Đầu tư chứng khoán thời tin giả 'đè' tin thật

THANH LAM
11:32 03/07/2025

Không ít nhà đầu tư trên thị trường sẵn sàng chạy theo tin đồn chưa được kiểm chứng, phản ứng theo phong trào chỉ vì một dòng trạng thái trên mạng xã hội hay một tấm ảnh “rò rỉ” mờ nhòe gắn mác nội bộ.

"Tin nội bộ", văn bản giả, cắt margin...: cú lừa tinh vi của mạng xã hội

Với việc nhà đầu tư cá nhân chiếm hơn 80% tỷ trọng giao dịch và 99% lượng tài khoản chứng khoán, thị trường chứng khoán Việt Nam luôn rất nhạy cảm với các thông tin, đặc biệt là vấn nạn tin đồn, tin giả.

Báo cáo trước Quốc hội về những chất vấn liên quan đến tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội (tháng 11/2024), Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang nhấn mạnh "Hệ lụy của tin giả làm ảnh hưởng tới phát triển kinh tế cũng rất lớn, đặc biệt đối với thị trường chứng khoán, tài chính, bất động sản là rất rõ nét. Có những tin gây thiệt hại vốn hóa nhiều nghìn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán".

Thực tế, không ít lần TTCK Việt Nam phải đối mặt với làn sóng hoảng loạn bắt nguồn từ những văn bản được chia sẻ tràn lan trên mạng xã hội – với nhãn mác “tài liệu mật” hay “chỉ đạo nội bộ”. Một ví dụ điển hình gần đây là vào ngày 16/04/2025, một văn bản mang danh Bộ Công an bất ngờ xuất hiện trong các nhóm kín đầu tư, với nội dung đề nghị chuyển quyền sở hữu phần vốn nhà nước tại FPT Telecom.

Mặc dù không có kiểm chứng về nguồn gốc, vẫn nhanh chóng được chia sẻ rộng rãi trên nhiều hội nhóm Facebook, kèm theo những bình luận mang tính suy đoán tiêu cực về nguy cơ “bán nhà nước” hay “tư nhân hóa trá hình”.

Chỉ trong vài giờ, tâm lý hoang mang đã lan rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu FPT – một trong những mã dẫn dắt nhóm ngành công nghệ thông tin trên sàn HOSE. Dù sau đó cơ quan chức năng đã lên tiếng bác bỏ, khẳng định văn bản là giả mạo và không có bất kỳ chủ trương nào về việc thoái vốn nhà nước tại thời điểm đó, thì những thiệt hại về niềm tin và biến động giá ngắn hạn đã kịp xảy ra.

Văn bản giả mạo Bộ Công An được lan truyền trong nhiều hội nhóm về chứng khoán ngày 16/04

Không dừng lại ở những văn bản giả mạo mang danh cơ quan nhà nước, thị trường còn chứng kiến nhiều chiêu trò tinh vi hơn – sử dụng hình ảnh, con dấu và bố cục trình bày y hệt tài liệu nội bộ để thổi phồng tin đồn. Điển hình là vụ việc liên quan đến Công ty Chứng khoán FPTS bị đồn đoán “cắt margin” đối với cổ phiếu FPT.

Tin đồn này xuất hiện cùng một hình ảnh bảng TLV (tỷ lệ cho vay ký quỹ) in dấu đỏ, thể hiện TLV của cổ phiếu FPT bị điều chỉnh về 0% – tạo cảm giác như một thông báo chính thức từ nội bộ công ty. Dù không được kiểm chứng, bức ảnh lan truyền với tốc độ chóng mặt trên các nhóm Zalo và Facebook nhà đầu tư, làm dấy lên tâm lý hoảng sợ và khiến nhiều người vội vã bán tháo.

Ngay sau đó, đại diện FPTS đã phải lập tức lên tiếng đính chính thông tin này là giả. Lời khẳng định chính thức này đã giúp xoa dịu phần nào tâm lý nhà đầu tư, nhưng cũng một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về mức độ dễ bị thao túng của thị trường trong thời đại mà một tấm ảnh chụp màn hình cũng đủ để khuấy đảo dòng tiền.

Tin đồn không chính xác được lan truyền nhanh chóng, admin nhóm lên tiếng đính chính.

Nhà đầu tư và hành vi đám đông: Chơi chứng khoán hay đầu tư chứng khoán?

Từ những ví dụ trên, có thể thấy một vấn đề lớn hơn – đó là thói quen tiếp cận thông tin của nhiều nhà đầu tư cá nhân: tin nhanh, tin không kiểm chứng, tin theo cảm xúc và hành xử theo đám đông. Họ dễ dàng tin vào những dòng caption giật gân trên Facebook, những hình ảnh bị cắt ghép, hoặc những bình luận không có nguồn từ các “chuyên gia mạng” trên Fireant, TikTok...

Nhà đầu tư cá nhân Việt Nam vẫn dễ bị cuốn vào các tin đồn chưa được kiểm chứng. Ảnh: iStock.

Thực tế, phần lớn nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán hiện nay vẫn đang tham gia với tâm thế “chơi chứng khoán” hơn là đầu tư một cách bài bản. Điều này thể hiện rõ qua nhiều hành vi phổ biến mang tính cảm tính và thiếu nền tảng phân tích.

Không ít nhà đầu tư sẵn sàng chạy theo tin đồn chưa được kiểm chứng, phản ứng theo phong trào chỉ vì một dòng trạng thái trên mạng xã hội hay một tấm ảnh “rò rỉ” mờ nhòe gắn mác nội bộ. Họ dễ dàng bị cuốn vào các “phím hàng” từ những tài khoản ẩn danh được gắn mác “cao thủ”, “tự xưng chuyên gia”, mà không xác minh độ tin cậy hay động cơ phía sau.

Tâm lý bầy đàn, hội chứng FOMO (Fear of Missing Out – sợ bỏ lỡ cơ hội), sự tham lam khi giá tăng mạnh hay hoảng loạn khi thị trường điều chỉnh vẫn chi phối hành động của một bộ phận không nhỏ. Rất nhiều nhà đầu tư không có chiến lược quản trị rủi ro cụ thể, không đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp, thậm chí không theo dõi các yếu tố vĩ mô có ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường.

Chứng khoán, trong mắt họ, không khác gì một “canh bạc có sóng” – mà mỗi quyết định mua bán đều dựa trên cảm xúc hơn là dữ liệu.

Đây chính là hệ quả trực tiếp của việc thiếu chọn lọc thông tin, thiếu kiến thức nền tảng, và lười tư duy độc lập. Thậm chí, nhiều nhà đầu tư không muốn tìm hiểu, không đọc báo chính thống, không tra cứu văn bản gốc. Thay vào đó, họ “nghe người ta nói”, “thấy nhóm kia bán là mình bán theo”, “nhóm kia gom là mình cũng gom theo” – một cách hành xử mang nặng yếu tố cờ bạc hơn là đầu tư.

Phòng và tránh cạm bẫy tin giả – Nhà đầu tư cần làm gì?

Khi thông tin trở thành "con dao hai lưỡi", nhà đầu tư thông minh không phải là người biết tất cả, mà là người biết lọc bỏ cái sai, giữ lại cái đúng, và đặc biệt là không để mình bị cuốn theo làn sóng cảm xúc đám đông. Để không trở thành nạn nhân của “biển thông tin”, mỗi nhà đầu tư cần rèn luyện cho mình những kỹ năng và tư duy cốt lõi để phòng và tránh hiệu quả.

Lọc tin có chọn lọc

"Không phải tin nào cũng là thông tin – và không phải thông tin nào cũng đáng tin." Để tránh những thông tin sai lệch hay tin đồn gây ảnh hưởng đến quyết định đầu tư, điều quan trọng là phải ưu tiên các nguồn thông tin chính thống và được xác thực. Các kênh như Bloomberg, Reuters, VTV, Cafef, Tạp chí Nhà đầu tư... là những lựa chọn đầu tiên mà nhà đầu tư nên tham khảo, thay vì các nhóm phím hàng hay hội nhóm trên Facebook, TikTok tài chính, nơi thông tin có thể thiếu kiểm chứng và dễ dẫn đến những quyết định sai lầm.

Nhà đầu tư cần chọn lọc nguồn tin, và lưu ý thời điểm tin tức được đăng. Ảnh: iStock.

Ngoài việc chọn lọc nguồn tin, nhà đầu tư cũng cần chú ý thời điểm tin tức được đăng, bởi thị trường tài chính biến động theo từng giờ – thậm chí từng phút. Một tin tức buổi sáng có thể đã lỗi thời vào cuối phiên. Vì vậy, khi tiếp nhận bất kỳ thông tin nào, đừng bỏ qua yếu tố thời điểm đăng tải. Tin đăng từ tuần trước hay thậm chí vài tiếng trước có thể đã không còn giá trị nếu bối cảnh thị trường hoặc chính sách đã thay đổi.

Một tin tốt thực sự sẽ không chỉ được phát tán từ một nguồn duy nhất. Khi chỉ có một người đưa ra thông tin mà không có ai khác kiểm chứng, điều đó cần phải được đặt dấu hỏi. Nhà đầu tư nên kiểm tra chéo thông tin từ nhiều nguồn khác nhau để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn. Hơn nữa, cần tránh bị lôi kéo bởi những tiêu đề giật gân. Ví dụ, một tiêu đề như “Mỹ áp thuế 125% lên hàng nhập khẩu!” có thể khiến người đọc hiểu nhầm, trong khi thực tế chỉ áp dụng đối với một số mặt hàng nhất định. Đọc kỹ nội dung và tránh để bị lôi kéo bởi những tiêu đề không phản ánh đúng bản chất sự việc.

Trang bị kiến thức nền tảng vững vàng

"Không có kiến thức, thị trường không phải nơi để kiếm tiền – mà là nơi để mất tiền một cách nhanh nhất." Để thành công trên thị trường chứng khoán, nhà đầu tư cần trang bị cho mình kiến thức nền tảng vững chắc. Phân tích cơ bản (FA) là điều đầu tiên bạn cần chú trọng, hiểu rõ doanh nghiệp đang kinh doanh gì, lợi nhuận đến từ đâu, và liệu mô hình kinh doanh có bền vững trong dài hạn. Nếu không nắm rõ những yếu tố này, việc đầu tư sẽ trở nên mù mờ và dễ dẫn đến những quyết định sai lầm.

Bên cạnh phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật (TA) cũng rất quan trọng. Nhà đầu tư cần phải biết cách đọc biểu đồ, nhận diện các xu hướng thị trường, mức kháng cự và hỗ trợ, điều này sẽ giúp đưa ra quyết định giao dịch chính xác hơn. Ngoài ra, hiểu biết về tài chính vĩ mô, bao gồm tỷ giá, lãi suất, CPI và các yếu tố kinh tế lớn như chính sách của Fed, cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc phân tích thị trường và đưa ra dự báo chính xác.

Sử dụng AI để đưa ra quyết định thông minh hơn

Trong thời đại mà tin giả lan truyền với tốc độ chóng mặt, nhà đầu tư cá nhân rất dễ bị chi phối bởi cảm xúc và hiệu ứng đám đông. Khi thông tin bị bóp méo, lựa chọn sáng suốt nhất chính là quay về với dữ liệu khách quan, thay vì hành động theo những tin đồn chưa được xác thực.

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực giúp nhà đầu tư giữ tỉnh táo, tiết kiệm thời gian phân tích và kiểm soát rủi ro hiệu quả hơn. Tại Việt Nam, xu hướng tích hợp AI vào đầu tư cũng đang được đẩy mạnh – tiêu biểu là việc nền tảng InvestingPro ra mắt Pro AI: trợ lý ảo đầu tiên ứng dụng AI trong lĩnh vực chứng chỉ quỹ.

Công cụ Pro AI dành cho nhà đầu tư Chứng chỉ quỹ được phát triển bởi InvestingPro

Được đào tạo dựa trên dữ liệu chuyên sâu của ngành quỹ, Pro AI có khả năng tổng hợp, phân tích và trích xuất thông tin từ các nguồn tin cậy, giúp nhà đầu tư:

Sự xuất hiện của những trợ lý ảo như Pro AI đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình chuyên nghiệp hóa nhà đầu tư cá nhân – hứa hẹn đóng góp tích cực cho sự phát triển của thị trường chứng chỉ quỹ nói riêng và thị trường tài chính nói chung. AI không thay thế con người, nhưng giúp nhà đầu tư ra quyết định bằng dữ liệu thay vì cảm tính.

Quản trị rủi ro – Nguyên tắc sống còn

"Không có khoản đầu tư nào xứng đáng nếu nó khiến bạn mất ngủ." Quản trị rủi ro là yếu tố sống còn đối với bất kỳ nhà đầu tư nào. Việc phân bổ vốn hợp lý, không đặt cược tất cả vào một mã cổ phiếu, giúp giảm thiểu rủi ro. Đừng để cảm xúc chi phối các quyết định đầu tư của mình, và đặc biệt là không bao giờ đầu tư tất cả số tiền có trong tay vào một cổ phiếu duy nhất, bởi điều này có thể gây tổn thất lớn nếu thị trường thay đổi bất ngờ.

Việc vay margin cũng cần phải thận trọng. Đòn bẩy tài chính có thể là công cụ hữu ích, nhưng nếu không kiểm soát được rủi ro, nó cũng có thể trở thành “cái bẫy tử thần” đối với nhà đầu tư. Cuối cùng, đừng bao giờ đầu tư bằng tiền sinh hoạt, tiền vay mượn hay tiền “may rủi”. Chứng khoán không phải là trò chơi may rủi hay xổ số, mà là một hoạt động đầu tư có tính toán và chiến lược rõ ràng.

Kết luận: Đầu tư là một hành trình, không phải một ván cược

Trong một thế giới đầy biến động, nơi mà thông tin trở nên dư thừa và thật - giả lẫn lộn, nhà đầu tư không thể chỉ “lướt sóng” bằng cảm xúc. Càng không thể tiếp tục bước đi như những con cờ bị xô đẩy bởi cơn sóng tin đồn. Đầu tư, nếu muốn bền vững, phải là một hành trình được dẫn dắt bởi kiến thức, tư duy phản biện, và sự tỉnh táo.

Mỗi quyết định mua hay bán đều là một tuyên ngôn về bản lĩnh. Không phải ai cũng là chuyên gia, nhưng ai cũng có thể học để trở thành một nhà đầu tư thông minh – người không chỉ kiếm tiền khi thị trường tăng, mà còn biết bảo toàn mình khi thị trường chao đảo.

Và cuối cùng, giữa những nhịp xô lệch của tin giả, đám đông và cám dỗ lợi nhuận ngắn hạn, nhà đầu tư khôn ngoan sẽ luôn tự hỏi:

“Tôi đang đầu tư – hay đang đánh cược niềm tin của mình vào thứ mà tôi chưa hiểu rõ?”

  • Cùng chuyên mục
Dòng tiền ngoại đẩy VN-Index vượt đỉnh 3 năm

Dòng tiền ngoại đẩy VN-Index vượt đỉnh 3 năm

Tâm lý tích cực từ cả nhà đầu tư trong và ngoài nước, VN-Index sau hơn 3 năm đã vượt trở lại thành công mốc 1.400. Lần gần nhất VN-Index đạt mốc này là ở phiên 19/4/2022.

Tài chính - 07/07/2025 18:12

Một doanh nghiệp vận tải biển trả cổ tức tiền mặt sau 14 năm

Một doanh nghiệp vận tải biển trả cổ tức tiền mặt sau 14 năm

Vinaship dự chi khoảng 20,4 tỷ đồng để trả cổ tức tiền mặt năm 2024. Công có kế hoạch bán 1 tàu năm nay và lấy ý kiến cổ đông bán thêm 1 tàu nữa.

Tài chính - 07/07/2025 14:36

Cơ hội giải ngân ở các phiên rung lắc

Cơ hội giải ngân ở các phiên rung lắc

Nhà đầu tư có thể tranh thủ các phiên rung lắc, điều chỉnh để tái cơ cấu danh mục đầu tư, gia tăng tỷ trọng các nhóm ngành có triển vọng KQKD tích cực trong quý II như ngân hàng, chứng khoán, tiêu dùng và bán lẻ.

Tài chính - 07/07/2025 11:53

 ‘Chọn mặt, gửi vàng’ kênh đầu tư nào trong nửa cuối năm 2025?

 ‘Chọn mặt, gửi vàng’ kênh đầu tư nào trong nửa cuối năm 2025?

Bối cảnh vĩ mô trong nước tích cực được kỳ vọng sẽ là điểm tựa vững chắc cho các kênh đầu tư như vàng, chứng khoán, bất động sản.

Tài chính - 07/07/2025 10:09

Trước thềm niêm yết, Bất động sản CRV muốn phát hành mới cổ phần giá 26.000 đồng

Trước thềm niêm yết, Bất động sản CRV muốn phát hành mới cổ phần giá 26.000 đồng

CRV sẽ sử dụng toàn bộ số tiền thu được từ đợt chào bán cổ phần để đầu tư khu đô thị Hoàng Huy New City – II. Đây là dự án trọng điểm của công ty với tổng mức đầu tư hơn 15.000 tỷ đồng.

Tài chính - 07/07/2025 07:00

Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Hội thảo ‘Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán’

Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Hội thảo ‘Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán’

Hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam đến năm 2030, Tạp chí Nhà đầu tư sẽ tổ chức Hội thảo chuyên đề "Nâng cao nhận thức nhà đầu tư hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán".

Tài chính - 07/07/2025 07:00

Tín dụng dẫn dắt lợi nhuận ngân hàng

Tín dụng dẫn dắt lợi nhuận ngân hàng

CTCP Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo tăng trưởng lợi nhuận trước thuế toàn ngành ngân hàng năm 2025 có thể đạt 18% so với mức thực hiện năm 2024 nhờ tín dụng tăng trưởng mạnh.

Tài chính - 06/07/2025 10:44

Tiền đồng có thể mất giá 2-3% năm nay

Tiền đồng có thể mất giá 2-3% năm nay

Đây là dự báo của ông Lê Hoài Ân - CFA Founder IFSS, chuyên gia đào tạo và tư vấn hoạt động ngân hàng, Công ty cổ phần Giải pháp tài chính tích hợp khi trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán về diễn biến tỷ giá VND/USD từ nay tới cuối năm.

Tài chính - 06/07/2025 10:26

HHV chuẩn bị trả cổ tức cổ phiếu

HHV chuẩn bị trả cổ tức cổ phiếu

HHV sẽ phát hành 23,7 triệu cổ phiếu để trả cổ tức năm 2024, tỷ lệ 5%. Công ty dự kiến duy trì mức cổ tức này 3 năm liên tiếp.

Tài chính - 06/07/2025 07:00

Dragon Capital:'Các công ty niêm yết Việt Nam gần như không liên quan đến hàng hóa trung chuyển'

Dragon Capital:'Các công ty niêm yết Việt Nam gần như không liên quan đến hàng hóa trung chuyển'

Theo dữ liệu từ Dragon Capital, chỉ khoảng 1,5% doanh thu các công ty trong chỉ số VN-Index đến từ xuất khẩu sang Hoa Kỳ, gần như không liên quan đến hàng hóa trung chuyển.

Tài chính - 05/07/2025 06:45

Thủ tướng yêu cầu sớm bỏ hạn mức tăng trưởng tín dụng

Thủ tướng yêu cầu sớm bỏ hạn mức tăng trưởng tín dụng

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo NHNN khẩn trương xem xét gỡ bỏ công cụ hành chính “hạn mức tín dụng” áp dụng cho từng ngân hàng, chuyển sang điều hành theo cơ chế thị trường.

Tài chính - 04/07/2025 09:17

Loạt doanh nghiệp cao su chịu chi cổ tức bằng tiền mặt

Loạt doanh nghiệp cao su chịu chi cổ tức bằng tiền mặt

Trong đó, có công ty cao su trả cổ tức với tỷ lệ rất cao, lên đến 150%, tương ứng cứ sở hữu 1 cổ phiếu sẽ nhận về 15.000 đồng.

Tài chính - 04/07/2025 07:35

Giằng co về cuối phiên, VN-Index ‘dứt’ chuỗi 4 phiên tăng liên tiếp

Giằng co về cuối phiên, VN-Index ‘dứt’ chuỗi 4 phiên tăng liên tiếp

Trong ngày thị trường chứng khoán điều chỉnh, điều bất ngờ là khối ngoại đã mua ròng mạnh tay trên sàn HoSE, tập trung ở các cổ phiếu SSI, VCI, MWG…

Tài chính - 03/07/2025 17:18

Cổ phiếu khu công nghiệp đỏ lửa sau công bố thuế quan của ông Trump

Cổ phiếu khu công nghiệp đỏ lửa sau công bố thuế quan của ông Trump

Còn quá sớm để đánh giá dòng vốn FDI vào Việt Nam sẽ ảnh hưởng ra sao sau kết quả đàm phán thuế quan. Tuy nhiên, cổ phiếu khu công nghiệp đã phản ứng tiêu cực.

Tài chính - 03/07/2025 12:43

Loạt doanh nghiệp lớn hé lộ lợi nhuận quý II

Loạt doanh nghiệp lớn hé lộ lợi nhuận quý II

Nhiều doanh nghiệp lớn ước lợi nhuận quý II khả quan bất chấp biến động của nền kinh tế thế giới. Đây được kỳ vọng sẽ là thông tin tích cực tác động tới thị trường chứng khoán.

Tài chính - 03/07/2025 12:09

Mỹ áp thuế 20% với Việt Nam, nhà đầu tư nên có chiến lược giao dịch thế nào?

Mỹ áp thuế 20% với Việt Nam, nhà đầu tư nên có chiến lược giao dịch thế nào?

Giới chuyên gia khuyến nghị các nhịp điều chỉnh có thể được xem là cơ hội mua vào, song cần hạn chế giải ngân ở những cổ phiếu chịu tác động trực tiếp từ thuế quan như xuất khẩu gồm dệt may, thủy sản, đồ gỗ... hay bất động sản khu công nghiệp.

Tài chính - 03/07/2025 07:47