Hãy tư duy vượt khỏi chiếc hộp

HẢI ĐĂNG
13:56 04/07/2020

Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, một số doanh nghiệp quốc nội đã vươn lên tự khẳng định mình bằng những thương hiệu “made in Vietnam”, nhưng điều này là chưa đủ để chiến thắng định kiến và lối mòn.

CEO Nguyễn Tử Quảng của BKAV mới đây đã đăng bài tố cáo có kẻ nhận tiền của các đối thủ nước ngoài để “đánh” Bphone một cách hệ thống (điều rất khó kiểm chứng), đồng thời tuyên bố sẽ kiện những kẻ này theo Luật An ninh mạng hiện hành.

Trước đó, vị chuyên gia “nổi tiếng” cũng không ít lần gây tranh cãi khi tuyên bố các sản phẩm của mình, bao gồm Bphone, phần mềm an ninh mạng, nhà thông minh,… là tốt nhất thế giới. Chưa hết, ông Quảng còn nhắn gửi: “Hỡi những ai đang chỉ trích Bphone, BKAV đang xây dựng nền công nghiệp smartphone Việt Nam đấy".

tu quang

Ông Nguyễn Tử Quảng bức xúc vì có người chê Bphone. Ảnh: CellphoneS

Không chỉ BKAV, vấn đề “lùm xùm” tương tự cũng thường xuyên xảy ra đối với xe điện PEGA, Vin Smart, Vin Fast, … và nhiều thương hiệu Việt khác. Chẳng hạn, CEO Đoàn Ngọc Linh của PEGA từng đem mẫu eSH do công ty chế tạo ra so sánh với SH và khẳng định nó vượt trội hơn về mọi mặt, khiến Honda Việt Nam phải lên tiếng tố ông này vi phạm luật cạnh tranh. Tuy nhiên, ông Linh lại phát biểu một cách rất không nên trước báo giới: “Tôi thách Honda khiến chúng tôi chết được đấy”.

Trước những kỳ vọng “lớn lao” về triển vọng hóa rồng hóa hổ của Việt Nam, có luồng quan điểm cho rằng việc “dìm hàng” các sản phẩm do doanh nghiệp Việt tạo ra là hành vi không yêu nước. Song ở đây, chúng ta hãy thông cảm hơn với dư luận bởi mấy lẽ.

Thứ nhất, hầu như ai cũng phải thừa nhận là ngành công nghiệp phụ trợ của Việt Nam hãy còn rất yếu kém và chưa thật sự hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Vì thế, mối hoài nghi trước sự xuất hiện của những sản phẩm trí tuệ hoàn chỉnh gắn mác “made by Vietnam” là chuyện không thể tránh khỏi. Sẽ rất vui và đáng tự hào nếu ngày càng có nhiều thương hiệu Việt, nhưng điều quan trọng là Việt Nam thực sự đóng góp vào đó được bao nhiêu.

Nếu các doanh nghiệp của chúng ta chỉ đơn thuần nhập khẩu linh, phụ kiện về lắp, hay tệ hơn nữa là thuê nước ngoài (nhất là Trung Quốc) gia công theo mô thức ODM rồi bán cho người dân bằng với giá sản phẩm ngoại, thì điều đó sẽ chẳng mang lại nhiều lợi ích cho đất nước, trái lại còn làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt thương mại (do tốn ngoại tệ để nhập khẩu).

Thứ hai, chúng ta dường như đang say sưa chạy theo lối mòn, khi cố gắng cho ra bằng được những sản phẩm gắn mác “made in Vietnam”, dù cho chúng có thể không phải là “lợi thế so sánh” hiện tại của đất nước (lý thuyết do David Ricardo khởi xướng từ thế kỷ 19, sau được Paul Samuelson phát triển phát triển và giành giải Nobel kinh tế năm 1970).

Trong khi đó, người Nhật đang làm rất khác chúng ta. Theo dự báo, thời gian tới, nhiều thương hiệu hàng tiêu dùng của “xứ sở mặt trời mọc” rất có thể sẽ bị bán cho nước ngoài do không còn cạnh tranh được về giá (lấy ví dụ: Foxconn của Đài Loan thâu tóm Sharp, Haier của Trung Quốc mua lại bộ phận sản xuất điện tử gia dụng của Sanyo…).

Nhưng điều này không có nghĩa là Nhật lụi tàn, mà thực ra họ chỉ đang tiến lên một nấc thang mới cao hơn trong chuỗi giá trị. Thay vì phải chi quá nhiều cho các hoạt động bán hàng, hậu mãi,… doanh nghiệp Nhật sẽ chỉ tập trung vào cung ứng những sản phẩm cực kỳ tinh xảo, phức tạp như linh kiện cao cấp, nguyên liệu thiết yếu, và nhất là các công nghệ phục vụ sản xuất (robot, thiết bị chuyên dụng…).

Những công ty như Lasertec Corp (đơn vị duy nhất chế tạo được cỗ máy kiểm tra các tấm kính vuông với kích cỡ lớn hơn ổ đĩa CD một chút, đóng vai trò như một bề mặt khắc chip mà nếu thiếu chúng, TSMC của Đài Loan sẽ không thể đúc con chip A13 mới nhất cho iPhone), hay JSR (hãng nắm thị phần lớn nhất thế giới về hoạt chất Polyimide dùng trong chế tạo màn hình OLED dẻo), rồi Showa Denko (điện trở dạng chất phủ), Shin-Etsu Chemical (chất chống ăn mòn dạng khí),… có lẽ sẽ chẳng cần ai phải biết đến mình, bởi họ thực sự đang nắm giữ vị thế độc tôn.

a1

Nhật Bản có những công ty chẳng mấy ai biết đến, nhưng lại đang nắm giữ vị trí gần như độc tôn trong chuỗi giá trị toàn cầu. Ảnh: Bloomberg

Trở lại câu chuyện Việt Nam, chúng ta không phải là không có những điểm sáng. Chẳng hạn, với nhiều năm kinh nghiệm ở IBM, Kodak… và hàng chục bằng phát minh sáng chế (patent) của mình, TS. Nguyễn Thành Mỹ cùng Mỹ Lan Group (trụ sở tại tỉnh Trà Vinh) đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia thứ 12 trên thế giới sản xuất được bản in offset CTP nhiệt; Công ty TNHH Gốm sứ Minh Long 1 làm chủ được công nghệ nung gốm duy nhất một lần ở nhiệt độ cao (trên 1.500oC); hay kỹ sư Henry Bùi Xuân Hoàng từ Trung tâm Phân tích Công nghệ Hoàn Vũ đang nắm trong tay kỹ thuật phân tích nguyên tố ghép khối phổ tỷ lệ đồng vị tiên tiến dùng trong truy xuất nguồn gốc, giúp các sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam đạt chuẩn để xuất đi khắp thế giới,… Tuy nhiên, những mô hình như vậy là chưa nhiều, cần được nhân rộng thêm và quan trọng hơn là khai thác được tiềm năng, thế mạnh của đất nước, nhất là nông nghiệp.

a3

TS. Nguyễn Thành Mỹ và Mỹ Lan Group đã đưa Việt Nam trở thành nước thứ 12 trên thế giới sản xuất được bản in offset CTP nhiệt. Ảnh: Mỹ Lan Group

Nauy, quốc gia chỉ chưa tới 5 triệu dân ở Bắc Âu nhưng có GDP đầu người cao nhất thế giới, nhận thức được xu hướng suy giảm lợi nhuận từ nguồn tài nguyên dầu khí, đã chuyển hướng, đầu tư mạnh mẽ cho ngành công nghiệp nuôi trồng thủy sản, để xuất khẩu mỗi năm hơn 1 triệu tấn cá hồi và đang không ngừng gia tăng… Hay Hà Lan, nơi có 2/3 diện tích đất luôn đối diện với nguy cơ bị nước biển nhấn chìm, lại đang là cường quốc nông nghiệp hàng đầu thế giới với giá trị xuất khẩu có lẽ chỉ đứng sau Mỹ.

Nhiều doanh nhân nước ngoài đến đầu tư tại Việt Nam cũng mang theo những ý tưởng và giải pháp sáng tạo để tận dụng lợi thế của chính đất nước chúng ta. Có thể kể tới thương hiệu Marou của Vincent Mourou và Samuel Maruta (Pháp), được tạp chí New York Times đánh giá là loại chocolate ngon nhất thế giới; cá chẽm (barramundi) của công ty Australis Việt Nam (do ông Joshua Nathan Goldman thành lập) hiện đang được bán tại các chuỗi hải sản cấp cao trên khắp nước Mỹ; hay đôi vợ chồng Yosuke và Sunny Masuko (người Nhật) thì đặt tham vọng đạt doanh thu 100 triệu USD/năm và đưa thương hiệu Pizza 4P lên sàn chứng khoán Tokyo…

a4

Vincent Mourou và Samuel Maruta bên loại chocolate “made in Vietnam” ngon nhất thế giới. Ảnh: The Strait Times.

a5

Trại nuôi cá chẽm công nghiệp của Australis tại Vân Phong, Khánh Hòa. Ảnh: Australis Vietnam

Phải chăng người Việt Nam đang đánh đổi những gì quý giá nhất để chạy theo một vài thứ tưởng chừng rất hay song thực ra không có nhiều giá trị?

  • Cùng chuyên mục
[Cafe Cuối tuần] Nhà ở xã hội: Cơ hội thực - Thể chế mới

[Cafe Cuối tuần] Nhà ở xã hội: Cơ hội thực - Thể chế mới

Trong suốt nhiều năm qua, phát triển nhà ở xã hội luôn là một chủ trương đúng, mang đậm tính nhân văn, nhưng lại triển khai rất chật vật. Nguyên nhân không chỉ nằm ở thiếu vốn hay vướng mắc về quỹ đất, mà sâu xa hơn là thiếu một thể chế đủ cởi mở, đủ khích lệ để khu vực tư nhân thật sự nhập cuộc.

Sự kiện - 07/06/2025 10:30

Nguyên Chủ tịch Tập đoàn Cao su Trần Ngọc Thuận bị khai trừ Đảng

Nguyên Chủ tịch Tập đoàn Cao su Trần Ngọc Thuận bị khai trừ Đảng

Ban Bí thư đã quyết định khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Trần Ngọc Thuận, nguyên Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam.

Sự kiện - 06/06/2025 20:23

Việt - Mỹ ký thêm thỏa thuận nông sản 600 triệu USD

Việt - Mỹ ký thêm thỏa thuận nông sản 600 triệu USD

Tiếp tục chuyến công tác ở Mỹ, phái đoàn do Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy dẫn đầu đã ký các thỏa thuận hợp tác thương mại nông sản trị giá 600 triệu USD.

Sự kiện - 06/06/2025 06:45

'Cấm mua, bán dữ liệu cá nhân'

'Cấm mua, bán dữ liệu cá nhân'

Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân tiếp thu, bổ sung nhiều hành vi nghiêm cấm dữ liệu cá nhân trong đó có cấm mua, bán.

Sự kiện - 05/06/2025 14:21

Thủ tướng chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại

Thủ tướng chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện 82/CĐ-TTg ngày 4/6/2025 về tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Sự kiện - 05/06/2025 08:43

Báo VietNamNet trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo

Báo VietNamNet trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo

Chính phủ ban hành Nghị định quy định Báo VietNamNet về trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo.

Sự kiện - 04/06/2025 18:48

Thủ tướng: Vướng về
thể chế thì 'khó đến mấy cũng phải tháo gỡ'

Thủ tướng: Vướng về thể chế thì 'khó đến mấy cũng phải tháo gỡ'

Với các khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5, Thủ tướng yêu cầu dứt khoát phải tháo gỡ, "khó mấy cũng phải tháo gỡ", để biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, dành thêm hơn 20.000 tỷ đồng, bảo đảm đủ ít nhất 3% ngân sách cho khoa học công nghệ.

Sự kiện - 04/06/2025 14:34

Kịch bản nào cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến năm 2045?

Kịch bản nào cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến năm 2045?

Bám sát mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030, các chuyên gia vừa đưa ra nhận định về các kịch băn tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến năm 2045.

Sự kiện - 04/06/2025 10:43

[Gặp gỡ thứ Tư]'Bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh - tăng tính công bằng quản lý thuế'

[Gặp gỡ thứ Tư]'Bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh - tăng tính công bằng quản lý thuế'

"Việc xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh mang nhiều ý nghĩa quan trọng như tăng tính minh bạch và công bằng trong quản lý thuế", Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn nhận định.

Sự kiện - 04/06/2025 08:56

Phân biệt rõ hơn giữa đặc khu và đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt

Phân biệt rõ hơn giữa đặc khu và đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt

Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) đã bổ sung một số tiêu chí cụ thể làm định hướng cho việc thành lập đơn vị này, đồng thời giúp phân biệt rõ hơn giữa đặc khu và đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.

Sự kiện - 03/06/2025 17:54

Thủ tướng: Lập quỹ Nhà ở quốc gia ngay trong tháng 6

Thủ tướng: Lập quỹ Nhà ở quốc gia ngay trong tháng 6

Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Bộ Xây dựng chủ trì với các bộ, ngành liên quan khẩn trương rà soát, cắt giảm thủ tục rườm rà liên quan tới nhà ở xã hội; chủ trì nghiên cứu, xây dựng, trình Chính phủ thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, hoàn thành trong tháng 6.

Sự kiện - 03/06/2025 07:04

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh xử lý tài sản sau sắp xếp

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh xử lý tài sản sau sắp xếp

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký công điện yêu cầu các bộ ngành, địa phương đẩy mạnh công tác triển khai thực hiện phương án xử lý tài sản sau sắp xếp, tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp.

Sự kiện - 02/06/2025 12:00

Tiêu chí nào để lựa chọn tư nhân làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam?

Tiêu chí nào để lựa chọn tư nhân làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam?

Một số chuyên gia cho rằng, bất kỳ doanh nghiệp tư nhân nào đáp ứng được các tiêu chí: Công nghệ, kỹ thuật; năng lực tài chính và phương án huy động tài chính khả thi; năng lực quản trị và vận hành; khả năng kiểm soát rủi ro, đều có thể làm dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Sự kiện - 01/06/2025 08:38

Nhiều ý kiến góp ý hoàn thiện Quỹ Nhà ở quốc gia

Nhiều ý kiến góp ý hoàn thiện Quỹ Nhà ở quốc gia

Một số chuyên gia, doanh nghiệp kiến nghị có thể sử dụng những dự án nhà ở tái định cư hoặc loại hình khác nhưng chưa triển khai, chưa sử dụng hiệu quả, để làm NOXH.

Sự kiện - 31/05/2025 10:05

[Cafe Cuối tuần] Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Phép thử lớn cho doanh nghiệp tư nhân Việt

[Cafe Cuối tuần] Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Phép thử lớn cho doanh nghiệp tư nhân Việt

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đang được xem là một trong những công trình hạ tầng giao thông chiến lược, mang tính bước ngoặt trong lịch sử phát triển quốc gia. Với tổng vốn đầu tư hàng chục tỷ USD và yêu cầu kỹ thuật, công nghệ khắt khe, đây không chỉ là một dự án giao thông đơn thuần, mà còn là phép thử về năng lực quản trị, phối hợp đa ngành, đa cấp, khả năng huy động nguồn lực và đặc biệt là niềm tin vào sức bật của kinh tế tư nhân Việt Nam.

Sự kiện - 31/05/2025 08:30

Bộ VHTTDL công bố, trao quyết định bổ nhiệm cán bộ

Bộ VHTTDL công bố, trao quyết định bổ nhiệm cán bộ

Chiều 30/5 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong đã chủ trì buổi Lễ công bố và trao quyết định bổ nhiệm cán bộ.

Sự kiện - 31/05/2025 08:01