15, tháng 4,2025 | 14:20

Tôn vinh văn hóa bánh mì Việt

THANH NIÊN
06:56 12/10/2022

Theo những chiếc tàu viễn chinh của người Pháp, bánh mì đã trải qua hơn trăm năm thăng trầm lịch sử và trở thành món ăn gắn bó với đời sống sinh hoạt thường nhật, ghi đậm dấu ấn văn hóa của người Việt.

Với sự tham gia của hơn 1.000 người, từ các siêu đầu bếp uy tín, nổi tiếng trên thế giới cùng đội ngũ chuyên gia ẩm thực trong và ngoài nước, giảng viên, sinh viên của nhiều trường đại học, Hội thảo khoa học quốc tế "Hành trình bánh mì VN: Từ giao thoa văn hóa ẩm thực đến giá trị thương hiệu quốc gia" do Báo Thanh Niên và Hiệp hội Siêu đầu bếp VN phối hợp cùng Trường ĐH Văn Lang, Tổng công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist) tổ chức sáng qua (11/10) đã tái hiện đầy đủ và rõ nét hành trình bánh mì VN từ bối cảnh lịch sử du nhập, sự tiếp nhận sáng tạo của người VN cho đến quá trình trở thành món ẩm thực được nhận diện thành thương hiệu quốc gia như hiện nay.

hoi-thao-banh-mi-do-bao-thanh-nien-to-chuc-tai-dai-hoc-van-lang-anh-ngoc-duong-21-4722

Giới thiệu bánh mì VN tại Hội thảo khoa học quốc tế "Hành trình bánh mì VN: Từ giao thoa văn hóa ẩm thực đến giá trị thương hiệu quốc gia" do Báo Thanh Niên phối hợp tổ chức ngày 11/10. Ảnh: Ngọc Dương.

Từ bị "tẩy chay" đến món ăn quốc dân

Phát biểu đề dẫn hội thảo, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên, đã mang đến bức tranh khái quát về hành trình bánh mì Việt.

Theo ông, bánh mì vốn dĩ chỉ là món ăn đơn giản, nhưng ít ai nghĩ rằng bản thân món ăn đơn giản này lại chứa đựng trong mình hành trình lịch sử, mà cụ thể là lịch sử mở rộng thuộc địa của người Pháp và phản ứng của người Việt với văn minh phương Tây, diễn ra trong suốt hơn 100 năm.

hoi-thao-banh-mi-do-bao-thanh-nien-to-chuc-tai-dai-hoc-van-lang-anh-ngoc-duong-9-5033

Hội thảo khoa học quốc tế "Hành trình bánh mì VN: Từ giao thoa văn hóa ẩm thực đến giá trị thương hiệu quốc gia" do Báo Thanh Niên phối hợp tổ chức ngày 11/10. Ảnh: Ngọc Dương.

Hơn 100 năm trước, trên những chiếc tàu viễn chinh của người Pháp không chỉ có thủy quân, lục quân mà còn có cả những kiến trúc sư đến để xây dựng một thành phố kiểu Pháp dành cho người Pháp, dần biến đổi thành Gia Định trở thành một Sài Gòn mỹ lệ; có cả những đầu bếp và bột mì, bơ sữa để nấu những bữa ăn Pháp...

Bánh mì đến xứ Đông Dương theo chân người Pháp khi tiến chiếm thuộc địa. Họ ăn bánh mì hằng ngày như người Việt ăn cơm. Cũng có một số giả thuyết cho rằng bánh mì đã xuất hiện theo chân các cha cố truyền đạo. Tuy nhiên, giả thuyết này, nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn nhận định rằng chưa đủ thuyết phục.

du-khach-nuoc-ngoai-an-banh-mi-huynh-hoa-q1-tp-5226

Du khách đến VN rất thích ăn bánh mì Việt. Ảnh: Nhật Thịnh.

"Người Việt đầu tiên ghi lại về bánh mì chính là Nguyễn Đình Chiểu, nhà thơ lớn của đất Gia Định - xứ Nam kỳ. Năm 1861, hai năm sau khi thành Gia Định thất thủ, ông viết Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, có câu: "Sống làm chi ở lính mã tà, chia rượu lạt, gặm bánh mì, nghe càng thêm hổ". Người Việt ban đầu ghét quân xâm lược nên cũng không ưa những phong tục phương Tây mang đến, trong đó có văn hóa ẩm thực", nhà báo Nguyễn Ngọc Toàn dẫn chứng.

Tuyên ngôn này của cụ Đồ Chiểu đã phát động phong trào đối kháng cả tinh thần lẫn vật chất với những tân thời phương Tây. Nhiều người đã theo cụ Đồ Chiểu tẩy chay rượu chát, giặt quần áo bằng tro chứ không dùng xà bông... Bánh mì cũng không ngoại lệ.

Tuy vậy, lâu dần, bánh mì đã gắn bó với đời sống sinh hoạt thường nhật của người VN từ lúc nào không biết, trở nên thân thuộc, gần gũi. Những khách hàng đầu tiên mua bánh mì là học sinh trường Tây thời cũ, thông ngôn, bồi bàn, công chức tân trào…

Sau này bánh mì dần phổ biến khắp cả nước từ thành thị đến nông thôn. Ban đầu món bánh của người Tây này được thưởng thức như một món ăn chơi. Sau này được biến tấu thành bữa ăn chính cho đến ngày nay. Món ăn phổ biến cho buổi sáng tiện lợi và dinh dưỡng.

banh-mi-3-8276

Bánh mì VN tại hội thảo. Ảnh: Ngọc Dương.

Theo nghiên cứu của bà Nguyễn Thị Thúy Phượng, quyền Viện trưởng Viện Mekong, lò bánh mì gạch đầu tiên ở VN đặt tại phố Tràng Tiền (Hà Nội) bây giờ, trước là phố Paul Bert.

Tuy nhiên, đây là nghề vất vả lại kiếm ít tiền do người Pháp mang vào nhưng chủ yếu mướn người bản địa làm thuê. Nhưng họ chỉ ở đằng sau nên không ai biết. Không như ngày nay, không ít người làm bánh mì tại VN là nghệ nhân, được vinh danh trong nước và thế giới biết đến.

Ban đầu, người miền Bắc gọi baguette là bánh tây, miền Nam thì gọi là bánh mì.

Năm 1958 là cột mốc quan trọng đánh dấu bước định hình chính thức của bánh mì Việt khi xuất hiện tiệm bánh Hòa Mã kẹp thịt nguội của ông Hòa - bà Tịnh tại Sài Gòn. Lúc này, sự biến tấu của món ăn này càng nhiều hơn, từ chấm bơ, sữa, nước sốt…; sau được biến tấu kẹp thịt, chả lụa, patê vào giữa ổ bánh để người mua tiện mang đi.

Theo thời gian, bánh mì đã có mặt ở khắp mọi miền, được Việt hóa để vừa lòng đa dạng thực khách với ruột bánh ngày một xốp và mỏng, vỏ bánh ngày một dày lên, kích cỡ bánh cũng nhỏ lại bằng 1/2, 1/3 lần để tiện mang đi. Chẳng những thế, bánh mì còn trở thành món ăn nhanh “quốc dân” cho mọi người vì sự đa dạng, tiện lợi, và quan trọng nhất là giá thành rất rẻ.

“Ở dải đất chữ S này, bánh mì có thể được tìm thấy ở bất cứ thành phố nào, bất cứ con đường nào, từ khu phố lao động bình thường đến những trung tâm thương mại sầm uất, từ vỉa hè, lề phố cho đến khách sạn sang trọng. Điều thú vị là bạn có thể gặp đủ phiên bản khác nhau, nếm nhiều hương vị khác nhau - tương ứng với đặc trưng ẩm thực của từng thành phố, vùng miền”, bà Phượng tự hào.

Điển hình về sáng tạo trong văn hóa ẩm thực

Trình bày tham luận tại hội thảo, TS sử học Vũ Thế Long, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Văn hóa ẩm thực VN, cho rằng trong lịch sử phát triển của văn hóa ẩm thực nhân loại, ta thấy mỗi vùng miền khác nhau trên trái đất, loài người đã khám phá và tạo nên những sản phẩm ẩm thực để thích nghi với môi trường sống của mình.

Người Việt ăn bánh mì, ăn sản phẩm làm từ bột mì là một quá trình hội nhập do các yếu tố văn hóa kinh tế và lịch sử mà hình thành. Sự thăng trầm của bánh mì một phần cũng có nguồn gốc từ đó.

Theo ông Long, nếu chỉ xét cái bánh mì theo nghĩa hẹp, tức là những chiếc bánh làm từ bột mì, thì giữa bánh mì sản xuất ở VN và bánh sản xuất trên thế giới cũng không mấy khác biệt. Nó chỉ khác nhau về chủng loại như bánh mì đen hay bánh mì trắng, nguyên liệu bột, men, hình dáng…Bí mật hấp dẫn cả thế giới với bánh mì VN chính là nằm ở phần nhân, phần thức ăn kèm.

"Bánh mì với các loại ăn kèm giống như các bữa cỗ của người VN, ăn cơm với thịt bò, thịt gà hay cá... Bánh mì ăn với cái gì mới là đặc điểm riêng, là cách chế biến mới tạo nên sự nổi tiếng của món bánh mì VN và thể hiện sự sáng tạo phong phú của văn hóa ẩm thực Việt.

Chúng ta có đủ các loại nhân bánh như bánh mì chảo Hà Nội, bánh mì que với patê ở Hải Phòng, bánh mì bột lọc ở miền Trung, bánh mì chả cá, bánh mì ép của Huế, bánh mì gà xé, bánh mì đầu nhọn (Hội An), rồi bánh mì kẹp xá xíu, phá lấu, bì heo...; hay mới nhất là bánh mì thanh long, bánh mì bóng đêm (than tre).

Giá trị ở trong bánh mì VN chính là những món ăn đi kèm khiến món ăn này của nước ta trở nên nổi bật, là nét ẩm thực thu hút với du khách nước ngoài", TS sử học Vũ Thế Long nhận định.

Ông Lê Trương Hiền Hòa, Phó giám đốc Sở Du lịch TP.HCM: Quảng bá văn hóa ẩm thực VN với bạn bè quốc tế

Bánh mì ngày nay đã trở thành một trong những món ăn mang tính biểu tượng gợi nhớ đến VN nói chung và Sài Gòn - TP.HCM nói riêng trong lòng người dân và du khách quốc tế.

Năm 2020, Sở Du lịch TP.HCM đã phối hợp cùng với Hiệp hội Văn hóa ẩm thực VN và Google tổ chức tuần lễ "Tôi yêu bánh mì Sài Gòn". Sự kiện này nhân dịp kỷ niệm từ "banh mi" của VN được từ điển Oxford ghi nhận và hình ảnh bánh mì VN được Google Doodle vinh danh ở 12 quốc gia trên thế giới.

Sau đại dịch, TP.HCM đang quyết tâm hồi phục, phát triển nhanh chóng. Thành phố xác định ẩm thực là 1 trong 7 trụ cột trong chiến lược phát triển du lịch giai đoạn từ nay đến 2030. Trong đó, bánh mì là nền tảng quan trọng nhất, không chỉ quảng bá thêm ngành ẩm thực VN mà còn thúc đẩy phát triển du lịch.

Từ những chất liệu đã được trình bày trong hội thảo hôm nay, ngành du lịch thành phố xin được góp nhặt những nghiên cứu để tiếp tục mang đi quảng bá du lịch TP.HCM, quảng bá văn hóa ẩm thực VN với bạn bè quốc tế.

TS Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch Tập đoàn Giáo dục Văn Lang: Đến VN, thưởng thức bánh mì là cảm nhận rõ nét văn hóa ẩm thực người Việt

Việc tôn vinh văn hóa bánh mì có ý nghĩa quan trọng nhằm quảng bá văn hóa ẩm thực của TP.HCM nói riêng và phát triển ngành du lịch VN nói chung. Du lịch phục vụ nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội và góp phần thúc đẩy tăng trưởng nhiều ngành dịch vụ, kinh tế.

Bánh mì là văn hóa ẩm thực đặc trưng với mỗi cá nhân người Việt. Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy bánh mì VN ở bất cứ đâu, từ hè phố đến các bữa tiệc sang trọng.

Nó là một phần không thể thiếu trong ẩm thực của người Việt. Đối với du khách quốc tế, đến VN và thưởng thức bánh mì là sự cảm nhận một cách rõ nét văn hóa ẩm thực của người Việt.

PGS-TS Trần Thị Mỹ Diệu, Hiệu trưởng Trường ĐH Văn Lang: Bài học về sự cải tiến, sáng tạo của con người VN

Không chỉ là câu chuyện hành trình về chiếc bánh mì VN, qua hội thảo, chúng ta được học hỏi, lắng nghe nhiều bài học bổ ích về sự cải tiến, tư duy đổi mới công nghệ, sự sáng tạo của con người VN. Lồng bên trong đó là lòng tự hào dân tộc, một tấm lòng chia sẻ…

Chúng tôi rất cảm động câu chuyện ông Kao Siêu Lực chia sẻ, ý nghĩa đằng sau chiếc bánh mì thanh long là nỗ lực giải cứu cho nhà nông Việt. Tinh thần chia sẻ, ứng dụng khoa học với mong muốn được cải thiện tốt hơn là bài học vô cùng quý giá cho sinh viên.

Ngoài kiến thức, các em lĩnh hội được ý chí kiên cường, nỗ lực vượt thách thức, khó khăn với tấm lòng sẻ chia, bao dung của người nghiên cứu khoa học, luôn tìm tòi sáng tạo để đạt được mục đích.

Chúng tôi lấy làm khâm phục, những chia sẻ tại hội thảo là bài học quý giá, sống động, có giá trị mà không dễ gì sinh viên đều có cơ hội nghe.

Ông Matsuo Tomoyuki, Giám đốc điều hành Tập đoàn Văn hóa thực phẩm Nhật Bản, Chủ tịch Hội Văn hóa ẩm thực Việt - Nhật: Bánh mì VN là sự pha trộn giữa nhiều nền văn hóa

Bánh mì VN là sự pha trộn giữa nhiều nền văn hóa. Đây cũng là một nét tương đồng với ẩm thực Nhật Bản.

Chẳng hạn tại Nhật Bản, chúng tôi có mì ramen - món mì xuất xứ từ Trung Quốc nhưng đã được người Nhật pha trộn, chế biến thành món ăn của mình, thay đổi và tạo ra một món mì hoàn toàn mới theo phong cách Nhật Bản, đậm chất văn hóa ẩm thực Nhật Bản.

Bánh mì VN cũng vậy, có sự giao thoa, hòa quyện của nhiều nền văn hóa ẩm thực khác nhau để tạo nên một món bánh mì VN nổi tiếng. Tôi theo đuổi bán bánh mì và cà phê tại cửa hàng của mình ở Tokyo vì muốn khách hàng Nhật của mình không chỉ tận hưởng món ăn mà còn tận hưởng văn hóa ẩm thực Việt.

TS Lê Minh Thành, Trưởng khoa Du lịch, Trường ĐH Văn Lang: Ứng dụng công nghệ số để quảng bá bánh mì VN

Trong thực tế, ứng dụng công nghệ số, khoa học công nghệ hiện đại để quảng bá luôn được đánh giá cao trong giai đoạn hiện nay.

Qua metaverse - một không gian kỹ thuật số cải tiến của internet, được hỗ trợ một môi trường ảo 3D cho phép mọi người có trải nghiệm thực tế như thật.

Bạn có thể đặt một chiếc bánh mì kẹp thịt VN nóng giòn trong môi trường ảo, nhưng lại giao trong môi trường thực qua metaverse.

Để quảng bá bánh mì VN, chúng ta có thể tạo ra hình ảnh từ sáng tạo được hỗ trợ môi trường ảo 3D như nói trên.

Trên nền tảng có thực phẩm, nông trại với nhiều thành phần khác nhau, có không gian bếp với nhiều công thức nấu ăn của các đầu bếp nổi tiếng… kết nối với các chiến dịch quảng cáo và xã hội nhằm đưa hình ảnh của bánh mì VN đẹp nhất, ngon nhất trong mắt người xem trong và ngoài nước.

(Theo Thanh niên)

  • Cùng chuyên mục
Tỷ phú Lý Gia Thành gặp rắc rối khi bán cảng kênh đào Panama

Tỷ phú Lý Gia Thành gặp rắc rối khi bán cảng kênh đào Panama

Đế chế kinh doanh của ông trùm Hong Kong Lý Gia Thành đang nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc sau khi CK Hutchison Holdings quyết định bán cảng kênh đào Panama.

Phong cách - 27/03/2025 14:40

Bill Gates: Trong vòng 10 năm tới, AI sẽ thay thế nhiều bác sĩ và giáo viên

Bill Gates: Trong vòng 10 năm tới, AI sẽ thay thế nhiều bác sĩ và giáo viên

Trong thập kỷ tới, những tiến bộ trong trí tuệ nhân tạo (AI) đồng nghĩa với việc con người sẽ không còn cần thiết 'cho hầu hết mọi thứ' trên thế giới nữa, tỷ phú Bill Gates nói.

Phong cách - 27/03/2025 08:03

Trung Quốc bước vào kỷ nguyên 'nhà máy tối' không đèn, không công nhân

Trung Quốc bước vào kỷ nguyên 'nhà máy tối' không đèn, không công nhân

Trung Quốc đang tiến đến cuộc cách mạng sản xuất với sự xuất hiện của 'nhà máy tối', các cơ sở hoàn toàn tự động hoạt động mà không cần công nhân hoặc ánh sáng.

Phong cách - 26/03/2025 13:30

Bao nhiêu người Mỹ về hưu có trong tay 1,5 triệu USD?

Bao nhiêu người Mỹ về hưu có trong tay 1,5 triệu USD?

Một triệu USD không còn nhiều giá trị như trước nữa, nhưng vẫn là mức độ giàu có mà tương đối ít người đạt được, kể cả ở Mỹ, nơi có tỷ lệ các triệu phú mới cao nhất thế giới.

Phong cách - 26/03/2025 06:24

CEO Han Jong-hee qua đời giữa cơn khủng hoảng 'sống còn' của Samsung

CEO Han Jong-hee qua đời giữa cơn khủng hoảng 'sống còn' của Samsung

CEO Han Jong-hee đột ngột qua đời, chưa đầy 1 tuần sau khi thừa nhận Samsung đang bước vào giai đoạn khó khăn chưa từng có, khi năng lực cạnh tranh công nghệ của hãng đang suy yếu.

Phong cách - 25/03/2025 10:18

Tỷ phú Warren Buffet tiết lộ bí quyết đầu tư đâu thắng đó

Tỷ phú Warren Buffet tiết lộ bí quyết đầu tư đâu thắng đó

Là một nhà đầu tư thông minh, tỷ phú Warren Buffet cho rằng để trở thành người giàu có không quá khó, chỉ cần tuân theo đúng một số quy tắc.

Phong cách - 25/03/2025 07:33

Cần có tiêu chuẩn gì để được tuyển vào và nhận học bổng tại Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam?

Cần có tiêu chuẩn gì để được tuyển vào và nhận học bổng tại Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam?

Trong năm nay, Trường Đại học Anh Quốc Việt Nam (BUV) có 2 phương án tuyển sinh chính và dự kiến có 7 chương trình đào tạo mới ở bậc Cử nhân và Thạc sĩ.

Phong cách - 24/03/2025 15:32

Gen Z, thế hệ bất hạnh nhất

Gen Z, thế hệ bất hạnh nhất

Gen Z lớn lên giữa những biến động chưa từng có, từ đại dịch, biến đổi khí hậu đến AI. Không chỉ đối mặt với áp lực thành công, họ còn chịu tần suất bị từ chối cao hơn bao giờ hết.

Phong cách - 24/03/2025 09:43

Điểm danh các hoa hậu làm sếp doanh nghiệp

Điểm danh các hoa hậu làm sếp doanh nghiệp

Nhiều hoa hậu của showbiz Việt làm sếp các doanh nghiệp. Có người đã thành công với sự nghiệp kinh doanh, có người quyết định tạm dừng.

Phong cách - 23/03/2025 14:17

5 cách dễ dàng để gia tăng tiền tiết kiệm

5 cách dễ dàng để gia tăng tiền tiết kiệm

Mùa xuân là thời điểm để làm mới và đổi mới. Nhưng khi bạn đang dọn dẹp nhà cửa và tủ quần áo đón xuân, đừng bỏ bê ví tiền của mình.

Phong cách - 22/03/2025 06:22

Thực hư thông tin công ty phần mềm của Việt Nam tài trợ áo đấu CLB Chelsea

Thực hư thông tin công ty phần mềm của Việt Nam tài trợ áo đấu CLB Chelsea

Mạng xã hội quốc tế xôn xao thông tin một công ty phần mềm của Việt Nam đang đàm phán để trở thành nhà tài trợ áo đấu cho CLB Chelsea từ mùa giải 2025 - 2026. Tuy nhiên, thông tin này đã bị gỡ bỏ sáng 21/3.

Phong cách - 21/03/2025 13:31

15 thứ mà các triệu phú tự thân không bao giờ mua

15 thứ mà các triệu phú tự thân không bao giờ mua

Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào mà người giàu vẫn giàu không? Bạn có tự hỏi làm thế nào họ quản lý tài chính của mình hiệu quả như vậy không?

Phong cách - 21/03/2025 08:19

20 quốc gia giàu nhất thế giới (phần cuối)

20 quốc gia giàu nhất thế giới (phần cuối)

20 quốc gia giàu nhất thế giới được tính dựa theo GDP bình quân đầu người, chất lượng cuộc sống, dịch vụ chăm sóc sức khỏe và khả năng phục hồi kinh tế.

Phong cách - 20/03/2025 14:01

Sân bay đầu tiên ở Việt Nam hoàn thiện quy trình tự động hóa 100%

Sân bay đầu tiên ở Việt Nam hoàn thiện quy trình tự động hóa 100%

Sân bay Quốc tế Đà Nẵng trở thành sân bay đầu tiên ở Việt Nam hoàn thiện quy trình tự động hóa 100% từ khâu làm thủ tục hàng không đến gửi hành lý, thủ tục xuất nhập cảnh và cửa khởi hành lên tàu bay.

Phong cách - 20/03/2025 13:33

20 quốc gia giàu nhất thế giới

20 quốc gia giàu nhất thế giới

Trái ngược với suy nghĩ của một số người, sự giàu có không chỉ là những tòa nhà chọc trời hay mức lương cao. Nó được xây dựng dựa trên nền kinh tế vững mạnh và sự ổn định tài chính.

Phong cách - 19/03/2025 06:49

Cuộc đời của Lý Triệu Cơ, tỷ phú từng giàu nhất châu Á

Cuộc đời của Lý Triệu Cơ, tỷ phú từng giàu nhất châu Á

Làm việc chăm chỉ, dám tiên phong và dám nghĩ dám làm, tỷ phú Lý Triệu Cơ không bao giờ quên cống hiến cho xã hội và mang lại những điều tốt đẹp cho con người.

Phong cách - 18/03/2025 12:32