Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia, Bộ KH&ĐT vừa phối hợp với Cơ quan Viện trợ Ailen tại Việt Nam (Irish Aid) tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế “Năng suất và đổi mới sáng tạo của nền kinh tế Việt Nam: Phát hiện từ nghiên cứu thực chứng”.

Theo thông tin, hiện nay nguồn nhân lực của Việt Nam đang thiếu hụt trầm trọng lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật, đặc biệt lao động bậc trung, chỉ đáp ứng được 20% tới 30% nhu cầu lao động trong giai đoạn 2010-2015.

Ngoài ra, nền kinh tế còn xảy ra tình trạng sử dụng bất hợp lý nguồn nhân lực. Tỷ lệ không sử dụng hết trình độ chuyên môn kỹ thuật của lao động Việt Nam tăng từ 16% lên 24% trong giai đoạn 2010-2015.

Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu của Việt Nam thuộc nhóm thấp, năm 2014 đứng ở vị trí 68 trong tổng số 144 nước tham gia xếp hạng, mặc dù đã tăng 2 bậc so với năm 2013 (70/148) và tăng 7 bậc so với 2012 (75/144).

Chỉ số cạnh tranh của Việt Nam chỉ xếp hạng chỉ cao hơn Campuchia trong ASEAN, các chỉ số về trình độ công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, môi trường pháp lý với hoạt động kinh doanh, tiếp cận nguồn lực, xúc tiến thương mại... luôn ở thứ hạng rất thấp trong nhiều năm.

Bài liên quan

Năng suất lao động Việt Nam thua Singapore 26 lần, thua Nhật 39 lần

Các chuyên gia cho rằng, để nâng cao năng suất và đổi mới sáng tạo, Việt Nam cần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đào tạo nghề chất lượng cao, xây dựng hệ thống thông tin và dự báo nhu cầu nhân lực quốc gia; hoàn thành các chính sách, thủ tục hành chính về đất đai, hỗ trợ doanh nghiệp gia nhập thị trường; minh bạch hóa thông tin; cắt giảm thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ; thúc đẩy liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và đầu tư nước ngoài thông qua chính sách phát triển công nghệ phụ trợ,...

Nói về chính sách tăng năng suất lao động của Ailen, Giáo sư John FitzGerald, thuộc Viện Nghiên cứu kinh tế - xã hội Ailen, cho biết, sau thế chiến thứ II, Ailen thất bại trong đầu tư giáo dục, không giống như các nước Bắc Âu khác. 

Ailen phản đối tự do thương mại cho tới khi gia nhập EU vào năm 1973. Từ cuối thập niên 1950, Ailen đã bắt đầu khuyến khích đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Trong đó, theo Giáo sư FitzGeral, với Ailen FDI đóng vai trò đặc biệt quan trọng cùng với tự do thương mại kết nối làm tăng năng suất. 

Kể từ khi gia nhập EU năm 1973 và thực hiện chính sách tự do thương mại, Ailen đóng cửa các doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả, thay thế bằng các doanh nghiệp mới, trong đó có nhiều doanh nghiệp FDI. Ngoài ra, Ailen cũng thực hiện chính sách cưỡng chế thương mại hóa các doanh nghiệp nhà nước.

Ngày nay, FDI chiếm 15% sản lượng và nhân lực của Ailen. FDI tác động tới nền kinh tế thông qua các kênh như đem lại vốn và công nghệ mới, giúp các doanh nghiệp nội địa cung ứng cho doanh nghiệp FDI, tăng tiêu chuẩn đối với các doanh nghiệp cung ứng nội địa, đem lại các kỹ năng quản lý

Doanh nghiệp FDI tại Ailen lúc mới thành lập được quản lý bởi người nước ngoài (năm 1970, Anh, Mỹ, Nhật, Đức). Hiện nay, doanh nghiệp FDI do người Ailen quản lý – những người đã từng làm việc ở nước ngoài từ 15-20 năm. Giáo sư FitzGeral cho rằng, FDI có ai trò quan trọng trong nâng cấp quản lý và việc trở về của những người di dân có trình độ.

Giáo sư John FitzGerald khẳng định, trong tất cả các trường hợp thì giáo dục và tự do thương mại vẫn đóng vai trò trọng yếu đối với chính sách tăng năng suất lao động.