Ngày 30/9, Thời báo Kinh tế Việt Nam đã tổ chức buổi đối thoại "Bước ngoặt thị trường trái phiếu doanh nghiệp sau Nghị định 65/2022/NĐ-CP".

Chia sẻ tại đây, TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ Quốc gia nhận định, về cơ bản các quy định của Nghị định 65 về hoạt động phát triển trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ là phù hợp với các quy định của quốc tế. Tuy nhiên, có một vấn đề khó hiểu là với thị trường Việt Nam là tăng trưởng khá nhanh nhưng tất cả các công ty tốt nhất ở Việt Nam đều không phát hành trái phiếu ra công chúng mà chỉ phát hành trái phiếu riêng lẻ. Đây là vấn đề mà các nhà quản lý, các chuyên gia và nhà đầu tư phải quan tâm tới.

Lý giải về thực trạng trên, ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam cho biết, trong thời gian vừa qua, có hiện tượng doanh nghiệp đủ điều kiện phát hành ra công chúng nhưng lại chọn phát hành riêng lẻ bởi lẽ phát hành ra công chúng mất nhiều thời gian, doanh nghiệp không chủ động được nguồn vốn, dẫn tới ảnh hưởng tới kế hoạch kinh doanh.

"Muốn phát hành ra công chúng, doanh nghiệp phải có phê duyệt của đại hội đồng cổ đông, sau đó nộp hồ sơ lên cho Uỷ ban Chứng khoán, khi Ủy ban Chứng khoán duyệt rồi lại phải nộp hồ sơ niêm yết và giao dịch như cổ phiếu niêm yết trên thị trường. Tuy nhiên, khi hồ sơ nộp lên Uỷ ban Chứng khoán thông thường thời gian xử lý lâu, khiến doanh nghiệp không chủ động được thời gian phát hành, dẫn đến việc doanh nghiệp không chủ động được hoạt động kinh doanh. Trong khi phát hành riêng lẻ doanh nghiệp có thể chủ động và chỉ có mỗi trách nhiệm báo cáo", ông Quỳnh nói.

Theo ông Quỳnh, đây được cho là lý do vì sao lượng phát hành trái phiếu riêng lẻ tăng vọt, trong khi phát hành ra công chúng lèo tèo. Năm 2021, trái phiếu phát hành ra công chúng chỉ chiếm khoảng 5% tổng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên toàn thị trường. Có nhiều doanh nghiệp rất lớn, rất uy tín và có chất lượng nhưng cũng không chọn phát hành ra công chúng. Trong khi, phát hành ra công chúng có lợi hơn phát hành riêng lẻ do huy động vốn được mọi đối tượng nhà đầu tư, lãi suất chỉ bằng 1/2 lãi suất phát hành riêng lẻ.

Ngoài ra, tính minh bạch, hạ tầng giao dịch phát hành ra công chúng thuận lợi, thuận tiện hơn rất nhiều, làm cho chi phí huy động vốn của doanh nghiệp giảm và uy tín doanh nghiệp tăng lên. Vì vậy, ông Quỳnh cho rằng, "doanh nghiệp không dại gì không phát hành ra công chúng nếu không có vướng mắc".

Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch HĐQT Fiin Group bổ sung, từng làm việc với Uỷ ban Chứng khoán đề xuất học hỏi một số mô hình trong khu vực như: Malaysia, nếu xếp hạng AAA thì được phát hành ra công chúng và duyệt hồ sơ sau.

"Ở đây, trách nhiệm của cơ quan xếp hạng tín nhiệm rất quan trọng. Xếp hạng AAA tức là hồ sơ phải chuẩn chỉnh, doanh nghiệp tốt, rủi ro thấp…, lúc đó nhà phát hành sẽ không mất rất nhiều thời gian để hoàn thiện hồ sơ, rà soát hồ sơ. Sau đó, cơ quan nhà nước có thể hậu kiểm", ông Thuân nói.

Ông Thuân nhấn mạnh, đây là thông lệ quốc tế, chúng ta có thể tham khảo để giải quyết bài toán về đa dạng cơ sở nhà đầu tư cũng như khai thông kênh phát hành đại chúng.

TS. Lê Xuân Nghĩa lưu ý, đây là vấn đề cấp bách, nếu siết chặt lại kênh riêng lẻ nhưng không đồng thời xử lý hồ sơ cho phát hành ra công chúng nhanh thì thị trường sẽ có thời gian bị tê liệt và tình trạng này thậm chí kéo dài nửa năm đến 1 năm.

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, để xử lý một bộ hồ sơ phát hành ra công chúng hiện nhanh nhất là nửa năm và chậm nhất là phải 1 năm. Có doanh nghiệp lớn trao đổi, buộc phải phát hành riêng lẻ hoặc quốc tế với lãi suất cao thay vì phát hành ra công chúng thì sẽ mất toàn bộ cơ hội kinh doanh. Vì vậy, ông Nghĩa cho rằng, đây là vấn đề rất cầ phải suy nghĩ nghiêm túc và hành động thiết thực.

Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng thư ký Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam khuyến nghị, thủ tục để duyệt hồ sơ phát hành ra công chúng nên đi theo các tiêu chuẩn, dựa trên các chỉ số tài chính, chỉ số quản trị hơn là đi vào chi tiết việc dùng tiền để làm gì, dùng như thế nào.

"Hiện nay, chúng ta đang đi vào tiểu tiết về mục đích sử dụng vốn. Điều đó vừa làm khó cho cơ quan quản lý vừa gây khó cho doanh nghiệp", ông Quỳnh nói.

Bài liên quan

Nghị định 65 nâng cấp thị trường trái phiếu

Ban hành quy định mới về phát hành trái phiếu riêng lẻ

[Gặp gỡ thứ Tư] TS. Lê Xuân Nghĩa: 'Một thị trường trái phiếu đáng buồn!'

TS. Lê Xuân Nghĩa: Không được hạ chuẩn cho vay