'Khoảng trống pháp lý' gây gián đoạn cấp 'sổ hồng' cho bất động sản

THS NGUYỄN VĂN ĐỈNH
07:00 28/08/2024

Quy định mới của pháp luật đất đai rất có thể sẽ gây "tắc nghẽn" khâu cấp giấy chứng nhận cho khách hàng mua sản phẩm trong dự án bất động sản.

Việc cấp "sổ hồng" có ý nghĩa rất quan trọng. Ảnh: Liên Thượng

Được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, bất động sản luôn là nhu cầu của người dân bởi có sự bảo đảm của Nhà nước. Luật Đất đai trước đây gọi tên loại giấy tờ này là "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất", kể từ Luật Đất đai năm 2024 sẽ mang tên gọi ngắn gọn hơn là "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất", và thường được gọi ngắn gọn là "sổ hồng".

Theo giải thích từ ngữ của Luật Đất đai, đây là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất.

Với các dự án kinh doanh bất động sản do doanh nghiệp thực hiện, việc cấp "sổ hồng" có ý nghĩa rất quan trọng bởi người dân, khách hàng luôn trông chờ được cấp sổ để được Nhà nước ghi nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản, thay vì chỉ xác lập quyền thông qua hợp đồng với chủ đầu tư. Tâm lý chung của người dân là chủ đầu tư có thể chấm dứt hoạt động do giải thể, phá sản nên việc được Nhà nước cấp chứng nhận sẽ giúp họ yên tâm trong việc khai thác, sử dụng, chuyển nhượng… tài sản.

Bởi vậy, pháp luật đất đai qua các thời kỳ đều quy định cụ thể quy trình cấp "sổ hồng" cho người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua nhà ở, công trình xây dựng trong các dự án. Chẳng hạn tại Điều 72 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai năm 2013 đã quy định Sở Tài nguyên và Môi trường là cơ quan đầu mối tiếp nhận hồ sơ. Sau khi hoàn thành công trình, chủ đầu tư dự án gửi hồ sơ theo quy định. Trong vòng 30 ngày, Sở Tài nguyên và Môi trường có trách nhiệm kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, nhà ở, công trình đã xây dựng và điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán nhà ở, công trình xây dựng để ra thông báo cho chủ đầu tư về kết quả kiểm tra.

Sau khi được Sở Tài nguyên và Môi trường xác nhận đủ điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, bán nhà ở, công trình xây dựng, chủ đầu tư nộp hồ sơ xin cấp "sổ hồng" thay cho khách hàng (trừ trường hợp khách hàng có nhu cầu tự nộp). Văn phòng đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ, kiểm tra và cấp "sổ hồng" cho từng sản phẩm bất động sản.

Sở Xây dựng thẩm định điều kiện cấp "sổ hồng"

Hiện nay Nghị định số 43/2014/NĐ-CP đã hết hiệu lực cùng với Luật Đất đai năm 2013. Trên cơ sở Luật Đất đai năm 2024, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 101/2024/NĐ-CP trong đó có quy định về đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất.

Điều đáng bàn là Nghị định 101 đã có thay đổi căn bản về thủ tục kiểm tra điều kiện chuyển quyền sử dụng đất, bán nhà ở, công trình xây dựng. Theo đó, Nghị định 101 chuyển thẩm quyền kiểm tra các điều kiện này từ Sở Tài nguyên và Môi trường (theo Điều 72 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP) sang Sở Xây dựng tại các địa phương.

Cụ thể, Điều 41 Nghị định 101 quy định về trình tự, thủ tục đăng ký, cấp "sổ hồng" cho người nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, công trình xây dựng trong dự án bất động sản. Chủ đầu tư nộp hồ sơ đến bộ phận Một cửa của UBND có thẩm quyền hoặc Văn phòng đăng ký đất đai, trong thành phần hồ sơ bao gồm "Văn bản của cơ quan có thẩm quyền quản lý về kinh doanh bất động sản xác nhận quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản".

Việc xác nhận quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh sẽ được chuyển cho cơ quan có thẩm quyền quản lý về kinh doanh bất động sản (theo quy định hiện nay là Sở Xây dựng). Tại Điều 19 Nghị định 101 còn khẳng định nguyên tắc: "Văn phòng đăng ký đất đai… không chịu trách nhiệm về điều kiện chuyển quyền sử dụng đất, bán nhà ở, bán công trình, hạng mục công trình xây dựng theo quy định của pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng và pháp luật về kinh doanh bất động sản".

Như vậy, việc xác nhận bất động sản đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh sẽ hoàn toàn do Sở Xây dựng thực hiện và chịu trách nhiệm.

Sự thay đổi về thẩm quyền này sẽ làm thay đổi toàn bộ quy trình, thủ tục cấp "sổ hồng" cho khách hàng mua sản phẩm trong dự án bất động sản (chuyển một khối lượng công việc rất lớn, có tính tổng hợp về chuyên môn và phức tạp về pháp lý từ Sở Tài nguyên và Môi trường sang Sở Xây dựng). Tại Sở Xây dựng phát sinh một thủ tục hành chính mới, chắc chắn cần có thời gian để nắm bắt, dẫn đến nguy cơ "gián đoạn" việc cấp "sổ hồng" trong thời gian đầu thi hành luật mới, chưa kể đến khâu nhân sự (cần có thời gian để bổ sung, đào tạo nhằm phục vụ loại việc mới phát sinh).

"Khoảng trống pháp lý"

Một khía cạnh đáng lo ngại hơn cả là Nghị định 101 khẳng định rõ việc xác nhận điều kiện kinh doanh quyền sử dụng đất, nhà ở, công trình xây dựng thực hiện theo pháp luật về nhà ở, pháp luật về xây dựng và pháp luật về kinh doanh bất động sản. Trong khi đó, các Luật: Xây dựng, Nhà ở, Kinh doanh bất động sản hiện hành đều không đề cập đến thủ tục xác nhận điều kiện kinh doanh các loại bất động sản nêu trên!?

Như vậy, ở đây đã có "khoảng trống pháp luật" cho một thủ tục hành chính không có quy định để giải quyết (về cơ sở pháp lý, thẩm quyền, thành phần hồ sơ, thời hạn giải quyết thủ tục…) Trường hợp này pháp luật đất đai (Nghị định 101) dẫn chiếu theo một công việc không được quy định trong pháp luật về kinh doanh bất động sản.

Luật Kinh doanh bất động sản hiện nay chỉ quy định về thủ tục Sở Xây dựng kiểm tra, thông báo nhà ở hình thành trong tương lai đủ điều kiện bán, cho thuê mua. Quy định này chỉ áp dụng cho loại hình nhà ở hình thành trong tương lai và được thực hiện tại thời điểm nhà ở chưa được tạo lập, không phải ở thời điểm nhà ở đã hoàn thành, được nghiệm thu để cấp "sổ hồng".

Đối với các loại hình bất động sản khác gồm công trình xây dựng (ví dụ các căn condotel, officetel, shop thương mại dịch vụ…) và nhà ở có sẵn thì Luật Kinh doanh bất động sản không quy định việc Sở Xây dựng kiểm tra, thông báo bất động sản đủ điều kiện đưa vào kinh doanh.

Với "khoảng trống pháp lý" nêu trên, việc cấp "sổ hồng" cho khách hàng mua bất động sản rất có thể sẽ gặp vướng mắc. Trường hợp này, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ Xây dựng cần có sự trao đổi, thảo luận để hướng dẫn các địa phương triển khai thực hiện, trong đó không loại trừ khả năng phải sửa đổi các Nghị định vừa mới ban hành, bao gồm Nghị định số 101/2024/NĐ-CP.

  • Cùng chuyên mục
Hàng loạt quy định mới về quản lý đất đai

Hàng loạt quy định mới về quản lý đất đai

Nghị định 226/2025/NĐ-CP bổ sung và sửa đổi nhiều quy định quan trọng liên quan đến bồi thường, ghi nợ tiền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất và đấu giá quyền sử dụng đất...

Pháp luật - 19/08/2025 15:41

Bộ Công an tìm bị hại liên quan vụ án của nguyên Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan

Bộ Công an tìm bị hại liên quan vụ án của nguyên Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan

Bộ Công an đang tìm người liên quan đến vụ án “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; Nhận hối lộ” xảy ra tại CTCP đầu tư xây dựng và cung ứng nhân lực Hoàng Long, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ).

Pháp luật - 19/08/2025 08:47

Bộ Nội vụ đề xuất bỏ xếp lương viên chức theo thăng hạng chức danh nghề nghiệp

Bộ Nội vụ đề xuất bỏ xếp lương viên chức theo thăng hạng chức danh nghề nghiệp

Bộ Nội vụ trình dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) với nhiều điểm mới về tuyển dụng, sử dụng, quản lý và đánh giá viên chức, hướng tới cơ chế minh bạch, cạnh tranh, phát huy năng lực, sàng lọc những trường hợp không đáp ứng yêu cầu.

Pháp luật - 18/08/2025 07:49

Bắt nhóm mua bán hóa đơn trong hoạt động khoáng sản

Bắt nhóm mua bán hóa đơn trong hoạt động khoáng sản

Giang cùng đồng bọn được xác định đã thực hiện hành vi mua bán trái phép hóa đơn trong hoạt động khoáng sản liên tỉnh với tổng giá trị hàng hóa hơn 11 tỷ đồng.

Pháp luật - 17/08/2025 12:26

Công an dẫn giải vợ ‘siêu lừa’ Mr Hunter về Việt Nam phục vụ điều tra

Công an dẫn giải vợ ‘siêu lừa’ Mr Hunter về Việt Nam phục vụ điều tra

Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an cùng Công an TP. Hà Nội vừa dẫn giải đối tượng Ngô Thị Thêu (vợ TikToker Mr Hunter) từ Thái Lan về nước để điều tra vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Pháp luật - 16/08/2025 15:33

Khởi tố vụ 3 doanh nghiệp trốn thuế

Khởi tố vụ 3 doanh nghiệp trốn thuế

3 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đã bị Công an tỉnh này khởi tố vì hành vi trốn thuế, với tổng số tiền gần 80 tỷ đồng.

Pháp luật - 16/08/2025 12:53

Hà Nội liên tiếp phát hiện thực phẩm không rõ nguồn gốc, hết hạn sử dụng

Hà Nội liên tiếp phát hiện thực phẩm không rõ nguồn gốc, hết hạn sử dụng

Thời gian qua, TP. Hà Nội liên tiếp kiểm tra, phát hiện nhiều vụ kinh doanh, vận chuyển thực phẩm không rõ nguồn gốc, hết hạn sử dụng.

Pháp luật - 15/08/2025 14:58

Nguyễn Văn Hạ: Từ sáng lập Hahalolo đến phi vụ 'siêu lừa đảo' PaynetCoin tỷ đô

Nguyễn Văn Hạ: Từ sáng lập Hahalolo đến phi vụ 'siêu lừa đảo' PaynetCoin tỷ đô

Nguyễn Văn Hạ bị Công an tỉnh Phú Thọ khởi tố liên quan đến đường dây lừa đảo tiền ảo quy mô đặc biệt lớn. Hạ là ông chủ MXH Hahalolo từng có màn ra mắt rầm rộ một thời.

Pháp luật - 15/08/2025 10:25

Cái kết buồn của doanh nghiệp nhựa 65 tuổi

Cái kết buồn của doanh nghiệp nhựa 65 tuổi

Rạng Đông Holding vừa nhận quyết định mở thủ tục phá sản, là đoạn kết buồn cho doanh nghiệp từng có thời gian làm mưa làm gió trên thị trường nhựa.

Pháp luật - 15/08/2025 07:46

Đề xuất miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân một số đối tượng

Đề xuất miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân một số đối tượng

Bộ Tài chính đề xuất quy định miễn, giảm thuế thu nhập cá nhân (hướng dẫn khoản 2, 3 Điều 10 Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân).

Pháp luật - 14/08/2025 10:19

Vai trò đắc lực của 'Nghĩa trời' trong đường dây buôn lậu vàng khủng

Vai trò đắc lực của 'Nghĩa trời' trong đường dây buôn lậu vàng khủng

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa kết thúc điều tra, làm rõ thủ đoạn, mánh khóe hai đường dây vận chuyển 113kg vàng trị giá hơn 250 tỷ đồng tiêu thụ ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước như, TP Hồ Chí Minh, TP Hà Nội, An Giang, Cà Mau. Đáng lưu ý, Nguyễn Hữu Nghĩa (SN 1981, ngụ phường Châu Đốc, An Giang) đã tiếp tay đắc lực cho ông trùm Nguyễn Hoàng Sa (tức "Tỷ" hoặc "Mon"; SN 1980, ngụ phường Châu Đốc, tỉnh An Giang; hiện đang bỏ trốn) gây án.

Pháp luật - 13/08/2025 06:47

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Bá Hoan bị mất việc vì nhận hối lộ

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Bá Hoan bị mất việc vì nhận hối lộ

Thủ tướng Phạm Minh Chính kỷ luật bằng hình thức buộc thôi việc đối với ông Nguyễn Bá Hoan, Thứ trưởng Bộ Nội vụ do đã có những vi phạm, khuyết điểm trong công tác.

Pháp luật - 13/08/2025 06:45

Ông Lê Thanh Hải bị xóa tư cách Chủ tịch UBND TP.HCM

Ông Lê Thanh Hải bị xóa tư cách Chủ tịch UBND TP.HCM

Ông Lê Thanh Hải bị xóa tư cách chức vụ Chủ tịch UBND TP.HCM và các chức vụ khác do đã có những vi phạm, khuyết điểm trong công tác.

Pháp luật - 12/08/2025 16:56

4 sổ tay hướng dẫn người nộp thuế thương mại điện tử

4 sổ tay hướng dẫn người nộp thuế thương mại điện tử

Nhằm hỗ trợ người nộp thuế là hộ, cá nhân và tổ chức kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo đúng quy định, Cục Thuế đã phát hành 4 sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ triển khai Nghị định 117/2025/NĐ-CP ngày 9/6/2025 của Chính phủ về quản lý thuế trong kinh doanh TMĐT.

Pháp luật - 12/08/2025 13:43

Đường sản xuất, buôn bán sách giáo khoa giả được phá trước năm học mới như thế nào?

Đường sản xuất, buôn bán sách giáo khoa giả được phá trước năm học mới như thế nào?

Lực lượng chức năng đã thu giữ hơn 185.000 cuốn sách giả trị giá hơn 8 tỷ đồng cùng nhiều phương tiện, vật tư in ấn, vận chuyển, với tổng giá trị tang vật ước tính khoảng 15 tỷ đồng.

Pháp luật - 12/08/2025 13:38

Bắt giám đốc Công ty dược phẩm Fusi sản xuất 'thực phẩm bảo vệ sức khỏe' giả

Bắt giám đốc Công ty dược phẩm Fusi sản xuất 'thực phẩm bảo vệ sức khỏe' giả

Công an tỉnh Phú Thọ xác định Công ty TNHH dược phẩm Fusi ký hợp đồng và sản xuất 14 loại sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả cho Công ty TNHH Thảo Nguyên Xanh Group.

Pháp luật - 12/08/2025 07:33