ESG Lending - Chiến lược thực thi của các ngân hàng thương mại Việt Nam
Thời gian gần đây, phát triển bền vững và thực hành ESG (E - Environmental: Môi trường; S - Social: Xã hội và G - Governance: Quản trị) đang là một trong những trọng tâm, trụ cột ưu tiên hàng đầu của chiến lược phát triển trung, dài hạn của các quốc gia nói chung và hệ thống ngân hàng nói riêng trên thế giới.

Ngân hàng cần điều chỉnh chính sách cho vay, quy trình tín dụng và các sản phẩm để phù hợp với mục tiêu ESG. Nguồn ảnh: Tạp chí ngân hàng.
Trong xu hướng chung phát triển bền vững và thực thi ESG, nhu cầu phát triển xanh, bền vững và thực hành ESG đã được ngân hàng thương mại (NHTM) nhận thức và từng bước triển khai trong hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động cho vay nói riêng. Bài viết nhằm bàn luận về ESG trong hoạt động cho vay (ESG lending) và chiến lược thực thi ESG lending tại các NHTM Việt Nam.
ESG trong hoạt động cho vay
Sau cuộc khủng hoảng tài chính và sức khỏe do đại dịch COVID-19 gây ra, các ngân hàng phải đối mặt với lời kêu gọi khẩn cấp để đóng góp vai trò của mình trong việc giải quyết các mối lo ngại về môi trường và xã hội ngày nay. Để giúp hình thành một thế giới công bằng hơn, xanh hơn và linh hoạt hơn, các ngân hàng cần khẳng định mình là đối tác đáng tin cậy trong việc xây dựng nền kinh tế bền vững thông qua các hoạt động của mình, trong đó bao gồm hoạt động cho vay bền vững.
Trên thực tế, khi đẩy mạnh các khoản vay bền vững, các ngân hàng cũng sẽ thu lại được rất nhiều lợi ích, bao gồm: mở rộng danh mục tài sản, khối lượng cho vay cao hơn (cho vay ESG có thể chiếm tới 30% tổng danh mục cho vay của họ); giảm thiểu rủi ro; tạo doanh thu mới liên quan đến các khoản vay (ví dụ: dịch vụ ESG phi tài chính); cùng với sự khác biệt hóa thương hiệu. Ngoài ra, các ngân hàng cũng nhận được sự hỗ trợ nhiều hơn thông qua việc phân bổ nguồn vốn đầu tư của chính phủ cho các khoản vay liên kết bền vững (ví dụ: kế hoạch phục hồi NextGeneration EU trị giá 806,9 tỷ euro được phân bổ tới 37% cho các chương trình liên quan đến giảm thiểu biến đổi khí hậu (báo cáo KPMG, 2023).
Theo Kim, S. và cộng sự (2022), cho vay ESG bao gồm nhiều sản phẩm và dịch vụ tài chính được thiết kế để thúc đẩy các mục tiêu về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Những loại này thường khác nhau về cấu trúc, mục đích và tiêu chí ESG cụ thể mà chúng hướng tới. Một số loại hình cho vay ESG phổ biến: (i) Khoản vay xanh, (ii) Các khoản cho vay xã hội, (iii) Các khoản cho vay liên kết bền vững (SLL), (iv) Trái phiếu bền vững, (v) Các khoản cho vay chuyển đổi, (vi) Các khoản cho vay tài chính vi mô.
Chiến lược thực thi hoạt động cho vay ESG tại các NHTM Việt Nam:
Các NHTM Việt Nam hiện nay đang có rất nhiều biện pháp để chuẩn bị việc phát triển các hoạt động cho vay bền vững bằng cách điều chỉnh một cách toàn diện quy trình cho vay: đào tạo, nâng cao kỹ năng cho cán bộ tín dụng, chuyển đổi chuỗi giá trị cho vay cũng như xây dựng nền tảng dữ liệu cần thiết để thu thập và phân tích dữ liệu ESG.

Yếu tố thúc đẩy hoạt động cho vay ESG. Nguồn: Báo cáo KPMG, 2023
Chuyển đổi quy trình cho vay: Việc chuyển hướng sang cho vay bền vững đã làm thay đổi toàn bộ nguyên tắc kinh doanh cũng như quy trình tín dụng của các ngân hàng, buộc ngân hàng phải kết hợp các tiêu chí ESG vào tất cả các bước trong quy trình cho vay.

Nội dung chuyển đổi trong quy trình cho vay. Nguồn: Tổng hợp của nhóm tác giả
Ngân hàng cần điều chỉnh chính sách cho vay, quy trình tín dụng và các sản phẩm để phù hợp với mục tiêu ESG. Các đặc điểm của khoản vay, hồ sơ, tài sản thế chấp và các điều khoản trong hợp đồng tín dụng cần phản ánh được các nguyên tắc ESG. Để phê duyệt khoản vay phức tạp hơn, hội đồng tín dụng của ngân hàng sẽ yêu cầu thêm các thông tin và hồ sơ ESG của phương án/dự án vay vốn để làm cơ sở ra quyết định tín dụng.
Ngoài ra, ngân hàng cần có những báo cáo phân tích cụ thể với những ngành ESG để có thể đưa ra các quyết định cho vay dựa trên cả các tiêu chí ESG, tiêu chí tài chính và triển vọng phát triển của ngành. Bên cạnh đó, ngân hàng cần số hóa quy trình. Để việc chuyển sang cho vay bền vững, các ngân hàng nên đảm bảo rằng họ đưa các tiêu chuẩn công nghệ phù hợp, tích cực tự động hóa và đẩy nhanh quy trình xử lý tín dụng.

Tích hợp đánh giá rủi ro môi trường xã hội trong quy trình cho vay. Nguồn: Báo cáo KPMG, 2023
Thiết lập cơ sở dữ liệu ESG: Nhằm tạo cơ sở cho việc ra quyết định các khoản vay ESG, các ngân hàng cần xây dựng nền tảng dữ liệu ESG đồng thời có thể khai thác cơ sở dữ liệu của bên thứ ba có uy tín, bao gồm dữ liệu mới như: vệ tinh về nguồn nước sẵn có, sức khỏe cây trồng và mô hình hoặc tình trạng ô nhiễm từ các nhà cung cấp như VanderSat hoặc dữ liệu cảm tính có sẵn trên các nền tảng xã hội như Yelp và Google.
Nâng cao kỹ năng cán bộ cho vay: Các ngân hàng hàng đầu trong thực thi ESG tại Việt Nam đang áp dụng cách tiếp cận tiêu chuẩn hóa, liên tục và theo module để nâng cao kỹ năng cho đội ngũ của họ về cho vay bền vững. Ngân hàng có thể có những khóa đào tạo cơ bản cho tất cả các nhân viên về cho vay ESG và sau đó có những khóa đào tạo chuyên sâu liên quan đến từng nhóm ngành cụ thể. Ví dụ, những cán bộ quản lý khoản vay của các công ty năng lượng cần hiểu rõ ý nghĩa của tính bền vững đối với ngành năng lượng, trong khi những người làm việc với các công ty bán lẻ sẽ cần có cái nhìn sâu sắc về ESG trong lĩnh vực bán lẻ.
Tài liệu tham khảo:
Báo cáo ngân hàng xanh/bền vững của KPMG (2023)
Kim, S., Kumar, N., Lee, J., & Oh, J. (2022). ESG lending. In Proceedings of Paris December 2021 Finance Meeting EUROFIDAI-ESSEC, European Corporate Governance Institute–Finance Working Paper (No. 817).
Văn bản số 9050/NHNN-TD ngày 03/11/2017 của NHNN về Báo cáo cấp tín dụng đối với lĩnh vực xanh và đánh giá rủi ro môi trường, xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.
(*) PGS.TS. Nguyễn Thuỳ Dương, TS. Đỗ Thị Thu Hà, TS. Tạ Thanh Huyền - Học viện Ngân hàng
- Cùng chuyên mục
Đề xuất ưu đãi vượt trội cho ngân hàng nước ngoài vào Trung tâm tài chính
Để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, các chuyên gia đề xuất, cần nhiều cơ chế vượt trội liên quan đến hạ tầng tài chính, công nghệ, ưu đãi cho ngân hàng nước ngoài chuyển trụ sở, chi nhánh vào Việt Nam.
Tài chính - 16/04/2025 16:34
Phát Đạt hoàn tất hoán đổi khoản vay 30 triệu USD với đối tác ngoại
Phát Đạt đã chuyển đổi khoản vay 30 triệu USD thành cổ phiếu giúp giảm áp lực nợ đáng kể, bởi nếu không hoàn thành trước 23/4 thì sẽ phải thanh toán khoản vay trước ngày 24/9.
Tài chính - 16/04/2025 14:40
BVBank trình phương án chuyển sàn năm thứ 3 liên tiếp
BVBank sẽ thực hiện chuyển sàn năm nay để đón đầu các triển vọng khởi sắc sắp tới. Đồng thời, ngân hàng chào bán tiếp cổ phiếu cho cổ đông và ESOP để tăng vốn lên 7.676 tỷ đồng.
Tài chính - 16/04/2025 08:23
Chủ tịch FPT: Bằng mọi giá thực hiện mục tiêu lợi nhuận năm 2025 tăng trưởng 21%
Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, ông Trương Gia Bình khẳng định mục tiêu kinh doanh năm 2025 dù khó khăn, song Tập đoàn sẽ cố gắng thực hiện bằng mọi giá.
Tài chính - 15/04/2025 17:40
Doanh nghiệp và lãnh đạo đồng loạt nhảy vào ‘cứu giá’ cổ phiếu
Giá lao dốc sau biến cố thuế quan, nhiều doanh nghiệp lên kế hoạch mua lại cổ phiếu bất chấp việc giảm vốn. Các lãnh đạo cũng dự chi hàng chục tỷ gom cổ phiếu.
Tài chính - 15/04/2025 13:16
Lãnh đạo Chứng khoán MB: Thời kỳ Tổng thống Donald Trump 2.0 mở ra các cơ hội kinh doanh hấp dẫn
Dù TTCK trong nước đã có những biến động do sự kiện áp thuế đối ứng, song HĐQT Chứng khoán MB nhìn nhận vẫn có nhiều điều kiện thuận lợi và thông tin hỗ trợ tích cực như Chính phủ giảm chi phí, thuế, nâng hạng thị trường chứng khoán...
Tài chính - 15/04/2025 12:50
Chuyên gia ACBS: Nhà đầu tư không nên 'lướt sóng' cổ phiếu
Bà Đỗ Minh Trang, Giám đốc Trung tâm Phân tích, Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng nhà đầu tư cá nhân không nên tham gia lướt sóng hay sử dụng margin vào lúc này vì rủi ro biến động giá vẫn rất cao.
Tài chính - 15/04/2025 10:47
Sớm áp dụng APA để gỡ điểm nghẽn về xác định giá giao dịch liên kết
Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) là một biện pháp được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng để giải quyết hữu hiệu vấn đề "chuyển giá".
Tài chính - 15/04/2025 07:41
‘Vững vàng’ như cổ phiếu VIC
Với diễn biến tích cực của VIC, VHM và VRE, tài sản của tỷ phú Phạm Nhật Vượng (theo Forbes) hiện đạt 8,4 tỷ USD, đứng thứ 344 top người giàu trên thế giới.
Tài chính - 14/04/2025 15:32
Chủ tịch Hưng Thịnh Incons: ‘Chậm lại là để đi nhanh hơn’
Hưng Thịnh Incons đánh giá ngành xây dựng có triển vọng tích cực năm nay. Doanh nghiệp đã tiến hành tái cấu trúc và kỳ vọng có sự chuyển mình mạnh mẽ.
Tài chính - 14/04/2025 11:10
Niềm tin đang trở lại với thị trường chứng khoán
Sau cú sốc thuế quan, áp lực bán tháo và giải chấp ngắn hạn, niềm tin đang trở lại với thị trường chứng khoán khi VN-Index tăng liên tiếp trong 2 phiên 10/4 và 11/4.
Tài chính - 14/04/2025 06:45
Cơ hội vàng để sở hữu ngân hàng 100% vốn ngoại
Suốt 8 năm qua, không có thêm ngân hàng 100% vốn nước ngoài nào được thành lập tại Việt Nam. Do vậy, giấy phép ngân hàng 100% vốn ngoại là cơ hội vàng cho nhà đầu tư.
Tài chính - 13/04/2025 13:05
Lộ diện những khoản chia thưởng ‘khủng’ sau mùa đại hội
Hàng loạt doanh nghiệp lớn lên kế hoạch chia thưởng khủng cho 2024 như Đạm Phú Mỹ, Vinamilk, Sabeco, IDICO… Có đơn vị tăng đáng kể cổ tức so với kế hoạch ban đầu.
Tài chính - 13/04/2025 09:17
Đồng đô la đang mất dần vị thế như một tài sản trú ẩn an toàn
Đồng đô la đã trở thành nạn nhân mới nhất của tình trạng hỗn loạn của thị trường trong tuần này khi cuộc chiến thương mại toàn cầu ngày càng tồi tệ, có nguy cơ làm chệch hướng tăng trưởng kinh tế của Mỹ.
Tài chính - 13/04/2025 09:16
Việt Nam cần chủ động các kịch bản ứng phó với chính sách thuế quan mới của Mỹ
Những khó khăn, thách thức mới phát sinh từ chính sách thuế quan của Mỹ cũng là cơ hội lớn để Việt Nam nhanh chóng điều chỉnh chính sách phát triển, chủ động các định hướng giải pháp lớn.
Tài chính - 12/04/2025 12:14
Sân chơi 'tài chính thông minh' cho thế hệ Z, Alpha
Tạo sân chơi "Tài chính thông minh" nhằm nâng cao nhận thức và hiểu biết của thế hệ Z, Alpha về tài chính cá nhân hướng tới mục tiêu phát triển tài chính toàn diện.
Ngân hàng - 11/04/2025 16:49
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 1 week ago
'Bối cảnh mới mở ra những cơ hội đầu tư chưa từng có'
Tài chính - Update 3 week ago
Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng
Sự kiện - Update 4 week ago