Ngày 15/11, Quốc hội tiếp tục làm việc, thảo luận liên quan đến Luật Đấu thầu (sửa đổi). Phần lớn các ý kiến của đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đều nhất trí với sự cần thiết sửa đổi luật này.

Theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng, Luật Đấu thầu là một luật tương đối khó, phức tạp và ảnh hưởng đến nhiều mặt của xã hội. Trong quá trình soạn thảo cũng như ý kiến của các đại biểu thì có nhiều luồng ý kiến khác nhau, xung quanh việc nên nới lỏng quy định của luật theo hướng thông thoáng, thuận lợi hơn hay nên siết chặt để quản lý, đảm bảo hiệu quả nguồn vốn Nhà nước.

Trên cơ sở báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách, ý kiến của các đại biểu tại tổ, cũng như tại hội trường, Bộ trưởng đã có báo cáo làm rõ thêm một số nội dung mà các đại biểu quan tâm.

Cân nhắc việc tách một chương riêng cho lĩnh vực y tế

Về việc tháo gỡ những vướng mắc trong hoạt động đấu thầu mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho biết, có rất nhiều ý kiến xung quanh vấn đề này, đề nghị rà soát, bổ sung những quy định để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện nay trong lĩnh vực y tế có tính chất đặc thù, đặc biệt và đề nghị tách ra thành một chương riêng.

Bộ trưởng nhận định, đây là một loại hình hàng hóa, một loại hàng hóa hết sức đặc biệt, đặc thù và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân. Do vậy, việc cần có quy định rõ ràng, cụ thể là hết sức cần thiết và cấp bách.

Trong dự thảo luật đã thiết kế một chương nói về các quy định này và có một số điều khoản ở các chương khác cũng đã nói về quy định những vấn đề về y tế, nhưng phía cơ quan soạn thảo sẽ rà soát lại để làm sao cho đầy đủ, bao quát, thuận lợi trong quá trình mua sắm các trang thiết bị y tế, thuận lợi cho quá trình thực hiện, tổ chức thực hiện. Còn về việc tách riêng một chương cho lĩnh vực y tế cần phải cân nhắc.

"Chúng ta không để phá vỡ kết cấu chung của bộ luật và hệ thống pháp luật. Không phải chỉ có lĩnh vực y tế mới có đặc thù, chúng ta có rất nhiều lĩnh vực cần đặc thù, đặc biệt, kể cả trong GD&ĐT, thiên tai, địch họa, chiến tranh, quốc phòng, an ninh... Nếu mỗi một vấn đề đó, chúng ta lại thiết kế một chương thì chắc chắn sẽ không hợp lý", Bộ trưởng nói và cho rằng, làm sao bao quát đầy đủ chứ không có nghĩa phải nhặt ra để riêng vào một chương và xin được nghiên cứu thêm.

Trong khi đó, về việc tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ trưởng cho biết, đây là một vấn đề đang còn vướng.

Theo quy định của Luật Đấu thầu, Luật Ngân sách nhà nước và Luật Khám bệnh, chữa bệnh hiện nay thì đối với tất cả các dịch vụ hình thành từ các đơn vị sự nghiệp công, kể cả việc đóng góp của các cán bộ, công chức, viên chức để mua thiết bị y tế theo quy định là ngân sách nhà nước và phải đấu thầu. Hiện, chưa có một quy định để tách dịch vụ nào khám, chữa bệnh lại do bảo hiểm y tế chi trả, cái nào do người khám bệnh đóng góp.

"Hiện nay ta chưa tách được, nên chúng ta chưa xử lý được vấn đề này. Do đó, chúng tôi sẽ có nghiên cứu đầy đủ về vấn đề này để đồng bộ với cả các hệ thống pháp luật, nhất là Luật Khám bệnh, chữa bệnh. Nếu chúng ta tách được ra thì chúng ta sẽ quy định được tính tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập khi quyết định mua sắm từ các dịch vụ khám, chữa bệnh cũng như việc đóng góp của cán bộ, công nhân viên chức để mua các thiết bị phục vụ cho các cơ sở y tế công lập", Bộ trưởng nhìn nhận.

Tiếp tục đẩy mạnh đấu thầu qua mạng

Một vấn đề nữa mà các ĐBQH quan tâm là vấn đề đơn giản hóa các thủ tục, cắt giảm thời gian, chi phí trong đấu thầu.

Bộ trưởng nêu rõ, hiện nay trong luật đã thiết kế theo hướng phải đẩy mạnh lộ trình áp dụng đấu thầu qua mạng để rút ngắn thời gian; cắt bỏ, loại bỏ các thủ tục cấp trung gian, như phê duyệt các danh sách nhà thầu đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật hay danh sách xếp hạng nhà thầu...; cho phép chủ đầu tư được mua bổ sung các hàng hóa dịch vụ phát sinh trên cơ sở hợp đồng đã thực hiện trước đó; cho phép thực hiện trước một số các hoạt động để chuẩn bị đấu thầu nhằm rút ngắn thời gian thực hiện.

Tất cả các quy trình đấu thầu của Việt Nam đã được quốc tế đánh giá tương đối ngang bằng với thời gian của các nước tiên tiến, kể cả Mỹ, Nhật, Hàn Quốc hay Úc... trung bình khoảng 80 ngày.

"Khảo sát của chúng tôi đối với đấu thầu qua mạng cho thấy, việc đẩy mạnh đấu thầu qua mạng và cắt giảm các thủ tục rơi vào khoảng từ 32-48 ngày. Nếu 1 gói thầu và 1 giai đoạn là 32 ngày, còn 2 giai đoạn và 2 gói thầu là 48 ngày, như vậy đã ngang bằng hoặc thấp hơn so với rất nhiều nước", Bộ trưởng thông tin và khẳng định, sắp tới còn cắt giảm tiếp các thủ tục cũng như đẩy mạnh đấu thầu qua mạng thì thời gian này sẽ ngắn hơn nữa.

Còn về việc áp dụng đối với đối tượng doanh nghiệp Nhà nước. Hiện nay ở trong luật đang quy định doanh nghiệp Nhà nước là doanh nghiệp nắm giữ từ trên 50% vốn điều lệ trở lên. Qua nghiên cứu và trao đổi, Bộ trưởng nhìn nhận vẫn giữ nguyên mức quy định như vậy để kiểm soát. Nếu dưới 50%, thực hiện theo Luật 69, tức là giao lại quyền cho người đại diện vốn Nhà nước tại doanh nghiệp thực hiện việc mua sắm, đấu thầu theo các pháp luật liên quan đến luật sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

"Nếu chúng ta chỉ áp dụng đối với doanh nghiệp 100% vốn như một số đại biểu nêu điều này có nghĩa từ 1-99% là chúng ta không quản được. Nhưng cũng có ý kiến đại biểu nêu là nên từ 65% trở lên. Nếu 65% trở lên thì không đúng với khái niệm của doanh nghiệp Nhà nước là từ trên 50% và chúng ta lại tạo ra một khoảng trống pháp luật, từ 50-65%, dẫn đến không kiểm soát được", Bộ trưởng lý giải.

Về vấn đề khắc phục tình trạng gian lận, thông thầu, tham nhũng trong hoạt động đấu thầu. Theo Bộ trưởng, đây là một nội dung hết sức quan trọng, được rất nhiều đại biểu quan tâm và yêu cầu phải có giải pháp căn cơ để triệt để khắc phục tình trạng này.

Thực tế cho thấy, hành vi thông đồng, gian lận, nâng khống giá, cài cắm các tiêu chí đánh giá trong hồ sơ mời thầu, can thiệp bất hợp pháp vào quá trình đấu thầu, chia nhỏ các gói thầu để chỉ định… đang diễn biến hết sức phức tạp và tinh vi. Bên cạnh một số nguyên nhân chủ quan trong tổ chức thực hiện thì các quy định pháp luật còn chưa đầy đủ và chặt chẽ.

Do đó, dự thảo luật lần này đã bổ sung rất nhiều quy định để tránh hiện tượng nêu trên. Cụ thể, bổ sung hoàn thiện các quy định về hồ sơ mời thầu để làm sao chống hiện tượng cài cắm các tiêu chí để cạnh tranh, gây ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh; đẩy mạnh đấu thầu qua mạng để đảm bảo tính công khai, minh bạch;

Yêu cầu tất cả các thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu, trong đó bao gồm có cả các chất lượng hàng hóa và dịch vụ công trình phải được công khai trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia; thiết lập hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà thầu để phục vụ cho việc đánh giá uy tín của các nhà thầu và chất lượng của các hàng hóa cung cấp để chúng ta có cơ sở xem xét; Đồng thời, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý Nhà nước, các chế tài để xử lý vi phạm cũng như trách nhiệm xử lý của những người có thẩm quyền.

Bài liên quan

ĐBQH đề xuất bổ sung một chương riêng đối với đấu thầu y tế

Đại biểu Quốc hội: Có tình trạng 'cài thầu quen, chèn thầu lạ' trong đấu thầu

'Cần quy định rõ về hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ trong Luật Đấu thầu'

Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Định giá đất là vấn đề then chốt của mọi vấn đề