Rủi ro tiềm ẩn khi ngân hàng tiếp tục đổ tiền vào trái phiếu bất động sản
Việc các ngân hàng thương mại liên tục gom lượng lớn trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản đang được các chuyên gia kinh tế cảnh báo tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Báo cáo Tổng quan thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam 8 tháng đầu năm của công ty Chứng khoán SSI cho thấy, doanh nghiệp bất động sản là nhóm chào bán nhiều trái phiếu nhất từ đầu năm đến nay.
Cụ thể, có 44 doanh nghiệp bất động sản chào bán trái phiếu qua 139 đợt chào bán với 47,8 nghìn tỷ trái phiếu, nhưng chỉ có 36.146 tỷ trái phiếu bất động sản được phát hành, tương đương tỷ lệ 77,3%.
Trong số 36.876 tỷ đồng trái phiếu bất động sản được phát hành, riêng nhóm ngân hàng thương mại đã gom 7.410 tỷ (20,1%), cùng với đó là 3.250 tỷ trái phiếu (8,8%) được mua bởi các công ty chứng khoán (trong đó có nhiều công ty chứng khoán là công ty con của ngân hàng).
Số còn lại, 22.664 tỷ đồng (61,5%) lượng trái phiếu được mua nhưng chỉ có thông tin là do nhà đầu tư trong nước chi tiền.
Trong số các nhà băng chi tiền mua trái phiếu bất động sản thời gian qua, MBBank, Techcombank và PVCombank là 3 ngân hàng có giá trị mua lớn nhất, lần lượt đạt 1.710 tỷ đồng; 1.500 tỷ đồng và 1.300 tỷ đồng.
Nhóm ngân hàng thương mại như VPBank, MSB, SeABank, TPBank và OCB cũng đã mua hàng trăm tỷ đồng trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản từ đầu năm.
Nếu loại trừ nhóm ngân hàng, mức lãi suất bình quân các nhóm còn lại là 9,72%/năm trong đó cao nhất là lãi suất trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản (10,01%/năm) rồi đến nhóm phát triển hạ tầng (9,79%/năm); nhóm định chế tài chính (8,64%/năm).
Theo phân tích của SSI, bất động sản là lĩnh vực kinh doanh yêu cầu vốn lớn và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bản thân các ngân hàng thương mại cũng phải áp hệ số rủi ro 50% với cho vay đảm bảo bằng nhà ở, quyền sử dụng đất; 200% với cho vay đầu tư, kinh doanh bất động sản (theo thông tư 36) và hệ số này còn tăng lên cao hơn nữa trong dự thảo thông tư thay thế. Rủi ro cao hơn nên lãi suất trái phiếu bất động sản thuộc nhóm cao nhất cũng là điều dễ hiểu.
Nếu căn cứ số liệu trên bảng cân đối kế toán tính hết 30/6/2019 của 18 ngân hàng thương mại niêm yết, tổng số trái phiếu các ngân hàng nắm giữ là gần 230.5 nghìn tỷ đồng, tăng 65 nghìn tỷ đồng so với cuối năm 2018. Trong đó một số ngân hàng tăng rất mạnh là Sacombank, VietinBank, SHB, MBBank. Ngân hàng nắm giữ nhiều trái phiếu doanh nghiệp nhất vẫn là Techcombank với số dư là 60.663 tỷ đồng tại thời điểm 30/6/2019.
SSI nhận định, so với cho vay, việc mua trái phiếu doanh nghiệp sẽ giúp các ngân hàng thương mại linh hoạt hơn vì có thể bán lại một phần trái phiếu này cho các tổ chức, quỹ đầu tư và khách hàng cá nhân khi cần điều chỉnh các khoản mục tài sản trên bảng cân đối kế toán.
Tuy nhiên, công ty chứng khoán này cũng tỏ ra lo ngại một số ngân hàng có thể sử dụng công cụ trái phiếu doanh nghiệp, thông qua các giao dịch tài chính phức tạp để cơ cấu lại nợ của tổ chức phát hành hoặc các mục đích khác.
Đồng tình quan điểm trên, một chuyên gia kinh tế trong lĩnh vực ngân hàng cho biết, mặc dù vốn đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại được tính vào hạn mức tín dụng, nhưng dường như quy định này đã không ngăn cản được các ngân hàng đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp. Ngoài lãi suất cao còn là câu chuyện về cơ cấu lại nợ. Những doanh nghiệp có khoản nợ ngân hàng, sắp đến kỳ thanh toán, nhưng không có tiền để trả, thì phát hành trái phiếu và ngân hàng chủ nợ sẽ mua để cơ cấu lại nợ.
Hoạt động này rõ ràng đang tiềm ẩn rủi ro cao so với cho vay vốn dự án. Trong khi ngân hàng cho vay vốn dự án sẽ phải thực hiện theo quy trình tín dụng, kiểm tra trước, trong và sau cho vay, gồm có kiểm tra mục đích vay vốn, tính khả thi của dự án, năng lực tài chính và tài sản đảm bảo tiền vay.
Thì đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, theo quy định mới tại Nghị định 163/2018/NĐ-CP đã nới lỏng hơn rất nhiều. Trong đó, đáng chú ý là bỏ điều kiện doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải có lãi trong năm gần nhất, chỉ cần có báo cáo tài chính được kiểm toán. Như vậy dù làm ăn thua lỗ, doanh nghiệp vẫn được phát hành trái phiếu. Khi Ngân hàng đã mua trái phiếu doanh nghiệp thì phải chuyển hết tiền ngay và cũng không nắm chắc nguồn vốn có sử dụng đúng mục đích hay không, phương án có khả thi không.

Doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu với lãi suất lên tới 14,5%. Nguồn: SSI
Với lĩnh vực bất động sản, hiện có tính thanh khoản thấp, sản phẩm tồn đọng nhiều và Ngân hàng Nhà nước thời gian qua phải siết cho vay. Đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp bất động sản, ngân hàng không bị siết và cũng không phải trích lập dự phòng rủi ro.
Như vậy, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro rất lớn. Nếu doanh nghiệp thua lỗ, phá sản (nhiều doanh nghiệp bất động sản trong 6 tháng đầu năm đã ghi nhận dòng tiền từ hoạt động kinh doanh âm hàng nghìn tỷ đồng) thì việc thu hồi vốn rất khó.
Để hạn chế các rủi ro tiềm ẩn, mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản gửi đến các ngân hàng thương mại yêu cầu tăng cường kiểm soát hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp và cho biết sẽ xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
- Cùng chuyên mục
Hình hài cao tốc nối Quảng Bình - Quảng Trị trước ngày thông xe
Cao tốc Vạn Ninh - Cam Lộ nối hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị với tổng mức đầu tư hơn 9.900 tỷ đồng dự kiến sẽ thông xe vào cuối tháng 6/2025.
Đầu tư - 12/06/2025 19:26
Đề nghị Exxon Mobil tiếp tục triển khai Dự án mỏ khí Cá Voi Xanh
Chính phủ yêu cầu PVN cần tập trung làm việc với Exxon Mobil để thống nhất phương án giải quyết dứt điểm việc phát triển dự án khai thác mỏ khí Cá Voi Xanh.
Đầu tư - 12/06/2025 14:38
Nhà máy điện gió hơn 5.700 tỷ ở Bình Định tìm nhà đầu tư
Dự án Nhà máy điện gió Vân Canh (tại Bình Định) với tổng vốn đầu tư hơn 5.700 tỷ đồng sẽ triển khai đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Dự án hứa hẹn sẽ cung cấp sản lượng điện sạch từ nguồn năng lượng tái tạo cho hệ thống quốc gia.
Đầu tư - 12/06/2025 09:59
Thu hút giới tinh hoa nhờ chính sách visa và ưu đãi thuế
New York, London, Paris hay Tokyo vẫn là điểm đến hàng đầu của giới siêu giàu và các cá nhân có giá trị tài sản lớn. Tuy nhiên, trong làn sóng chuyển dịch hiện nay, nhiều thành phố mới đang dần thu hút dòng vốn đầu tư của giới siêu giàu nhờ chính sách visa đầu tư, ưu đãi thuế và môi trường sống thân thiện.
Đầu tư - 11/06/2025 17:14
Tên mới, chủ cũ tại khu du lịch nghìn tỷ ven biển Hà Tĩnh
UBND tỉnh Hà Tĩnh vừa chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư thực hiện Dự án khu du lịch sinh thái biển Xuân Hội.
Đầu tư - 11/06/2025 11:07
Đà Nẵng xác định lại giá đất tại khu đô thị hơn 4.400 tỷ của Trung Nam
Khu đất thuộc khu vực dự án Golden Hills (TP. Đà Nẵng) của CTCP Trung Nam được mời thầu tư vấn xác định giá đất giai đoạn tháng 3/2019.
Đầu tư - 11/06/2025 06:49
Ra mắt trung tâm AI R&D, Qualcomm sẽ tiếp tục đầu tư thêm vào Việt Nam
Ngày 10/6, Qualcomm chính thức ra mắt AI R&D mới tại Việt Nam, bước đi tiếp nối thương vụ sáp nhập bộ phận nghiên cứu mảng AI tạo sinh của VinAI.
Đầu tư - 11/06/2025 06:43
Ông lớn Thái SCG thâu tóm toàn bộ Nhựa Duy Tân, hé lộ bức tranh tài chính
Với thương vụ mới nhất, Công ty SCG Packaging (SCGP) sở hữu 100% cổ phần của Nhựa Duy Tân, củng cố vị thế tại Việt Nam ở ngành bao bì.
Đầu tư - 10/06/2025 17:05
Quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc dài thứ 2 thế giới sẵn sàng hợp tác với Việt Nam
Hai Thủ tướng khẳng định lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư là một trong những trụ cột quan trọng trong mối quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Tây Ban Nha.
Đầu tư - 10/06/2025 10:41
Vẫn chưa có Siri hỗ trợ AI, 'cá nhân hóa hơn' từ Apple
Tại Hội nghị các nhà phát triển toàn cầu năm nay (WWDC 25), Apple đã công bố một loạt các bản cập nhật cho hệ điều hành, dịch vụ và phần mềm của mình, bao gồm giao diện mới được gọi là 'Liquid Glass' và quy ước đặt tên thương hiệu được đổi mới.
Công nghệ - 10/06/2025 10:16
Phát triển nhà ở cho người già liệu có thực sự tiềm năng?
Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết, mô hình nhà ở dành cho người cao tuổi hứa hẹn sẽ là loại hình tiềm năng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, phát triển phân khúc chỉ dành riêng cho đối tượng này là điều khó khả thi.
Đầu tư - 10/06/2025 09:16
Mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành có thể hoàn thành sau 14 tháng
Nếu được áp dụng hình thức công trình xây dựng khẩn cấp và các cơ chế đặc thù khác, việc mở rộng gần 22 km cao tốc TP.HCM - Long Thành từ 4 làn xe lên 8-10 làn xe có thể cơ bản hoàn thành sau 14 tháng thi công.
Đầu tư - 10/06/2025 09:12
Thị trường sôi động – Đâu là cơ hội đầu tư đáng chú ý trong tháng 6?
VN-Index tăng mạnh 8,67% trong tháng 5, đánh dấu mức phục hồi ấn tượng nhất từ đầu năm 2025. Dòng tiền trở lại mạnh mẽ, nhóm ngân hàng, bất động sản, vật liệu xây dựng và xuất khẩu nổi lên là tâm điểm đầu tư trong tháng 6.
Đầu tư thông minh - 09/06/2025 22:29
Cần kết nối doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp FDI
Sở Tài chính TP. Huế cho rằng, cần tăng cường kết nối doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp FDI, kết nối các doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp nội địa tại các khu công nghiệp, khu kinh tế.
Đầu tư - 09/06/2025 21:52
Thành Phương QT cùng đối tác làm dự án cụm công nghiệp hơn 385 tỷ ở Quảng Trị
CTCP Bất động sản Thành Phương QT và công ty TNHH Xây dựng Nguyên Hưng vừa được tỉnh Quảng Trị lựa chọn thực hiện dự án Cụm công nghiệp Cam Thành mở rộng.
Đầu tư - 09/06/2025 16:57
Mở rộng cao tốc Bắc - Nam: Cú 'bắt tay' của các ông lớn giao thông
Tới nay đã có ít nhất 4 doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực giao thông đề xuất được tham gia đầu tư mở rộng dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông.
Đầu tư - 09/06/2025 07:00
- Đọc nhiều
-
1
Phát triển nhà ở cho người già liệu có thực sự tiềm năng?
-
2
Chính phủ yêu cầu làm rõ nguyên nhân tăng giá bất động sản
-
3
Thu hút giới tinh hoa nhờ chính sách visa và ưu đãi thuế
-
4
Thị trường thực phẩm chức năng Việt Nam đang phát triển ra sao?
-
5
Quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc dài thứ 2 thế giới sẵn sàng hợp tác với Việt Nam
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 3 week ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 3 week ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago