bảo vệ bản thân khi mua sắm trên nền tảng này bằng các tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, ưu tiên lựa chọn nhà bán hàng uy tín, tìm hiểu kỹ về thông tin sản phẩm và trang bị đầy đủ thông tin về quyền lợi người mua hàng.

Đối với tình trạng buôn bán hàng giả tràn lan trên các sàn thương mại điện tử như hiện nay thì trách nhiệm thuộc về cả người bán hàng và các sàn thương mại điện tử. Nếu sàn thương mại điện tử có hành vi tiếp tay cho vi phạm thì sẽ bị xử phạt từ 10 - 20 triệu đồng đối với các hành vi: không có cơ chế kiểm tra, giám sát sản phẩm; việc cung cấp thông tin của người bán trên website thương mại điện tử hoặc ứng dụng di động chưa chính xác…",