Chứng khoán tái định giá, 3 nhóm ngành được gọi tên

Thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận đà tăng rực rỡ từ sau sự kiện thuế quan (đầu tháng 4) đến giữa tháng 8, VN-Index chạy một mạch từ 1.090 điểm lên 1.700 thì bắt đầu chững lại và ghi nhận giảm mạnh mất vùng 1.600 điểm trong các phiên giao dịch gần đây. Dù trong nửa đầu tháng 10, VN-Index có cú bứt phá lên gần 1.800 điểm nhưng chủ yếu nhờ đà kéo của nhóm Vingroup trong khi phần còn lại của thị trường vẫn trong trạng thái điều chỉnh.

Như vậy, TTCK Việt Nam đã có chuỗi điều chỉnh kéo dài gần 3 tháng nay. Điều này kết hợp với mùa báo cáo tài chính quý III đã giúp thị trường tái định giá.

Theo báo cáo của FiinGroup, lợi nhuận sau thuế toàn thị trường tăng mạnh gần 42% so với cùng kỳ trong quý III. Đáng lưu ý, đà tăng được dẫn dắt bởi nhóm phi tài chính với 50,4% trong khi nhóm tài chính tăng thấp hơn 34,1% dù chứng khoán và bảo hiểm cùng có lợi nhuận tăng vượt trội.

Đóng góp vào mức tăng trưởng cao là các khoản thu nhập tài chính (bán tài sản, lãi tỷ giá, hoàn nhập dự phòng) hơn là hoạt động kinh doanh lõi. Cụ thể, lợi nhuận lõi chỉ tăng 16,7% so với cùng kỳ, đánh dấu quý thứ 4 liên tiếp giảm tốc kể từ đỉnh quý IV/2024.

Như vậy, nhờ thị trường điều chỉnh sâu sau khi thiết lập đỉnh vào giữa tháng 10 và lợi nhuận doanh nghiệp gia tăng, P/E toàn thị trường hiện đã về mức 14,2x, giảm 13,7% so với đỉnh 3 năm gần nhất (16,5x) giữa tháng 10. Trong đó, P/E của nhóm phi tài chính đang ở 19,2x – vùng rất cao trong lịch sử. Song, nếu loại bỏ các cổ phiếu thuộc Vingroup và Gelex – 2 nhóm tăng giá vượt trội giai đoạn qua thì P/E nhóm phi tài chính chỉ khoảng 14,2x, tiệm cận vùng đáy 5 năm là 12,3x – mức hiếm khi xuất hiện từ năm 2020 đến nay.

3 nhóm ngành nổi bật được gọi tên

Nhóm nghiên cứu FiinGroup nhận xét điều này cho thấy định giá khối phi tài chính chỉ “có vẻ đắt” khi chưa loại trừ ảnh hưởng từ nhóm Vingroup và Gelex, trong khi nhiều ngành vẫn duy trì mức định giá hấp dẫn, đặc biệt nếu xét trên nền tảng cơ bản vững và triển vọng lợi nhuận tích cực trong các quý tới. So với mức trung bình 5 năm, định giá hiện cho thấy sự phân hóa rõ nét giữa các nhóm ngành.

Nhóm bất động sản, thực phẩm và phần mềm (CNTT) đang giao dịch với P/E cao hơn trung bình 5 năm, trong khi triển vọng lợi nhuận ngắn hạn khó bứt phá, làm gia tăng rủi ro điều chỉnh định giá.

Song, nếu loại trừ ảnh hưởng từ nhóm Vingroup (VIC, VHM, VRE, VEF), định giá ngành bất động sản phản ánh sát hơn bức tranh lợi nhuận thực tế của phần còn lại trong ngành, khi P/E đã tăng 80% từ “đáy thuế quan” đầu tháng 4/2025, trở thành động lực chính cho đà tăng giá vượt trội của ngành (106,63% so với đầu năm). Hiện P/E nhóm ngoài Vingroup ở mức 30,4x, cao hơn so với 24,7x của toàn ngành, chủ yếu do lợi nhuận cơ bản vẫn thấp trong khi giá cổ phiếu đã phục hồi đáng kể. Điều này cho thấy định giá ngành không còn rẻ, dù kỳ vọng phục hồi lợi nhuận trong các quý tới vẫn còn hiện hữu.

Mặt khác, rủi ro điều chỉnh ngắn hạn có thể gia tăng, nhất là khi chưa xuất hiện tín hiệu cải thiện rõ ràng về lợi nhuận và dòng tiền, trong khi mặt bằng P/B (1,7–2,4x) đã tiệm cận vùng cao của hai năm gần đây. Cổ phiếu bất động sản thường không được nắm giữ dài hạn mà vận động theo chu kỳ dòng tiền và tiến độ dự án của doanh nghiệp, khiến giá biến động mạnh giữa các quý. Đặc điểm này khiến dòng tiền đầu cơ chiếm tỷ trọng lớn, gia tăng rủi ro điều chỉnh khi thanh khoản thị trường suy yếu.

Ngân hàng và chứng khoán hiện có P/E và P/B dao động quanh mức trung bình 5 năm. Tuy nhiên, ngân hàng đang trong giai đoạn lợi nhuận chững lại sau khi đạt đỉnh, còn chứng khoán là nhóm high beta, nên khó thu hút dòng tiền trong bối cảnh thị trường đang điều chỉnh.

Với thép, P/E của ngành hiện cao hơn trung bình 5 năm, nhưng triển vọng tăng trưởng lợi nhuận khả quan sẽ giúp cải thiện mặt bằng định giá.

Ngược lại, định giá đang thấp hơn trung bình 5 năm ở một số ngành có tính chu kỳ cao như xây dựng, thiết bị dầu khí; xuất khẩu (dệt may, thủy sản, hóa chất); bảo hiểm. Đây là các ngành đạt mức tăng trưởng cao về lợi nhuận lõi trong quý III.

Bên cạnh đó, báo cáo FiinGroup cũng lưu ý năm 2026 được kỳ vọng sẽ mở ra chu kỳ đầu tư mới khi dòng vốn hạ tầng tăng tốc và hoạt động triển khai dự án bất động sản phục hồi rõ nét sau nhiều năm trầm lắng. Báo cáo từ Bộ Xây dựng cho thấy số lượng nhà ở thương mại đang triển khai trong quý III tăng 45% so với cùng kỳ, đạt 618.000 căn – mức cao nhất trong ba năm, cho thấy sự trở lại mạnh mẽ của hoạt động đầu tư và thi công. Sự cộng hưởng giữa đầu tư công và tháo gỡ pháp lý dự án bất động sản được xem là động lực kép thúc đẩy chuỗi giá trị ngành bất động sản, trong đó thép, vật liệu xây dựng và xây dựng dân dụng là ba nhóm nổi bật với lợi nhuận lõi đã phục hồi tích cực trong quý III.