'Khoảng trống pháp lý' gây gián đoạn cấp 'sổ hồng' cho bất động sản

THS NGUYỄN VĂN ĐỈNH
07:00 28/08/2024

Quy định mới của pháp luật đất đai rất có thể sẽ gây "tắc nghẽn" khâu cấp giấy chứng nhận cho khách hàng mua sản phẩm trong dự án bất động sản.

Việc cấp "sổ hồng" có ý nghĩa rất quan trọng. Ảnh: Liên Thượng

Được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, bất động sản luôn là nhu cầu của người dân bởi có sự bảo đảm của Nhà nước. Luật Đất đai trước đây gọi tên loại giấy tờ này là "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất", kể từ Luật Đất đai năm 2024 sẽ mang tên gọi ngắn gọn hơn là "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất", và thường được gọi ngắn gọn là "sổ hồng".

Theo giải thích từ ngữ của Luật Đất đai, đây là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất.

Với các dự án kinh doanh bất động sản do doanh nghiệp thực hiện, việc cấp "sổ hồng" có ý nghĩa rất quan trọng bởi người dân, khách hàng luôn trông chờ được cấp sổ để được Nhà nước ghi nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản, thay vì chỉ xác lập quyền thông qua hợp đồng với chủ đầu tư. Tâm lý chung của người dân là chủ đầu tư có thể chấm dứt hoạt động do giải thể, phá sản nên việc được Nhà nước cấp chứng nhận sẽ giúp họ yên tâm trong việc khai thác, sử dụng, chuyển nhượng… tài sản.

Bởi vậy, pháp luật đất đai qua các thời kỳ đều quy định cụ thể quy trình cấp "sổ hồng" cho người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua nhà ở, công trình xây dựng trong các dự án. Chẳng hạn tại Điều 72 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai năm 2013 đã quy định Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan đầu mối tiếp nhận hồ sơ. Sau khi hoàn thành công trình, chủ đầu tư dự án gửi hồ sơ theo quy định. Trong vòng 30 ngày, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, nhà ở, công trình đã xây dựng và điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán nhà ở, công trình xây dựng để ra thông báo cho chủ đầu tư về kết quả kiểm tra.

Sau khi được Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận đủ điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán nhà ở, công trình xây dựng, chủ đầu tư nộp hồ sơ xin cấp "sổ hồng" thay cho khách hàng (trừ trường hợp khách hàng có nhu cầu tự nộp). Văn phòng đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra và cấp "sổ hồng" cho từng sản phẩm bất động sản.

Sở Xây dựng thẩm định điều kiện cấp "sổ hồng"

Hiện nay Nghị định số 43/2014/NĐ-CP đã hết hiệu lực cùng với Luật Đất đai năm 2013. Trên cơ sở Luật Đất đai năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 101/2024/NĐ-CP trong đó có quy định về đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất.

Điều đáng bàn là Nghị định 101 đã có thay đổi căn bản về thủ tục kiểm tra điều kiện chuyển quyền sử dụng đất, bán nhà ở, công trình xây dựng. Theo đó, Nghị định 101 chuyển thẩm quyền kiểm tra các điều kiện này từ Sở Tài nguyên và Môi trường (theo Điều 72 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP) sang Sở Xây dựng tại các địa phương.

Cụ thể, Điều 41 Nghị định 101 quy định về trình tự, thủ tục đăng ký, cấp "sổ hồng" cho người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, công trình xây dựng trong dự án bất động sản. Chủ đầu tư nộp hồ sơ đến bộ phận Một cửa của UBND có thẩm quyền hoặc Văn phòng đăng ký đất đai, trong thành phần hồ sơ bao gồm "Văn bản của cơ quan có thẩm quyền quản lý về kinh doanh bất động sản xác nhận quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản".

Việc xác nhận quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh sẽ được chuyển cho cơ quan có thẩm quyền quản lý về kinh doanh bất động sản (theo quy định hiện nay là Sở Xây dựng). Tại Điều 19 Nghị định 101 còn khẳng định nguyên tắc: "Văn phòng đăng ký đất đai… không chịu trách nhiệm về điều kiện chuyển quyền sử dụng đất, bán nhà ở, bán công trình, hạng mục công trình xây dựng theo quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng và pháp luật về kinh doanh bất động sản".

Như vậy, việc xác nhận bất động sản đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh sẽ hoàn toàn do Sở Xây dựng thực hiện và chịu trách nhiệm.

Sự thay đổi về thẩm quyền này sẽ làm thay đổi toàn bộ quy trình, thủ tục cấp "sổ hồng" cho khách hàng mua sản phẩm trong dự án bất động sản (chuyển một khối lượng công việc rất lớn, có tính tổng hợp về chuyên môn và phức tạp về pháp lý từ Sở Tài nguyên và Môi trường sang Sở Xây dựng). Tại Sở Xây dựng phát sinh một thủ tục hành chính mới, chắc chắn cần có thời gian để nắm bắt, dẫn đến nguy cơ "gián đoạn" việc cấp "sổ hồng" trong thời gian đầu thi hành luật mới, chưa kể đến khâu nhân sự (cần có thời gian để bổ sung, đào tạo nhằm phục vụ loại việc mới phát sinh).

"Khoảng trống pháp lý"

Một khía cạnh đáng lo ngại hơn cả là Nghị định 101 khẳng định rõ việc xác nhận điều kiện kinh doanh quyền sử dụng đất, nhà ở, công trình xây dựng thực hiện theo pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng và pháp luật về kinh doanh bất động sản. Trong khi đó, các Luật: Xây dựng, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản hiện hành đều không đề cập đến thủ tục xác nhận điều kiện kinh doanh các loại bất động sản nêu trên!?

Như vậy, ở đây đã có "khoảng trống pháp luật" cho một thủ tục hành chính không có quy định để giải quyết (về cơ sở pháp lý, thẩm quyền, thành phần hồ sơ, thời hạn giải quyết thủ tục…) Trường hợp này pháp luật đất đai (Nghị định 101) dẫn chiếu theo một công việc không được quy định trong pháp luật về kinh doanh bất động sản.

Luật Kinh doanh bất động sản hiện nay chỉ quy định về thủ tục Sở Xây dựng kiểm tra, thông báo nhà ở hình thành trong tương lai đủ điều kiện bán, cho thuê mua. Quy định này chỉ áp dụng cho loại hình nhà ở hình thành trong tương lai và được thực hiện tại thời điểm nhà ở chưa được tạo lập, không phải ở thời điểm nhà ở đã hoàn thành, được nghiệm thu để cấp "sổ hồng".

Đối với các loại hình bất động sản khác gồm công trình xây dựng (ví dụ các căn condotel, officetel, shop thương mại dịch vụ…) và nhà ở có sẵn thì Luật Kinh doanh bất động sản không quy định việc Sở Xây dựng kiểm tra, thông báo bất động sản đủ điều kiện đưa vào kinh doanh.

Với "khoảng trống pháp lý" nêu trên, việc cấp "sổ hồng" cho khách hàng mua bất động sản rất có thể sẽ gặp vướng mắc. Trường hợp này, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Xây dựng cần có sự trao đổi, thảo luận để hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện, trong đó không loại trừ khả năng phải sửa đổi các Nghị định vừa mới ban hành, bao gồm Nghị định số 101/2024/NĐ-CP.

  • Cùng chuyên mục
Vụ sữa bột giả thu lợi 500 tỷ: 3 rủi ro pháp lý phổ biến doanh nghiệp bỏ qua

Vụ sữa bột giả thu lợi 500 tỷ: 3 rủi ro pháp lý phổ biến doanh nghiệp bỏ qua

Vụ sản xuất sữa bột giả thu lợi bất chính với tổng trị giá gần 500 tỷ đồng vừa bị Bộ Công an triệt phá đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về ranh giới mong manh giữa kinh doanh hợp pháp và tội phạm hình sự.

Pháp luật - 18/04/2025 07:34

Vụ án Phúc Sơn: Bán 1.317 lô đất, để ngoài sổ sách hơn 2.000 tỷ đồng

Vụ án Phúc Sơn: Bán 1.317 lô đất, để ngoài sổ sách hơn 2.000 tỷ đồng

Giám định tư pháp xác định, trong vụ án xảy ra ở Tập đoàn Phúc Sơn, số tiền để ngoài sổ sách khi bán 1.317 lô đất lên đến 2.072 tỷ đồng, không khai báo, không hạch toán thuế, gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước số tiền 504,5 tỷ đồng.

Pháp luật - 16/04/2025 08:48

Tập đoàn Hoa Sen xem xét khởi kiện nghệ sỹ Quyền Linh

Tập đoàn Hoa Sen xem xét khởi kiện nghệ sỹ Quyền Linh

Tập đoàn Hoa Sen cho biết Quyền Linh không phải đại sứ thương hiệu của tập đoàn và vì nghệ sỹ này "bội tín" nên phía Hoa Sen đang tập hợp hồ sơ pháp lý để khởi kiện.

Pháp luật - 14/04/2025 22:33

Cài đặt phần mềm làm visa online, thanh niên ở Hà Nội mất gần 200 triệu

Cài đặt phần mềm làm visa online, thanh niên ở Hà Nội mất gần 200 triệu

Làm theo hướng dẫn của 1 tài khoản facebook nhắn tin hướng dẫn anh Q. ở Hà Nội sử dụng điện thoại hệ điều hành Androi truy cập đường link tải phần mềm Visa Korean...

Pháp luật - 14/04/2025 09:00

Cựu TGĐ Tổng Công ty Chè Việt Nam hầu tòa vì gây thiệt hại hơn 38 tỷ đồng

Cựu TGĐ Tổng Công ty Chè Việt Nam hầu tòa vì gây thiệt hại hơn 38 tỷ đồng

Cựu Tổng Giám đốc Tổng Công ty Chè Việt Nam Nguyễn Thiện Toàn bị cáo buộc đã có hành vi sai phạm trong việc quản lý "đất vàng", gây thiệt hại hơn 38 tỷ đồng.

Pháp luật - 14/04/2025 07:32

Ngành xây dựng ở Việt Nam 'tốn' hơn 28.700 tỷ đồng vì tranh chấp pháp lý

Ngành xây dựng ở Việt Nam 'tốn' hơn 28.700 tỷ đồng vì tranh chấp pháp lý

Theo các chuyên gia, tổng giá trị tranh chấp xây dựng tại Việt Nam khoảng 28.708 tỷ đồng. Trong khi đó, trị giá trung bình hơn 65 tỷ đồng. Trong tổng số 424 vụ tranh chấp, có 111 vụ liên quan đến lĩnh vực bất động sản, chiếm 26%.

Pháp luật - 12/04/2025 06:45

Đề xuất xử lý hình sự hành vi tham ô, nhận hối lộ từ 5 triệu đồng trở lên thay vì 2 triệu đồng

Đề xuất xử lý hình sự hành vi tham ô, nhận hối lộ từ 5 triệu đồng trở lên thay vì 2 triệu đồng

Bộ Công an vừa công bố dự thảo sửa đổi Bộ luật Hình sự, trong đó đề xuất điều chỉnh tăng mức định lượng tiền để truy cứu trách nhiệm hình sự đối với một loạt tội danh, bao gồm: Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và đánh bạc. Đây được xem là sự điều chỉnh quan trọng nhằm phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội hiện nay, cũng như đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và chính sách hình sự khoan hồng, nhân đạo.

Pháp luật - 11/04/2025 08:09

Cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng sắp ra hầu tòa

Cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng sắp ra hầu tòa

Hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao, làm trái công vụ của bị cáo Hoàng Quốc Vượng dẫn đến thiệt hại cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam hơn 1.043 tỷ đồng.

Pháp luật - 10/04/2025 16:55

Vợ chồng giám đốc Vàng Phú Cường chuyển trái phép hàng nghìn tỷ đồng

Vợ chồng giám đốc Vàng Phú Cường chuyển trái phép hàng nghìn tỷ đồng

Trong tháng 4, VKSND TP. Hà Nội sẽ xét xử 13 bị can trong vụ vận chuyển hơn 214 triệu USD (tương đương hơn 4.719 tỷ đồng) ra nước ngoài.

Pháp luật - 10/04/2025 11:08

Lỗ nặng, 'đại gia' gạo An Giang bị huỷ niêm yết và phong tỏa tài khoản

Lỗ nặng, 'đại gia' gạo An Giang bị huỷ niêm yết và phong tỏa tài khoản

Tài khoản ngân hàng của Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu An Giang (Angimex) bị phong tỏa, sau khi công ty này bị HoSE huỷ niêm yết bắt buộc do khoản lỗ vượt xa vốn điều lệ.

Pháp luật - 09/04/2025 09:55

Khởi tố cựu lãnh đạo Chi cục Thuế ở Cà Mau

Khởi tố cựu lãnh đạo Chi cục Thuế ở Cà Mau

Chung Hoàng Vũ (58 tuổi) - cựu Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế huyện Ngọc Hiển (Cà Mau) bị khởi tố, vì có dấu hiệu "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".

Pháp luật - 09/04/2025 09:17

Dự án Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2: Nhà thầu mang tiền tạm ứng đi gửi tiết kiệm

Dự án Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2: Nhà thầu mang tiền tạm ứng đi gửi tiết kiệm

Ban Y tế trọng điểm đã tạm ứng cho Công ty CP Hồng Hà (gói thầu XDVĐ-01) số tiền hơn 185 tỷ đồng. Nhưng sau đó công ty này mang 145 tỷ đồng gửi tiết kiệm tại ngân hàng.

Pháp luật - 09/04/2025 07:51

Đấu giá đất tại Bắc Giang, chênh gần 118 tỷ đồng so với giá khởi điểm

Đấu giá đất tại Bắc Giang, chênh gần 118 tỷ đồng so với giá khởi điểm

Phiên đấu giá quyền sử dụng đất tại thị trấn Bắc Lý, huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang) đã thu hút các nhà đầu tư, giá trúng chênh lệch gần 118 tỷ đồng so với giá khởi điểm.

Pháp luật - 08/04/2025 09:18

Gần 300 cảnh sát đột kích đường dây cát lậu 'khủng' Thiên An Phát

Gần 300 cảnh sát đột kích đường dây cát lậu 'khủng' Thiên An Phát

Gần 300 cán bộ, chiến sĩ đồng loạt khám xét mỏ cát, bãi tập kết cát, trụ sở làm việc của các nghi phạm liên quan đến vụ án Công ty Thiên An Phát

Pháp luật - 07/04/2025 09:10

Cựu Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến xác định đơn vị tư vấn khi chưa tổ chức chọn nhà thầu

Cựu Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến xác định đơn vị tư vấn khi chưa tổ chức chọn nhà thầu

Cựu Bộ trưởng Y tế đã xác định Công ty VK là đơn vị tư vấn lập dự án bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2, trong khi chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu.

Pháp luật - 07/04/2025 09:09

Sẽ tăng mức xử phạt người nổi tiếng vi phạm quảng cáo

Sẽ tăng mức xử phạt người nổi tiếng vi phạm quảng cáo

Theo Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL, sẽ bổ sung những chế tài tăng thêm mức xử phạt hoặc hạn chế hoạt động nghệ thuật đối với người nổi tiếng, nghệ sĩ vi phạm.

Pháp luật - 06/04/2025 18:31