ESG - Yêu cầu bức thiết với doanh nghiệp để tham gia sân chơi quốc tế

NGÂN HÀ

06:30 02/05/2024

Áp lực phát triển bền vững hiện nay là rất lớn, nếu các doanh nghiệp không thực hiện sẽ dần bị thị trường đào thải. Do vậy, triển khai thực hiện ESG không chỉ là yếu tố vì lợi ích, phù hợp xu hướng thời đại mà còn là yếu tố sống còn của mỗi doanh nghiệp.

Trong nhiều năm qua, vấn đề kinh tế xanh, chuyển đổi xanh đã được đề cập và phổ biến rộng rãi nhưng chưa bao giờ trở lên cấp thiết như hiện nay. Tại hội thảo “Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý phát triển tín dụng xanh, trái phiếu xanh: Vấn đề cấp bách” do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức mới đây, PGS.TS. Trần Đình Thiên – Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho rằng, đã đến lúc doanh nghiệp Việt Nam phải ý thức được rằng thực hiện chuyển đổi xanh đã trở thành yếu tố sống còn. Nếu không chuyển đổi xanh, doanh nghiệp sẽ dần bị đào thải khỏi thị trường.

PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, Việt Nam đang đứng trước áp lực thực hiện cam kết toàn cầu và hiệp định thương mại tự do (FTAs) liên quan đến giải quyết 3 cuộc khủng hoảng gồm: biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy giảm đa dạng sinh học.

Các tổ chức quốc tế, các quốc gia lớn trên thế giới đặt ra luật chơi mà Việt Nam bắt buộc phải tuân theo. Vào tháng 10/2023, châu Âu chính thức áp dụng biên giới carbon thí điểm, có hiệu lực từ 1/1/2026. Từ ngày 1/1/2025, tất cả mặt hàng xuất khẩu sang châu Âu sẽ không được phép có nguồn gốc phá rừng sau ngày 31/12/2020. Đồng thời, sắp tới, Việt Nam tham gia hiệp ước nhựa toàn cầu và phải theo dấu chân ngành nhựa. “Trong bối cảnh đó, yêu cầu thực hiện cam kết về ESG là bắt buộc”, ông Thọ nhấn mạnh.

ESG là từ viết tắt của Environmental (Môi trường), Social (xã hội) và Governance (Quản trị). Nguyên tắc ngân hàng, tín dụng xanh, bền vững của Sáng kiến Tài chính cơ quan môi trường Liên hiệp quốc (UNEP FI) hướng dẫn khuyến nghị các ngân hàng áp dụng các tiêu chí về ESG để thẩm định cho vay tổng thể đối với doanh nghiệp. Đây được cho là ba yếu tố quan trọng đánh giá hiệu quả và bền vững của một doanh nghiệp, phản ánh sự tương tác của doanh nghiệp với cộng đồng và môi trường xung quanh.

Theo báo cáo “Cuộc cách mạng quản lý tài sản 2022” của PwC, các công ty quản lý tài sản trên toàn cầu dự kiến sẽ tăng giá trị tài sản liên quan đến ESG lên 33.900 tỷ USD vào năm 2026 từ 18.400 tỷ USD vào 2021, tốc độ tăng trưởng kép hàng năm dự kiến 12,9% và chiếm 21,5% tổng tài sản quản lý. Điều này cho thấy các doanh nghiệp sớm triển khai ESG sẽ có cơ hội tiếp cận được nguồn vốn khổng lồ.

Trong xu thế toàn cầu đang chuyển hướng sang phát triển bền vững và thực hành kinh doanh có trách nhiệm, ngày càng nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam có động thái tích cực như công bố báo cáo ESG, cam kết thực hành ESG, nhằm không bỏ lỡ các cơ hội cũng như phòng ngừa rủi ro liên quan.

Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam mới chỉ đang trong giai đoạn bắt đầu hành trình ESG. Theo báo cáo của PwC Việt Nam, có một khoảng cách lớn giữa nhận thức (66% doanh nghiệp đã triển khai bất kỳ chương trình ESG do nhận thức được tầm quan trọng), và cam kết cao (80% đã cam kết hoặc có kế hoạch cam kết ESG trong 2-4 năm tới) với thực tế công bố báo cáo ESG (có tới 70% doanh nghiệp không có hoặc rất ít khi công bố báo cáo ESG ra bên ngoài) trong các tổ chức tại Việt Nam.

Trên thực tế, trong mùa công bố báo cáo doanh nghiệp mới nhất, số lượng báo cáo ESG được công bố vẫn còn rất hạn chế trên tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam nói chung và doanh nghiệp quy mô lớn nói riêng. Ngoài ra, tỷ lệ rất cao các số liệu ESG được tích hợp chung vào báo cáo tổng hợp của doanh nghiệp chứ chưa được chú trọng công bố riêng.

Ngoài ra, so với các đối tác toàn cầu, Việt Nam hiện vẫn còn đi sau trong việc đánh giá, kiểm toán báo cáo ESG. Theo nghiên cứu về các tiêu chuẩn đảm bảo tính bền vững toàn cầu do PwC thực hiện, một nửa các doanh nghiệp toàn cầu (58%) đã đảm bảo tính độc lập về thông tin ESG. Trong khi tại Việt Nam, chỉ 36% doanh nghiệp xác nhận báo cáo ESG của họ được soát xét và xác minh bởi các đối tác độc lập bên ngoài

Một nguyên nhân của thực trạng trên là bởi, doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam thiếu lãnh đạo cấp cao tham gia thúc đẩy thực hành cam kết ESG. Khảo sát vào 2023 của PwC cho thấy khoảng 64% số doanh nghiệp cho biết thiếu sự tham gia tích cực và quản trị minh bạch của HĐQT đối với chương trình nghị sự ESG. Thêm vào đó, gần một nửa số doanh nghiệp (44%) cho biết tổ chức của họ không có hoặc chưa xác định rõ lãnh đạo ESG để giúp dẫn dắt và thực hiện các sáng kiến ESG.

Giải pháp thúc đẩy ESG

Để có thể thực hiện tốt các cam kết về ESG cũng như nâng cao chất lượng công bố báo cáo ESG, bà Lê Thị Hương Trà, Chương trình nghiên cứu Tài chính bền vững, Viện NCKH Ngân hàng, Học viện Ngân hàng nêu ra 7 đề xuất đối với các doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ nhất, doanh nghiệp cần tích hợp các yếu tố ESG vào chiến lược kinh doanh, quá trình quản trị rủi ro và đánh giá hiệu suất thông qua việc cải thiện báo cáo phát triển bền vững, từ đó có thể giúp tiết kiệm chi phí và kiến tạo giá trị lâu dài.

Thứ hai, nâng cao nhận thức và kiến thức về phát triển bền vững trong doanh nghiệp, đặc biệt tập trung vào đối tượng quản lý cấp cao, thông qua các khóa đào tạo, hội thảo, tọa đàm về ESG.

Thứ ba, xây dựng hệ thống quản trị hiệu suất ESG phù hợp và hiệu quả từ trên xuống. Hệ thống này có thể bao gồm một vị trí quản lý cấp cao chuyên trách xây dựng và lãnh đạo toàn bộ hoạt động ESG.

Thứ tư, nâng cao cơ sở hạ tầng về công nghệ nhằm hỗ trợ khai thác dữ liệu và lập báo cáo về ESG.

Thứ năm, chất lượng dữ liệu đóng vai trò vô cùng quan trọng để trình bày thông tin một cách hữu ích cho những người ra quyết định. Dữ liệu ESG ngoài việc phục vụ cho mục đích công bố thông tin ESG, còn phục vụ cho các mục đích khác như xây dựng các mô hình đo lường rủi ro khí hậu, kiểm tra sức chịu đựng rủi ro khí hậu, các bộ tiêu chí xếp hạng ESG...

Thứ sáu, nâng cao chất lượng công bố thông tin về ESG. Các doanh nghiệp cần công khai, cập nhật đầy đủ và rõ ràng, dễ tra cứu và dễ kiểm chứng các thông tin, chính sách liên quan tới ESG.

Thứ bảy, tăng cường hợp tác với các đối tác có công nghệ thông minh và chuyên môn đặc thù về ESG; đủ năng lực tư vấn, đào tạo, nhằm giúp tổ chức xác định chính xác đâu là cơ hội và nơi nào cần cải tiến và thay đổi; giúp công ty thiết lập hiệu suất cơ bản để có thể đặt ra các mục tiêu ESG.

Bài liên quan