Công nghệ AI tìm cơ hội từ cuộc cách mạng 4.0

Mùa tuyển sinh đại học 2019 sắp tới, trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM sẽ mở thêm ngành học hoàn toàn mới: Robot và trí tuệ nhân tạo. Sinh viên theo học ngành này sẽ được miễn giảm học phí, học bằng tiếng Anh. Trường đại học chuyên ngành kỹ thuật này là một trong số những đơn vị, tổ chức đang đi tiên phong trong việc đưa những ứng dụng của công nghệ trí tuệ nhân tạo vào thực tế ở Việt Nam.

Cơ hội từ làn sóng công nghệ mới

Theo thông tin từ Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, số lượng sinh viên được tuyển ngành học mới nói trên cũng rất hạn chế với khoảng 20 sinh viên trong năm đầu tiên và yêu cầu đầu vào khá cao. Trường dự kiến chỉ nhận hồ sơ xét tuyển của thí sinh đạt từ 24 điểm trở lên.

Bài liên quan

Đồ họa cho thấy sự tăng trưởng thần kỳ của Apple, Google và các công ty công nghệ Mỹ

Ngành học này cũng là một ví dụ tiêu biểu trong xu hướng phát triển đào tạo mới theo hướng liên ngành, giúp sinh viên có kỹ năng không chỉ của một ngành mà tích hợp nhiều ngành. Đây cũng chính là yếu tố quan trọng mà cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (cách mạng 4.0) đòi hỏi ở người lao động.

Giới chuyên gia nhận định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn nắm bắt các công nghệ mới như dữ liệu lớn, blockchain, trí tuệ nhân tạo... từ đó tạo đà cho nền kinh tế số tăng trưởng.

Trong khi đó, cuối năm 2018, nhà tuyển dụng trực tuyến TopDev đã công bố một bản báo cáo về tình hình tuyển dụng và lương nhân sự, cho biết mức lương dành cho vị trí kỹ sư về trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam có thể lên 500 triệu đồng/năm. TopDev cũng đưa ra dự báo mức lương của kỹ sư AI sẽ tăng mạnh trong những năm sắp tới.

Cùng với đó, TopDev cho rằng trí tuệ nhân tạo, học máy (Machine Learning) đã đạt tầm cao mới và sẽ là xu hướng chủ đạo cho các doanh nghiệp trong tương lai. Các công nghệ mới này có thể xử lý lượng thông tin khổng lồ cũng như giải phóng nhân viên để thực hiện nhiều công việc khác quan trọng hơn, thúc đẩy doanh thu và tăng trải nghiệm khách hàng.

Theo TopDev, với những làn sóng đầu tư và phát triển tại Việt Nam trong những năm qua, các công ty công nghệ lớn trong nước như FPT, Viettel, VNG… đều đã bắt đầu nghiên cứu và cho ra đời nhiều giải pháp, ý tưởng phát triển sản phẩm có ứng dụng công nghệ AI. Không chỉ những công ty lớn, hàng trăm các công ty khởi nghiệp (startup) cũng đã và đang ứng dụng những công nghệ mới này trực tiếp vào sản phẩm của mình. Có thể kể đến những cái tên như Cinnamon AI Labs, Elsa Speak, Abivin, InfoRe… Đây là một dấu hiệu rõ ràng nhất cho một xu hướng công nghệ mạnh mẽ, một làn sóng mới tại Việt Nam trong thời gian tới, báo cáo của TopDev nêu rõ.

Nhận thức được điều này, nhiều doanh nghiệp công nghệ trong nước đã có những bước khởi đầu nghiên cứu và ứng dụng AI để nhanh chóng hòa nhập vào xu thế chung của thế giới. Vào tháng 6-2017, Tập đoàn FPT công bố ra mắt nền tảng công nghệ trí tuệ nhân tạo để các lập trình viên tạo ra giao diện tương tác bằng ngôn ngữ tự nhiên. Bên cạnh đó, FPT còn xây dựng nền tảng để sử dụng AI, cảm nhận AI và tạo ra các sản phẩm AI thực tế. Một năm sau đó, vào tháng 7-2018, FPT công bố đã mua siêu máy tính Nvidia DGX-1 phục vụ cho việc nghiên cứu và phát triển sản phẩm AI.

Tập đoàn Vingroup mới đây cũng thể hiện tham vọng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo khi công bố thành lập Công ty VinTech chuyên tập trung nghiên cứu và phát triển công nghệ AI, sản xuất các phần mềm và nghiên cứu phát triển các nguyên vật liệu thế hệ mới. Công ty này cũng đã thành lập hai viện trực thuộc là Viện nghiên cứu dữ liệu lớn và Viện nghiên cứu công nghệ cao.

Trong khi đó, ứng dụng Zalo (thuộc VNG) cũng tập trung nghiên cứu và phát triển AI từ năm 2017. Ngày 26-12-2018 vừa qua, Zalo đã tổ chức một sự kiện chuyên sâu về trí tuệ nhân tạo là Zalo AI Summit 2018, thu hút nhiều chuyên gia gốc Việt đang làm việc trong lĩnh vực AI tại các tập đoàn công nghệ như Alibaba, Line và Viện công nghệ JAIST (Nhật Bản) về Việt Nam tham dự sự kiện và chia sẻ với các kỹ sư trong nước về hướng đi cho công nghệ này trong giai đoạn hiện nay.

Bên cạnh sự đầu tư mạnh mẽ của các công ty công nghệ lớn trong nước, một số công ty chuyên về nghiên cứu, ứng dụng AI cũng đã được thành lập và đạt được những bước tiến bộ nhất định. Một trong những ứng dụng AI được sử dụng khá phổ biến hiện nay là “trợ lý ảo” (chatbot) cho các tổ chức, doanh nghiệp đang làm thay đổi cách thức tương tác giữa doanh nghiệp và khách hàng...

Dữ liệu - tiền đề cơ sở cho sự phát triển của AI

Ứng dụng AI hiện đã có một số hiệu quả đáng ghi nhận, tuy nhiên theo giới chuyên gia để thực sự tận dụng được tiềm năng của các công nghệ mới này, tạo đà cho nền kinh tế số tăng trưởng vượt bậc, Việt Nam cần dữ liệu và kết nối dữ liệu.

Ông Charles Ng, Phó chủ tịch mảng Trí tuệ nhân tạo Doanh nghiệp của Appier – công ty chuyên cung cấp các giải pháp tiếp thị dựa trên nền tảng trí thông minh nhân tạo trong chuyến công tác tại Việt Nam vào cuối tháng 1 vừa qua đã dự báo các xu hướng sẽ định hình phương thức tiếp thị trong thời gian tới.

Theo đó, lĩnh vực tiếp thị ở Việt Nam hiện đang là một mảnh đất màu mỡ cho việc ứng dụng AI, đặc biệt nhờ vào các lợi thế về sự gia tăng đầu tư của các doanh nghiệp đa quốc gia vào Việt Nam, bên cạnh đó là cộng đồng dân số trẻ, có niềm đam mê kinh doanh. Tuy nhiên, ông Ng nhấn mạnh rằng, thách thức lớn nhất mà các nhà tiếp thị và các doanh nghiệp tại Việt Nam phải vượt qua khi áp dụng AI đó là vấn đề xây dựng hệ thống dữ liệu cần thiết.

“Để ứng dụng AI thành công, bao gồm các giải pháp công nghệ, việc xây dựng hệ thống dữ liệu tốt là mấu chốt. Xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu tốt là một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt. Việt Nam đang trong bước đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo, vì thế việc xây dựng hệ thống dữ liệu tốt ngay từ giai đoạn đầu chính là điều thiết yếu. Dữ liệu chính là nền tảng để AI có thể học, từ đó giúp các lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra những quyết định đúng đắn dựa vào dữ liệu được phân tích”, ông Ng cho biết thêm.

Đồng quan điểm với ông Ng, một số chuyên gia công nghệ cũng cho rằng để phát triển các công nghệ mới như AI, blockchain, cả khối nhà nước và doanh nghiệp tư nhân cần tập trung đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực và xây dựng nguồn dữ liệu mở.

Xây dựng, phát triển và khai thác dữ liệu lớn (Big Data) đang là định hướng của các quốc gia phát triển trên thế giới. Và việc quản lý dữ liệu là trọng yếu trong việc nắm bắt và kiến tạo giá trị cho nền kinh tế.

Tại cuộc hội thảo về AI vào cuối năm 2018, PGS.TS Nguyễn Xuân Hoài, Viện trưởng Viện Trí tuệ nhân tạo Việt Nam khẳng định, dữ liệu đóng vai trò quyết định trong việc ứng dụng AI thành công hay thất bại. Dữ liệu là nguồn “dầu mỏ” quý giá của những người phát triển công nghệ AI, đặc biệt là tại Việt Nam.

Theo ông Hoài, những dữ liệu cá nhân người Việt hầu hết đều nằm trong tay các công ty nước ngoài, do chúng ta dùng nền tảng chia sẻ dữ liệu là của nước ngoài như Facebook, Google... Hay nói cách khác, người sử dụng Internet đang cung cấp dữ liệu miễn phí cho các nền tảng công nghệ nước ngoài. Đến khi các doanh nghiệp Việt muốn sử dụng những dữ liệu đó thì lại phải trả phí. Đây là điều bất hợp lý đang xảy ra trong thực tế.

Ông Đỗ Văn Long, Giám đốc vùng của Infinity Blockchain Labs, cho hay dữ liệu đóng vai trò thiết yếu trong ứng dụng công nghệ blockchain. Nếu dữ liệu chính xác cộng thêm ứng dụng blockchain mang đến hiệu quả cao, ngược lại, dữ liệu thiếu, không chính xác có thể gây mất thời gian, tốn kém và giảm sự hiệu quả kinh tế.

Giới chuyên gia nhận định, nếu không có dữ liệu hoặc tệ hơn là không đủ khả năng quản trị dữ liệu, kỳ vọng ứng dụng các thành tựu công nghệ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 như robot, AI, blockchain... vào xây dựng kinh tế số, chính phủ số có thể trở thành bất khả thi.

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam hiện có khoảng hơn 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Trong số này, lượng doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực AI còn nhỏ, chưa kể những dự án khởi nghiệp thành công chỉ “đếm trên đầu ngón tay”. Do vậy, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam mới dừng ở bước ban đầu, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực AI hạn chế, chưa có nhiều thành tựu đột phá để giải quyết các nhu cầu của đời sống. Trong khi đó, tiềm năng ứng dụng AI ở Việt Nam là rất lớn, đặc biệt trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, nông nghiệp, giao thông…

Nhiều chuyên gia công nghệ cho rằng, Việt Nam vẫn còn “non yếu” trong lĩnh vực AI không chỉ bởi đây là một lĩnh vực khá mới mẻ mà thực tế doanh nghiệp khởi nghiệp về AI của Việt Nam vẫn đang gặp những khó khăn, thách thức lớn; nhất là nền tảng hạ tầng để thực hiện, và chưa có kỹ năng khởi nghiệp trong lĩnh vực này.

Nhu cầu về hành lang pháp lý cho việc tiếp cận dữ liệu mở

Ông Lê Công Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Infore Technology, cho biết dữ liệu là một trong những nền tảng quan trọng nhất của lĩnh vực AI. Thế nhưng, Việt Nam chưa có nguồn dữ liệu lớn, không có đội ngũ thẩm tra, dán nhãn dữ liệu, tinh gọn dữ liệu.

Bên cạnh đó để phát triển trí tuệ nhân tạo cần hệ thống siêu máy tính thì đa phần người làm trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo ở Việt Nam phải tự sắm cáp màn hình để tự trải nghiệm.

Không chỉ thiếu cơ sở hạ tầng để triển khai, hiện nay, một thách thức không nhỏ khiến nhiều startup không dám dấn thân đó là ngoài việc đưa dữ liệu vào chuyên ngành, người làm AI phải thật sự chuyên nghiệp khi kết nối được với kiến thức chuyên ngành vì nếu không hiểu biết thì giải pháp đưa ra sẽ không mang lại hiệu quả thực tế.

Trong khi đó, nhân lực trong lĩnh vực này ở Việt Nam mới chỉ chủ yếu là những người đã từng du học ở nước ngoài về; trong nước mới chỉ được học lý thuyết, không có dữ liệu, không có hạ tầng để phát triển. Chưa kể các dự án AI rủi ro hơn rất nhiều so với dự án công nghệ thông tin bình thường; bởi dự án AI không có giải pháp đảm bảo chính xác 100%; các dự án lớn còn luôn cần phải qua thử nghiệm nhiều lần.

Trước thực trạng đó, các doanh nghiệp cũng đề xuất, cần có chính sách mở để dễ dàng tiếp cận trong nghiên cứu ứng dụng sản phẩm AI cho cộng đồng. Ngoài doanh nghiệp thì khối cơ quan, tổ chức hành chính công, dịch vụ công cũng cần ứng dụng AI mới có động lực để kích thích các dự án ra đời và phát triển. Thêm vào đó, cần có nguồn đầu tư cho các startup lĩnh vực AI để họ mạnh dạn thực hiện ý tưởng, các cơ quan quản lý nhà nước sớm tạo cơ chế chính sách điều kiện cho lĩnh vực mới này phát triển.

Theo ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp khoa học công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ, nguồn dữ liệu về dân cư, dữ liệu đất đai, thổ nhưỡng có độ mở nhất định để các doanh nghiệp tiếp cận, phục vụ nghiên cứu phát triển sẽ là nguồn tài nguyên vô giá.

Trước những rủi ro pháp lý có thể xảy ra với doanh nghiệp khởi nghiệp Việt khi phát triển các sản phẩm mới, ông Quất cho biết, cơ quan này đang tiến hành tổng hợp các đề xuất từ các startup, địa phương để chuyển cho các bộ, ngành liên quan. Từ đó, đề xuất các cơ chế đặc thù lên Thủ tướng. Theo ông Quất, các chính sách này có thể được ban hành từ năm 2019-2020, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ trí tuệ nhân tạo và cho startup trong lĩnh vực này phát triển.

(Theo Kinh tế Sài Gòn)

Bài liên quan

Đồ họa cho thấy sự tăng trưởng thần kỳ của Apple, Google và các công ty công nghệ Mỹ

Tại sao các tập đoàn công nghệ 'săn' chuyên gia kinh tế?

Thủ tướng chỉ đạo cơ cấu lại tổ chức Ban Quản lý Khu công nghệ cao Hòa Lạc

Hết thời 'con cưng', đại gia bất động sản đua nhau làm công nghệ