Tiêu chí nào để lựa chọn tư nhân làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam?

ĐÌNH NGUYÊN
08:38 01/06/2025

Một số chuyên gia cho rằng, bất kỳ doanh nghiệp tư nhân nào đáp ứng được các tiêu chí: Công nghệ, kỹ thuật; năng lực tài chính và phương án huy động tài chính khả thi; năng lực quản trị và vận hành; khả năng kiểm soát rủi ro, đều có thể làm dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Nội dung được các chuyên gia đề cập tại buổi Tọa đàm: "Đột phá trong cải cách thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá", do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam tổ chức.

Trước đó, dư luận cũng đặc biệt quan tâm tới đề xuất tham gia thực hiện dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam của Vinspeed và THACO.

Thảo luận tại buổi tọa đàm, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho biết, tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã xác định rõ nguyên tắc bình đẳng giữa doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, không còn sự phân biệt "trong" hay "ngoài" khu vực công nữa, mà đều được xem xét trên một mặt bằng chung. Do đó, kể cả các dự án trọng điểm quốc gia, khu vực tư nhân vẫn có thể tham gia và cạnh tranh sòng phẳng.

Đường sắt tốc độ cao. Ảnh: ChatGPT

Doanh nghiệp được lựa chọn cần đáp ứng đầy đủ và nghiêm ngặt 4 nhóm tiêu chí then chốt: Công nghệ, kỹ thuật; năng lực tài chính và phương án huy động tài chính khả thi; năng lực quản trị và vận hành hiệu quả; khả năng kiểm soát rủi ro, đặc biệt là rủi ro liên quan đến chuỗi cung ứng.

"Bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu đáp ứng đủ các tiêu chí này, đều có thể tham gia và sẽ được lựa chọn thông qua hình thức đấu thầu công khai, minh bạch", TS. Lực nói.

Tham gia ý kiến, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội bày tỏ, việc lựa chọn doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp Nhà nước tham gia triển khai các dự án trọng điểm quốc gia, điển hình như Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, trước hết, cần rõ ràng quan điểm là chọn phương án nào tốt nhất cho đất nước.

Vì vậy, vấn đề quan trọng là phải đề ra trước các tiêu chí cần đạt khi lựa chọn doanh nghiệp làm dự án. Một công trình quan trọng đặc biệt của quốc gia nên đảm bảo nguyên tắc không thể thiếu vai trò của Nhà nước. Nhưng, vai trò ở đây là vai trò quản lý, còn lại nên ưu tiên và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân trong nước tham gia.

"Chúng ta cũng không nên lựa chọn doanh nghiệp nước ngoài làm vì sẽ phụ thuộc rất nhiều và không thể phát huy hết năng lực của các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước. Do đó, cần nắm rõ và lựa chọn doanh nghiệp Việt, sau đó cho phép họ liên kết, hợp tác với doanh nghiệp nước ngoài để hỗ trợ hoàn thành dự án. Nhà nước nên tạo điều kiện để doanh nghiệp tư nhân trong nước tự do phát triển, thay vì can thiệp sâu", TS. Dũng cho hay.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam (VNREA) cho rằng, để lựa chọn doanh nghiệp phù hợp, đảm bảo dự án được triển khai hiệu quả, cần xây dựng rõ bộ tiêu chí lựa chọn.

Về tiêu chí về công nghệ - kỹ thuật, TS. Khôi phân tích, yếu tố công nghệ hiện nay không còn là phần phụ lục mà cần được xác định là vị trí trung tâm trong quá trình đánh giá. Do vậy, cần phải ưu tiên những doanh nghiệp nào áp dụng công nghệ tiên tiến ngay từ khâu tư vấn, đầu tư cho đến triển khai và quản trị dự án. Đồng thời, cần đảm bảo yếu tố chuyển giao công nghệ, nhất là đối với các nhà thầu có yếu tố nước ngoài.

Về năng lực tài chính, bao gồm cả khả năng huy động vốn và yếu tố giá cả hợp lý, cạnh tranh, đây là điều kiện để đảm bảo dự án có thể triển khai hiệu quả.

Ngoài ra, năng lực tổ chức thi công và triển khai dự án cũng hết sức quan trọng.

"Quan sát thực tế, sau khi trúng thầu, các nhà thầu quốc tế thường chia nhỏ gói thầu và triển khai thi công với tiến độ rất nhanh, điều này cho thấy kỹ năng tổ chức, điều hành đóng vai trò cực kỳ quan trọng và nên trở thành một trong những tiêu chí đánh giá chủ chốt", TS. Khôi chia sẻ.

Các chuyên gia tham dự tọa đàm. Ảnh: PV.

Trao quyền để doanh nghiệp chủ động

Tương tự, GS-TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước nhìn nhận, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nên để khối doanh nghiệp tư nhân được toàn quyền khai thác kinh doanh. Điều này không chỉ giúp tăng khả năng khai thác mà còn lan tỏa tốt đến các lĩnh vực khác. Đặc biệt là với các doanh nghiệp tuân thủ được các điều kiện làm chủ công nghệ, chuyển giao công nghệ…

Dẫu vậy, ông Cường lưu ý, cần có cơ chế liên kết giữa các doanh nghiệp, khi đó mới tạo được ra được đúng nghĩa khơi dậy nguồn lực tư nhân tham gia vào lĩnh vực quan trọng.

"Thực tế, khâu yếu nhất của kinh tế tư nhân Việt Nam chính là thiếu sự liên kết với nhau", ông Cường nhấn mạnh.

Trong khi đó, GS-TS. Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho biết, về vấn đề xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, khi chủ trương được thông qua đã nhận được nhiều sự quan tâm.

"Trước đây, chúng ta cũng đã có những dự án đối tác công tư, trong đó phần tư là nhiều, nhưng chưa thể thực hiện thành công. Nguyên nhân là do cách thiết kế hạ tầng pháp lý chưa chuẩn. Phương thức đầu tư PPP có một điểm đặc biệt là sẽ giúp kinh tế tư nhân phát triển. Nhưng, Luật PPP đang có yếu điểm, vẫn gắn với vấn đề ngân sách quản lý của nhà nước, điều này là chưa ổn", ông nói.

Trên cơ sở đó, ông Hạnh cho rằng, cần hoàn thiện cơ chế để doanh nghiệp tư nhân có quyền chủ động triển khai trên nền tảng quy định pháp luật, tạo ra sự kết hợp hài hòa giữa Chính phủ và doanh nghiệp tư nhân.

"Nếu không trao quyền để doanh nghiệp tư nhân chủ động thì rất khó để họ tham gia triển khai dự án một cách hiệu quả. Nhà nước cần có vai trò hỗ trợ thực sự cho doanh nghiệp tư nhân, có thể thông qua hỗ trợ lãi suất hoặc bảo lãnh vay vốn.

Điều quan trọng nhất là cần rà soát, sửa đổi đồng bộ hệ thống pháp luật từ Luật PPP, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu… Từ đó, tạo ra nền tảng thể chế vững chắc để doanh nghiệp tham gia thực hiện dự án trọng điểm quốc gia", vị chuyên gia nhấn mạnh.

  • Cùng chuyên mục
Nhiều ý kiến góp ý hoàn thiện Quỹ Nhà ở quốc gia

Nhiều ý kiến góp ý hoàn thiện Quỹ Nhà ở quốc gia

Một số chuyên gia, doanh nghiệp kiến nghị có thể sử dụng những dự án nhà ở tái định cư hoặc loại hình khác nhưng chưa triển khai, chưa sử dụng hiệu quả, để làm NOXH.

Sự kiện - 31/05/2025 10:05

[Cafe Cuối tuần] Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Phép thử lớn cho doanh nghiệp tư nhân Việt

[Cafe Cuối tuần] Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam: Phép thử lớn cho doanh nghiệp tư nhân Việt

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam đang được xem là một trong những công trình hạ tầng giao thông chiến lược, mang tính bước ngoặt trong lịch sử phát triển quốc gia. Với tổng vốn đầu tư hàng chục tỷ USD và yêu cầu kỹ thuật, công nghệ khắt khe, đây không chỉ là một dự án giao thông đơn thuần, mà còn là phép thử về năng lực quản trị, phối hợp đa ngành, đa cấp, khả năng huy động nguồn lực và đặc biệt là niềm tin vào sức bật của kinh tế tư nhân Việt Nam.

Sự kiện - 31/05/2025 08:30

Bộ VHTTDL công bố, trao quyết định bổ nhiệm cán bộ

Bộ VHTTDL công bố, trao quyết định bổ nhiệm cán bộ

Chiều 30/5 tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ VHTTDL Hồ An Phong đã chủ trì buổi Lễ công bố và trao quyết định bổ nhiệm cán bộ.

Sự kiện - 31/05/2025 08:01

Thủ tướng: Doanh nghiệp Nhà nước phải khắc phục tình trạng đầu tư kém hiệu quả

Thủ tướng: Doanh nghiệp Nhà nước phải khắc phục tình trạng đầu tư kém hiệu quả

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu doanh nghiệp Nhà nước tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, tập trung nguồn lực vào lĩnh vực kinh doanh chính, đầu tư các dự án lớn, trọng tâm, trọng điểm, kiên quyết khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, kém hiệu quả.

Sự kiện - 30/05/2025 17:05

Cơ quan đầu tư quốc gia Oman sẽ nâng quy mô quỹ đầu tư vào Việt Nam

Cơ quan đầu tư quốc gia Oman sẽ nâng quy mô quỹ đầu tư vào Việt Nam

Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Oman mở rộng, nâng quy mô Quỹ Đầu tư Việt Nam - Oman lên mức 1 tỷ USD để hỗ trợ được nhiều hơn cho nhu cầu đầu tư của Việt Nam.

Sự kiện - 30/05/2025 11:37

Nguyên Chủ tịch VRG Trần Ngọc Thuận bị đề nghị kỷ luật

Nguyên Chủ tịch VRG Trần Ngọc Thuận bị đề nghị kỷ luật

Ủy ban Kiểm tra Trung ương đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét, thi hành kỷ luật ông Trần Ngọc Thuận, nguyên Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (VRG) vì đã suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Sự kiện - 29/05/2025 20:40

Quốc hội chính thức thông qua cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Nhà ở xã hội

Quốc hội chính thức thông qua cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Nhà ở xã hội

Nghị quyết cho phép cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian tối đa để thực hiện các dự án Nhà ở xã hội. Đồng thời cho phép thực hiện cơ chế chỉ định thầu và trao thêm nhiều quyền tự chủ cho doanh nghiệp thực hiện Nhà ở xã hội.

Sự kiện - 29/05/2025 15:48

Nghiên cứu lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam

Nghiên cứu lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm Tài chính quốc tế tại Việt Nam

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo Đảng ủy Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương tập trung nghiên cứu nhiều giải pháp để sớm áp dụng trong quản lý thị trường vàng thời gian tới.

Sự kiện - 29/05/2025 00:39

Hà Nội công khai Đường dây nóng tiếp nhận thông tin cán bộ 'cửa quyền, sách nhiễu'

Hà Nội công khai Đường dây nóng tiếp nhận thông tin cán bộ 'cửa quyền, sách nhiễu'

Đoàn Kiểm tra, giám sát thủ tục hành chính của UBND TP. Hà Nội công khai số điện thoại "đường dây nóng, Zalo, Viber" để tiếp nhận, xử lý thông tin phản ánh kiến nghị của cá nhân, tổ chức về việc tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính.

Sự kiện - 28/05/2025 06:45

  Tổng thuật Hội thảo 'Đầu tư phát triển nhà ở xã hội: Bối cảnh mới, cơ hội mới'

Tổng thuật Hội thảo 'Đầu tư phát triển nhà ở xã hội: Bối cảnh mới, cơ hội mới'

Tại Hội thảo: 'Đầu tư phát triển nhà ở xã hội: Bối cảnh mới, cơ hội mới' do Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức, nhiều chuyên gia, doanh nghiệp bày tỏ quan điểm đồng tình, ủng hộ các cơ chế, chính sách mới đang được bàn tại Quốc hội, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp để các cơ chế, chính sách này sớm đi vào cuộc sống.

Sự kiện - 27/05/2025 13:30

Bộ trưởng Tài chính: Phân cấp triệt để xuống địa phương

Bộ trưởng Tài chính: Phân cấp triệt để xuống địa phương

Theo Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng, không có công thức chung nào về việc chuyển nhiệm vụ này lên tỉnh, nhiệm vụ kia về xã. Tuy nhiên, có thể bám vào nguyên tắc “phân cấp triệt để xuống địa phương”, “địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm”

Sự kiện - 27/05/2025 11:17

Tổng thống Macron: Pháp muốn mở rộng hợp tác với Việt Nam về hạ tầng, hàng không vũ trụ, năng lượng mới

Tổng thống Macron: Pháp muốn mở rộng hợp tác với Việt Nam về hạ tầng, hàng không vũ trụ, năng lượng mới

Pháp sẽ thúc đẩy nhằm sớm hoàn tất phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư EU - Việt Nam, thúc đẩy Ủy ban châu Âu sớm gỡ bỏ "thẻ vàng" IUU đối với hàng thủy sản Việt Nam.

Sự kiện - 27/05/2025 07:23

Việt Nam, Pháp trao nhiều văn kiện hợp tác về hạt nhân, vệ tinh, vaccine

Việt Nam, Pháp trao nhiều văn kiện hợp tác về hạt nhân, vệ tinh, vaccine

Các văn kiện hợp tác trải rộng trong nhiều lĩnh vực, từ quốc phòng, giao thông vận tải đến năng lượng hạt nhân, khai thác cảng biển, hàng không và vệ tinh.

Sự kiện - 26/05/2025 14:50

Bộ Chính trị: Nghiêm cấm tác động, can thiệp sắp xếp nhân sự khi sáp nhập

Bộ Chính trị: Nghiêm cấm tác động, can thiệp sắp xếp nhân sự khi sáp nhập

Bộ Chính trị nghiêm cấm việc tác động, can thiệp trong quá trình sắp xếp nhân sự khi sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã.

Sự kiện - 26/05/2025 14:26

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Thủ tướng Malaysia

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Thủ tướng Malaysia

Chiều 25/5, ngay sau lễ đón trọng thể tại Phủ Thủ tướng, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc hội đàm với Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim.

Sự kiện - 26/05/2025 07:54

'Nghiên cứu lập sàn giao dịch vàng; tách bạch quản lý nhà nước và kinh doanh vàng'

'Nghiên cứu lập sàn giao dịch vàng; tách bạch quản lý nhà nước và kinh doanh vàng'

Chiều tối 24/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp Thường trực Chính phủ về quản lý thị trường vàng. Cùng dự cuộc họp có các Phó Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan, đại diện một số doanh nghiệp, chuyên gia.

Sự kiện - 25/05/2025 10:04