Tỷ giá USD: Thị trường tự do bật tăng mạnh - nguyên nhân và kịch bản sắp tới

Ngày 27/8, USD thế giới không có nhiều biến động, DXY lình xình quanh mốc 98 điểm. Đà giảm nhẹ này xuất hiện sau tín hiệu thiên về nới lỏng của Fed tại Jackson Hole cuối tuần trước.

Trong nước, tỷ giá trung tâm được NHNN giữ ở 25.273 VND/USD, không đổi so với hôm qua. Tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá USD tiếp tục áp sát trần biên độ 26.536 VND/USD.

Trong khi đó, thị trường tự do, USD đảo chiều tăng mạnh, lên mức 26.650 - 26.720 VND/USD, tăng khoảng 170 đồng so với phiên trước.

Ngày 25-26/8, NHNN kích hoạt bán ngoại tệ có kỳ hạn, có huỷ ngang 180 ngày với giá 26.550 VND/USD, ưu tiên cho các TCTD có trạng thái ngoại tệ âm. Biện pháp này đặt điểm neo kỹ thuật cho tỷ giá liên ngân hàng và giúp xoa dịu kỳ vọng nới trần trong ngắn hạn. Sau động thái can thiệp, tỷ giá ngân hàng đã có nhịp “giảm nhiệt” ngắn, rồi tăng trở lại từ 27/8 khi nhu cầu USD vẫn cao.

Nhóm phân tích của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, tín hiệu thị trường cho thấy các “động cơ” hiện tại không nằm ở chênh lệch lãi suất hay biến động DXY, mà áp lực đến nhiều hơn từ nhu cầu thực và tình trạng găm giữ USD trong bối cảnh chính sách tiền tệ nới lỏng.

TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia Tài chính ngân hàng nhấn mạnh, VND đã mất giá khoảng 4% từ đầu năm và có thể giảm 5-6% cho cả năm nếu Fed không hạ lãi suất vào tháng 9; trường hợp Fed giảm lãi suất, mức giảm có thể quanh 4%.

Ông Hiếu cũng cho biết, hiện VND đối mặt với rủi ro “mất giá kép” khi DXY trên thế giới hạ giá nhưng VND vẫn mất giá so với USD, nghĩa là so với các đồng tiền khác VND còn mất giá nhiều hơn nữa.

Phân tích nguyên nhân, ông Hiếu cho rằng, thứ nhất, dù 7 tháng đầu năm Việt Nam xuất siêu nhưng dự trữ ngoại hối "mỏng" hơn so với nhu cầu 3 tháng nhập khẩu (ước khoảng 80 tỷ USD, trong khi 3 tháng nhập khẩu cần khoảng 108 tỷ USD), khiến “vùng đệm” tỷ giá mỏng, dẫn tới tâm lý phòng thủ, găm giữ ngoại tệ.

Trong khi đó, thị trường vàng sôi động kích thích đầu cơ/nhập lậu, kéo theo chảy máu ngoại tệ.

Ngoài ra, ông Hiếu cho rằng, rủi ro thuế quan từ Mỹ có thể co hẹp nguồn ngoại tệ xuất khẩu của Việt Nam - thị trường Mỹ chiếm khoảng 1/3 kim ngạch.

Nếu các rủi ro trên tiếp tục kéo dài, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, khả năng tỷ giá tăng tối thiểu 5% trong năm 2025.

Ông Heng Koon How, Giám đốc Chiến lược thị trường, Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) dự báo, Fed sẽ nối lại việc cắt giảm lãi suất tại cuộc họp Ủy ban Thị trường mở Liên bang (FOMC) vào tháng 9/2025, sau khi báo cáo việc làm phi nông nghiệp tháng 7 cho kết quả kém xa kỳ vọng.

Nếu Fed cắt giảm lãi suất trở lại sẽ kéo lãi suất ngắn hạn xuống, trong khi lãi suất dài hạn như lợi suất trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ có thể vẫn neo cao do lo ngại về gánh nặng nợ công không bền vững. Kết quả là đường cong lợi suất Mỹ nhiều khả năng sẽ dốc hơn, từ đó gây thêm áp lực giảm lên USD.

Ngoài các yếu tố ngắn hạn này, USD còn chịu áp lực giảm giá từ các xu hướng cấu trúc dài hạn. Nhiều nền kinh tế nhận ra rằng, mức thuế thương mại cao từ Mỹ sẽ còn kéo dài. Để giảm rủi ro, họ sẽ phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng và hoạt động xuất khẩu, đa dạng hóa thị trường sang các nền kinh tế khác, đồng thời đẩy mạnh thương mại nội khối với các nước láng giềng. Sự thay đổi cơ cấu này có thể thúc đẩy quá trình phi đô la hóa và làm giảm việc tích trữ nguồn thu thương mại vào trái phiếu của Mỹ - cả hai đều là yếu tố bất lợi cho đồng USD trong dài hạn.

“Chỉ số DXY, thước đo giá trị của đồng bạc xanh so với rổ tiền tệ chính toàn cầu, hiện đã giảm dưới 100 điểm. Chúng tôi dự báo chỉ số này sẽ giảm về mức 97 điểm vào cuối năm nay và tiếp tục xuống mức 95 điểm vào giữa năm sau”, ông Heng nói thêm.