Gỡ vướng cho PPP
Nếu được thực hiện một cách minh bạch, hợp lý dựa trên nền tảng pháp luật chặt chẽ, PPP là hình thức đầu tư hiệu quả trong bối cảnh ngân sách đang diễn biến căng thẳng.
Dự án BOT Cầu Bạch Đằng sắp hoàn thành
Khung pháp lý cho hoạt động đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) hiện được quy định tại Luật Đầu tư 2014, Nghị định 15/2015 và một số văn bản khác, là nền tảng pháp lý quan trọng để thu hút nguồn vốn tư nhân trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản.
Tuy nhiên cho đến nay, yếu điểm trong phương thức đối tác công tư ngày càng lộ rõ.
Thực tế này đòi hỏi hai nhiệm vụ cấp bách cho các nhà làm luật. Thứ nhất là phải nâng cấp nghị định hướng dẫn PPP lên thành luật, để có hành lang pháp lý rõ ràng. Thứ hai là phải tính kỹ các vướng mắc, khó khăn hiện nay để tiến tới hoàn thiện văn bản cấp luật trong thời gian tới.
Được sự cho phép của Tiến sĩ Luật Lê Đình Vinh, Giám đốc Công ty Luật Vietthink, Tạp chí Nhà Đầu Tư xin giới thiệu một số vướng mắc đáng chú ý trong hình thức đối tác công tư do LS Lê Đình Vinh soạn thảo.
Bộ Kế hoạch Đầu tư vừa qua đã đề nghị xây dựng Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) với mục tiêu thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về thu hút nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân vào phát triển cơ sở hạ tầng quốc gia; nâng cấp các quy định tại Nghị định hiện hành nhằm nâng cao cơ sở pháp lý của các quy định, xử lý các nội dung chồng chéo giữa các luật và bổ sung các quy định còn thiếu.
Thiếu minh bạch trong lựa chọn nhà đầu tư
Theo Luật Đấu thầu và Nghị định 30/2015, việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án PPP được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu hoặc chỉ định thầu. Tuy nhiên thực tế là 100% trong số hơn 70 dự án BOT, BT đã thực hiện đều là chỉ định thầu.
Việc lựa chọn nhà thầu thiếu minh bạch đã khiến cho nhà đầu tư chân chính chán nản, mất niềm tin trong khi các nhà đầu tư không đủ năng lực được chỉ định để thực hiện dự án.
Kết quả là nhiều dự án bị đình trệ, kéo dài như BOT Cầu Phú Mỹ hay các nhà đầu tư phải nhượng lại cổ phần dự án như BOT Bắc Bình Định.
Do vậy, cần hoàn thiện điều kiện lựa chọn, mặt khác siết chặt công tác tổ chức đầu thầu lựa chọn nhà đầu tư, đồng thời thực hiện nghiêm chế tài đối với các cơ quan có thẩm quyền thẩm định sai hoặc cố tình ưu ái cho các nhà đầu tư kém năng lực.
Bên cạnh đó, cần quy định ràng buộc về chuyển nhượng cổ phần, chuyển nhượng dự án PPP để hạn chế tình trạng nhà đầu tư lợi dụng quan hệ xin dự án sau đó nhượng lại kiếm lời.
Tranh cãi quan điểm về hình thức đầu tư
Từ góc độ nhà đầu tư, vốn phục vụ dự án PPP là do họ bỏ ra, đi vay và phải tự chịu trách nhiệm trả nợ, nên phải để họ được quyền chủ động trong quản lý, sử dụng nguồn vốn. Nhà nước không nên kiểm soát trực tiếp mà chỉ kiểm soát tổng mức đầu tư và việc tuân thủ pháp luật trong quá trình sử dụng vốn, đảm bảo tiết kiệm.
Tuy nhiên ở góc độ quản lý, cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho rằng vốn đầu tư dự án PPP về bản chất là ngân sách. Vì trên thực tế nhà nước mới là bên thanh toán cuối cùng cho giá trị công trình. Nhà đầu tư chỉ ứng vốn ban đầu và sau đó sẽ được trả bằng tiền hoặc quỹ đất đối ứng.
Pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về quy chế quản lý, sử dụng vốn đầu tư vào các dự án PPP. Hiện nay, các cơ quan có thẩm quyền đang áp dụng cơ chế kiểm soát, quản lý nguồn vốn đầu tư PPP như với đầu tư công.
Quan điểm này đã gây không ít khó khăn cho nhà đầu tư trong quản lý và sử dụng nguồn vốn đầu tư, có thể ảnh hưởng tới tiến độ triển khai dự án. Đây cũng là một nguyên nhân khiến nhà đầu tư nước ngoài chưa mấy mặn mà với hình thức PPP ở Việt Nam.
Vướng mắc về cách tính lãi suất
Thông tư 55/2016 của Bộ Tài chính quy định chỉ lãi vay trong thời gian xây dựng mới được tính vào tổng vốn đầu tư dự án.
Trong trường hợp nhà đầu tư đã hoàn thành dự án BT nhưng cơ quan nhà nước chưa có tiền thanh toán, hoặc chưa có quỹ đất đối ứng hay giá trị lô đất thấp hơn thì lãi vay không tiếp tục được tính vào tổng vốn đầu tư để quy đổi thành tiền hoặc đất đối ứng, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.
Về thời điểm tính giá đất đối ứng BT
Hiện có hai quan điểm về cách tính giá đất trong các dự án BT.
Quan điểm thứ nhất cho rằng cần xác định giá đất của quỹ đất dùng đối ứng cho dự án BT tại thời điểm phê duyệt dự án BT để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư. Nếu đợi đến khi dự án hoàn thành mới xác định thì nhà đầu tư có thể thiệt hại lớn trong trường hợp giá đất tăng mạnh.
Quan điểm thứ hai nhìn nhận giá đất đối ứng được xác định sau khi dự án BT hoàn thành như cách làm hiện nay là hợp lý. Vì khi đó mới phát sinh nghĩa vụ thanh toán của nhà nước với nhà đầu tư. Hơn nữa nhà đầu tư sẽ có động lực để đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.
Hiện nay, Hà Nội và nhiều địa phương khác vẫn áp dụng phương thức đổi dự án lấy hạ tầng. Trong khi đó, TPHCM lại đang triển khai hình thức đấu giá quỹ đất lấy tiền thanh toán cho công trình BT. Đây được coi là cách làm đảm bảo công bằng, minh bạch, hạn chế tiêu cực trong dự án BT.
- Cùng chuyên mục
‘Việt Nam là một trong những trung tâm robot đầy hứa hẹn của khu vực châu Á’
Theo TS. Nguyễn Hải Nguyên, giảng viên ngành Kỹ thuật robot và cơ điện tử tại Đại học RMIT Việt Nam, Việt Nam đang lặng lẽ khẳng định vị thế là một trong những trung tâm robot đầy hứa hẹn của khu vực châu Á.
Công nghệ - 03/10/2025 11:02
Đà Nẵng đẩy mạnh xúc tiến, hút 'ông lớn' công nghệ vi mạch
Đà Nẵng đang đẩy mạnh kết nối quốc tế và thu hút các tập đoàn lớn trong lĩnh vực vi mạch, bán dẫn, khẳng định quyết tâm trở thành trung tâm công nghệ cao của Việt Nam.
Công nghệ - 03/10/2025 10:02
Sun Group đầu tư hơn 38.000 tỷ cho 3 dự án đô thị ở Quảng Trị
Đây 3 dự án đô thị hỗn hợp tại Quảng Trị do Tập đoàn Sun Group đầu tư kỳ vọng mở ra chu kỳ phát triển mới cho địa phương.
Đầu tư - 02/10/2025 16:15
Người nước ngoài có thể mua nhà tại 88 dự án ở TP.HCM
UBND TP.HCM vừa bổ sung thêm 23 dự án mà tổ chức, cá nhân nước ngoài được phép sở hữu nhà ở. Như vậy, tính đến nay, trên địa bàn thành phố có tổng cộng 88 dự án để người nước ngoài có thể mua, sở hữu.
Đầu tư - 02/10/2025 16:06
CEO Radeecal Exhicon (Ấn Độ): Ở Đông Nam Á, chúng tôi chọn Việt Nam là điểm đến
Ông Sanyal Desai – CEO của Công ty Radeecal Exhicon, cho biết Việt Nam là quốc gia phát triển năng động, tiềm năng rất lớn trong ngành vải không dệt ở khu vực Đông Nam Á.
Đầu tư - 02/10/2025 12:55
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI - Bài cuối: Hình thành và phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả, bền vững
Trong những năm gần đây, Nghệ An đã ghi nhận sự chuyển mình mạnh mẽ nhờ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đổ vào. Không chỉ dừng lại ở việc thu hút đầu tư, tỉnh còn tập trung xây dựng và phát triển chuỗi cung ứng hiệu quả, bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế lâu dài. Qua đó, Nghệ An không chỉ nâng cao năng lực sản xuất mà còn thúc đẩy sự liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, góp phần xây dựng hệ sinh thái công nghiệp đồng bộ, hiện đại và thân thiện với môi trường.
Đầu tư - 02/10/2025 09:15
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI - Bài 4: Nhận định của doanh nghiệp ngoại
Nghệ An là một trong những tỉnh có tiềm năng phát triển kinh tế lớn ở khu vực Bắc Trung Bộ, đang ngày càng thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư nước ngoài. Các doanh nghiệp FDI khi đến đầu tư tại Nghệ An đều có những nhận xét tích cực về môi trường đầu tư tại đây, góp phần tạo động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Đầu tư - 01/10/2025 15:16
Quy mô kinh tế Hà Tĩnh tăng 1,5 lần so với 2020
Quy mô nền kinh tế Hà Tĩnh hiện đạt 126.000 tỷ đồng, gấp 1,5 lần so với đầu nhiệm kỳ. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội tăng 47%, nhiều dự án đầu tư được xúc tiến và phát triển.
Đầu tư - 01/10/2025 12:04
Đà Nẵng hợp tác với Frankfurt Main Finance phát triển Trung tâm tài chính
Đà Nẵng đã ký kết ghi nhớ hợp tác về Trung tâm tài chính với Công ty Frankfurt Main Finance; đồng thời, xúc tiến, mời gọi các "đại bàng" từ CHLB Đức đầu tư phát triển trung tâm tài chính, chú trọng vào blockchain, tài chính xanh, tài chính số.
Đầu tư - 30/09/2025 23:27
Hà Tĩnh đưa biển Thiên Cầm trở thành 'điểm đến xanh' của miền Trung
Trong bối cảnh du lịch xanh đang trở thành xu hướng toàn cầu, Hà Tĩnh đặt mục tiêu đưa Thiên Cầm trở thành "điểm đến xanh" đặc trưng của miền Trung, gắn với phát triển bền vững, bảo tồn thiên nhiên và nâng cao trải nghiệm cho du khách.
Đầu tư - 30/09/2025 18:17
Quảng Ninh khởi công thêm một dự án nhà ở xã hội gần 1.000 tỷ đồng
Dự án Nhà ở xã hội tại quỹ đất ký hiệu OXH-01 thuộc khu đô thị ở các phường Cao Xanh và Hà Lầm (tỉnh Quảng Ninh) có tổng mức đầu tư khoảng 968 tỷ đồng.
Đầu tư - 30/09/2025 13:48
Hà Nội sắp có Sàn Giao dịch công nghệ và Trung tâm Đổi mới sáng tạo
Sàn Giao dịch công nghệ Hà Nội hoạt động theo mô hình "Đầu tư công, quản trị tư", đó là nhà nước đầu tư hạ tầng và tổ chức hợp đồng thuê thầu, tuyển chọn doanh nghiệp vận hành khai thác và cung ứng dịch vụ. Còn Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội là doanh nghiệp theo mô hình công ty cổ phần (trong đó vốn nhà nước chiếm cổ phần chi phối) do UBND TP. Hà Nội thành lập theo quy định của pháp luật.
Công nghệ - 30/09/2025 11:35
Thị trường bất động sản Cửa Lò 2025: Tăng tốc, tạo đà phát triển
Hạ tầng bứt phá, du lịch phát triển mạnh mẽ và mặt bằng giá hợp lý đang tạo động lực lớn cho thị trường bất động sản Cửa Lò (Nghệ An). Nổi bật trong đó, dự án Pearl Residence được mệnh danh “viên ngọc trai xứ Nghệ” đang thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của giới đầu tư.
Bất động sản - 30/09/2025 11:34
Thị trường bất động sản sôi động với đô thị Sun Group Nam Hà Nội
Ngày 27/9, gần 800 khách hàng và chuyên viên tư vấn đã cùng “đổ bộ” sự kiện ra mắt phân khu Flora Avenue, thuộc đại đô thị Sun Urban City. Sức hút ấy một lần nữa khẳng định vị thế sản phẩm bất động sản thương hiệu Sun Group Nam Hà Nội.
Bất động sản - 30/09/2025 11:33
Nghệ An chuyển mình từ dòng vốn FDI: Bài 3: Lao động được ‘nâng tầm’
Nghệ An đang là điểm sáng trong thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ trên nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội. Dòng vốn FDI không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng, mở rộng sản xuất mà còn tạo ra cơ hội nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, giúp lao động địa phương được “nâng tầm” cả về kỹ năng lẫn tư duy làm việc.
Đầu tư - 30/09/2025 07:50
Du lịch Đà Nẵng bùng nổ, bất động sản nghỉ dưỡng vẫn 'ngủ đông'
Du lịch Đà Nẵng đang “bùng nổi” với lượng khách và doanh thu tăng mạnh, song nghịch lý là bất động sản nghỉ dưỡng - vốn được hưởng lợi lớn từ dòng khách vẫn chưa thể khởi sắc trở lại.
Đầu tư - 30/09/2025 06:45
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 4 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 4 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 6 month ago
