Thấy gì từ 'bức tranh' lợi nhuận ngân hàng?

Dù lợi nhuận ngành ngân hàng năm 2022 đang đứng trước nhiều thách thức khi lãi suất huy động tăng nhanh, tín dụng chậm lại, nợ xấu nội bảng có xu hướng nở ra nhưng đến thời điểm hiện tại, “bức tranh” toàn ngành đã có thêm một vài điểm sáng.

Kế hoạch lợi nhuận "không còn chắc chắn"

Lãnh đạo một ngân hàng thương mại chia sẻ, tăng trưởng tín dụng đang chậm lại và room tín dụng không còn nhiều nên khả năng hoàn thành kế hoạch lợi nhuận năm 2022 không còn chắc chắn như trước. Điều này cũng được thể hiện rõ trong kết quả kinh doanh ngân hàng 9 tháng.

Trong 28 ngân hàng thương mại, chỉ có 9 ngân hàng đạt tăng trưởng trên 50% là Eximbank, SHB, LienVietPostBank, VPBank, BIDV, SeABank, VietABank, MB và ACB. Trong đó, Eximbank là trường hợp có tốc độ tăng trưởng cao nhất khi tốc độ tăng trưởng lợi nhuận lên tới 229% so với cùng kỳ 2021.

Số còn lại, có 1 ngân hàng bị lỗ là NCB, 2 ngân hàng tăng trưởng lợi nhuận âm là OCB và Kienlongbank. OCB ghi nhận lợi nhuận trước thuế 9 tháng giảm 29,7%; Kienlongbank lợi nhuận trước thuế 9 tháng giảm 41,6% so với cùng kỳ năm trước.

Điểm chung trong động lực tăng trưởng lợi nhuận ở những ngân hàng lớn như BIDV, MB, ACB chủ yếu do giảm chi phí dự phòng rủi ro. Cụ thể, trong 9 tháng đầu 2022, BIDV giảm 17% chi phí dự phòng rủi ro tín dụng, MB giảm 26%, ACB giảm 94%. Một chi tiết đáng lưu ý là dù nhiều ngân hàng chấp nhận giảm trích lập dự phòng rủi ro để tăng lợi nhuận nhưng sau 9 tháng vẫn chưa thể đạt 75% kế hoạch năm.

Báo cáo của Công ty Chứng khoán Agribank (Agriseco) nhận định, lợi nhuận ngành ngân hàng trong năm 2022 và 2023 sẽ khó duy trì tăng trưởng cao như giai đoạn 2020 và 2021. Agriseco dự báo tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) toàn ngành có thể chịu áp lực thời gian tới khi lãi suất đầu vào có xu hướng tăng nhưng lãi suất cho vay được duy trì ổn định. Định hướng điều hành của Ngân hàng Nhà nước hiện nay là tăng lãi suất huy động nhưng vẫn cố gắng duy trì ổn định lãi suất cho vay để hỗ trợ nền kinh tế.

“NIM sẽ có sự phân hóa, trong đó NIM có thể ổn định tại các ngân hàng tạo dựng được hệ sinh thái đa dạng, đẩy mạnh phát triển công nghệ số, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ và có khả năng huy động vốn từ thị trường quốc tế”, báo cáo của Agriseco nhấn mạnh.

Tổng giám đốc một ngân hàng cho biết, dư nợ tín dụng thường tăng cao trong mùa kinh doanh cao điểm quý IV và ngân hàng luôn trông chờ vào quý này để kết thúc một năm hoạt động với kết quả khả quan, nhưng tình hình năm nay có thể không như kỳ vọng, do room tín dụng eo hẹp. Cùng với đó, mặt bằng lãi suất huy động tăng dần khiến NIM chịu áp lực giảm.

Nợ xấu của ngân hàng có dấu hiệu gia tăng do các khoản nợ tái cơ cấu đã hết thời gian ân hạn, đòi hỏi ngân hàng phải trích lập dự phòng rủi ro cao hơn, nhất là quý cuối năm. Ngoài ra, lãi suất huy động dự kiến vẫn sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng để giữ chân người gửi tiền. Khi lãi suất huy động tăng, tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) cũng đối mặt với nguy cơ suy giảm.

Tín hiệu "dễ thở hơn"

Khi chỉ còn 3 tuần để kết thúc năm 2022, ngày 5/12, Ngân hàng Nhà nước đã có quyết định điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng định hướng năm 2022 thêm khoảng 1,5-2% cho toàn hệ thống các tổ chức tín dụng. Với con số nêu trên, ước tính các ngân hàng thương mại sẽ có thêm dư địa khoảng 156.000-200.000 tỷ đồng tín dụng để cung ứng cho nền kinh tế.

Tuy vẫn còn những đánh giá khác nhau về tác động của quyết định trên tới hoạt động và lợi nhuận ngành ngân hàng năm 2022 nhưng đa số đều cho thấy góc nhìn tích cực.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Khối Khách hàng cá nhân của Công ty Chứng Khoán Yuanta Việt Nam nhận định, để lượng hoá được động thái nới trần room tín dụng lên lợi nhuận ngân hàng thời điểm hiện tại là khó, nhưng chắc chắn là sẽ có tác động tích cực.

Ông Minh nhận định rằng, quyết định điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng định hướng năm 2022 thêm khoảng 1,5-2% phát đi thông điệp thanh khoản của hệ thống đang ổn định trở lại. Ông Minh cũng cho biết, theo chia sẻ của một số diễn đàn, hiện Ngân hàng Nhà nước đang tính tới việc sửa đổi Thông tư 22 để tính lại tỷ lệ LDR (tỷ lệ tín dụng/huy động), theo đó, quy định mới có thể giúp các ngân hàng có thêm tín dụng để cung ứng thêm cho nền kinh tế, hoạt động cho vay sẽ dễ thở hơn.

Ngoài việc giúp lãi suất giảm, hệ số NIM của các ngân hàng tăng, việc khơi thông dòng vốn vào các nhóm ngành nghề, đặc biệt nhóm liên quan tới bất động sản, Giám đốc phân tích Yuanta cho rằng, việc tăng trần room tín dụng cũng sẽ giúp chất lượng tài sản của các ngân hàng được cải thiện.

Ở góc độ nhà điều hành, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, trong lần tăng room tín dụng này, tạo điều kiện cho nhu cầu mua nhà ở xã hội của người dân được khơi thông, cũng như có nguồn lực để người dân mua nhà. Điều này là rất quan trọng vì nhu cầu của nhóm này hiện rất cao, vì vậy có thể trong thời gian ngắn các ngân hàng sẽ giải quyết được số room tín dụng được tăng thêm, giúp kéo được lại tăng trưởng tín dụng bị chậm lại trong tháng 10 và 11 do chịu tác động của lãi suất tăng.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia Tài chính ngân hàng cũng cho rằng, room tín dụng mới như “cơn mưa rào” giải cơn khát vốn cho cả nền kinh tế. “Để doanh nghiệp hấp thụ thêm 200.000 tỷ đồng từ chỉ tiêu tín dụng tăng mới không phải là chuyện dễ. Tuy nhiên, cần thấy rằng đây là tín hiệu tốt cho thị trường, đáp ứng nhu cầu vốn đang rất lớn của doanh nghiệp, người dân. Quyết định trên của Ngân hàng Nhà nước tạo sự hứng khởi cho nền kinh tế, giúp doanh nghiệp bổ sung vốn kinh doanh, sản xuất cuối năm và phục vụ dịp tết Nguyên đán tới đây”, ông Hiếu nói.

Trong khi nhiều ngân hàng đã dùng hết room tín dụng từ giữa năm, việc nới room sẽ giúp các ngân hàng có thêm không gian để mở rộng tín dụng cho khách hàng và tất nhiên điều này sẽ giúp cải thiện lợi nhuận của các ngân hàng. Tuy nhiên, ông Hiếu cũng lưu ý, trong bối cảnh căng thẳng thanh khoản như hiện nay, các ngân hàng chạy đua tăng lãi suất thì việc Ngân hàng Nhà nước tăng trần room tín dụng có thể mang tới tác động tiêu cực lên lãi suất nếu không thể cung ứng đủ vốn cho các ngân hàng cho vay.

“Được tăng room tín dụng, các ngân hàng sẽ “xắn quần” lên chạy để tăng trưởng tín dụng, kéo theo đó là phải tăng huy động để có tiền cho vay. Nếu Ngân hàng Nhà nước không thể cung ứng đủ vốn cho các ngân hàng thương mại sẽ càng đẩy lãi suất huy động trên thị trường tăng cao. Bên cạnh đó là rủi ro hoạt động, dòng tiền có thể chảy vào lĩnh vực không mong muốn”, ông Hiếu cho biết.

Bài liên quan

Nới room tín dụng nhưng doanh nghiệp không dễ tiếp cận

Mở 'room' tín dụng để người dân có tiền mua nhà ở

[Gặp gỡ thứ Tư] Kinh tế trưởng ADB: Nới 'room' tín dụng chưa đủ để khôi phục niềm tin

Tăng trưởng tín dụng ngân hàng, nhóm cổ phiếu nào được hưởng lợi?