Tiêu chí nào để lựa chọn tư nhân làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam?

ĐÌNH NGUYÊN
08:38 01/06/2025

Một số chuyên gia cho rằng, bất kỳ doanh nghiệp tư nhân nào đáp ứng được các tiêu chí: Công nghệ, kỹ thuật; năng lực tài chính và phương án huy động tài chính khả thi; năng lực quản trị và vận hành; khả năng kiểm soát rủi ro, đều có thể làm dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Nội dung được các chuyên gia đề cập tại buổi Tọa đàm: "Đột phá trong cải cách thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá", do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam tổ chức.

Trước đó, dư luận cũng đặc biệt quan tâm tới đề xuất tham gia thực hiện dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam của Vinspeed và THACO.

Thảo luận tại buổi tọa đàm, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV cho biết, tinh thần Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã xác định rõ nguyên tắc bình đẳng giữa doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân, không còn sự phân biệt "trong" hay "ngoài" khu vực công nữa, mà đều được xem xét trên một mặt bằng chung. Do đó, kể cả các dự án trọng điểm quốc gia, khu vực tư nhân vẫn có thể tham gia và cạnh tranh sòng phẳng.

Đường sắt tốc độ cao. Ảnh: ChatGPT

Doanh nghiệp được lựa chọn cần đáp ứng đầy đủ và nghiêm ngặt 4 nhóm tiêu chí then chốt: Công nghệ, kỹ thuật; năng lực tài chính và phương án huy động tài chính khả thi; năng lực quản trị và vận hành hiệu quả; khả năng kiểm soát rủi ro, đặc biệt là rủi ro liên quan đến chuỗi cung ứng.

"Bất kỳ doanh nghiệp nào, nếu đáp ứng đủ các tiêu chí này, đều có thể tham gia và sẽ được lựa chọn thông qua hình thức đấu thầu công khai, minh bạch", TS. Lực nói.

Tham gia ý kiến, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội bày tỏ, việc lựa chọn doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp Nhà nước tham gia triển khai các dự án trọng điểm quốc gia, điển hình như Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, trước hết, cần rõ ràng quan điểm là chọn phương án nào tốt nhất cho đất nước.

Vì vậy, vấn đề quan trọng là phải đề ra trước các tiêu chí cần đạt khi lựa chọn doanh nghiệp làm dự án. Một công trình quan trọng đặc biệt của quốc gia nên đảm bảo nguyên tắc không thể thiếu vai trò của Nhà nước. Nhưng, vai trò ở đây là vai trò quản lý, còn lại nên ưu tiên và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tư nhân trong nước tham gia.

"Chúng ta cũng không nên lựa chọn doanh nghiệp nước ngoài làm vì sẽ phụ thuộc rất nhiều và không thể phát huy hết năng lực của các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước. Do đó, cần nắm rõ và lựa chọn doanh nghiệp Việt, sau đó cho phép họ liên kết, hợp tác với doanh nghiệp nước ngoài để hỗ trợ hoàn thành dự án. Nhà nước nên tạo điều kiện để doanh nghiệp tư nhân trong nước tự do phát triển, thay vì can thiệp sâu", TS. Dũng cho hay.

Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản Việt Nam (VNREA) cho rằng, để lựa chọn doanh nghiệp phù hợp, đảm bảo dự án được triển khai hiệu quả, cần xây dựng rõ bộ tiêu chí lựa chọn.

Về tiêu chí về công nghệ - kỹ thuật, TS. Khôi phân tích, yếu tố công nghệ hiện nay không còn là phần phụ lục mà cần được xác định là vị trí trung tâm trong quá trình đánh giá. Do vậy, cần phải ưu tiên những doanh nghiệp nào áp dụng công nghệ tiên tiến ngay từ khâu tư vấn, đầu tư cho đến triển khai và quản trị dự án. Đồng thời, cần đảm bảo yếu tố chuyển giao công nghệ, nhất là đối với các nhà thầu có yếu tố nước ngoài.

Về năng lực tài chính, bao gồm cả khả năng huy động vốn và yếu tố giá cả hợp lý, cạnh tranh, đây là điều kiện để đảm bảo dự án có thể triển khai hiệu quả.

Ngoài ra, năng lực tổ chức thi công và triển khai dự án cũng hết sức quan trọng.

"Quan sát thực tế, sau khi trúng thầu, các nhà thầu quốc tế thường chia nhỏ gói thầu và triển khai thi công với tiến độ rất nhanh, điều này cho thấy kỹ năng tổ chức, điều hành đóng vai trò cực kỳ quan trọng và nên trở thành một trong những tiêu chí đánh giá chủ chốt", TS. Khôi chia sẻ.

Các chuyên gia tham dự tọa đàm. Ảnh: PV.

Trao quyền để doanh nghiệp chủ động

Tương tự, GS-TS. Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Phó Chủ tịch Hội đồng Giáo sư Nhà nước nhìn nhận, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nên để khối doanh nghiệp tư nhân được toàn quyền khai thác kinh doanh. Điều này không chỉ giúp tăng khả năng khai thác mà còn lan tỏa tốt đến các lĩnh vực khác. Đặc biệt là với các doanh nghiệp tuân thủ được các điều kiện làm chủ công nghệ, chuyển giao công nghệ…

Dẫu vậy, ông Cường lưu ý, cần có cơ chế liên kết giữa các doanh nghiệp, khi đó mới tạo được ra được đúng nghĩa khơi dậy nguồn lực tư nhân tham gia vào lĩnh vực quan trọng.

"Thực tế, khâu yếu nhất của kinh tế tư nhân Việt Nam chính là thiếu sự liên kết với nhau", ông Cường nhấn mạnh.

Trong khi đó, GS-TS. Lê Hồng Hạnh, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho biết, về vấn đề xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, khi chủ trương được thông qua đã nhận được nhiều sự quan tâm.

"Trước đây, chúng ta cũng đã có những dự án đối tác công tư, trong đó phần tư là nhiều, nhưng chưa thể thực hiện thành công. Nguyên nhân là do cách thiết kế hạ tầng pháp lý chưa chuẩn. Phương thức đầu tư PPP có một điểm đặc biệt là sẽ giúp kinh tế tư nhân phát triển. Nhưng, Luật PPP đang có yếu điểm, vẫn gắn với vấn đề ngân sách quản lý của nhà nước, điều này là chưa ổn", ông nói.

Trên cơ sở đó, ông Hạnh cho rằng, cần hoàn thiện cơ chế để doanh nghiệp tư nhân có quyền chủ động triển khai trên nền tảng quy định pháp luật, tạo ra sự kết hợp hài hòa giữa Chính phủ và doanh nghiệp tư nhân.

"Nếu không trao quyền để doanh nghiệp tư nhân chủ động thì rất khó để họ tham gia triển khai dự án một cách hiệu quả. Nhà nước cần có vai trò hỗ trợ thực sự cho doanh nghiệp tư nhân, có thể thông qua hỗ trợ lãi suất hoặc bảo lãnh vay vốn.

Điều quan trọng nhất là cần rà soát, sửa đổi đồng bộ hệ thống pháp luật từ Luật PPP, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu… Từ đó, tạo ra nền tảng thể chế vững chắc để doanh nghiệp tham gia thực hiện dự án trọng điểm quốc gia", vị chuyên gia nhấn mạnh.

  • Cùng chuyên mục
[Gặp gỡ thứ Tư] 'Phát triển kinh tế biển cần tạo ra 4 đột phá'

[Gặp gỡ thứ Tư] 'Phát triển kinh tế biển cần tạo ra 4 đột phá'

Bước vào kỷ nguyên tăng trưởng xanh, kinh tế biển Việt Nam đối mặt nhiều thách thức phi truyền thống như biến đổi khí hậu, ô nhiễm biển, rác thải nhựa đại dương. Quy hoạch không gian biển và hợp nhất địa giới hành chính mở ra cơ hội định hình hành lang sinh học, tiếp cận tổng thể các mô hình phát triển bền vững toàn cầu.

Sự kiện - 09/07/2025 12:15

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng: Khơi thông các nguồn lực cho tăng trưởng 2 con số

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng: Khơi thông các nguồn lực cho tăng trưởng 2 con số

Trong bối cảnh tình hình thế giới đang diễn biến nhanh và khó lường, Việt Nam cần phải hành động quyết liệt, đặc biệt khơi thông các nguồn lực cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số.

Sự kiện - 09/07/2025 06:45

Bí thư Hà Nội: Chính sách phải khả thi, đi vào cuộc sống

Bí thư Hà Nội: Chính sách phải khả thi, đi vào cuộc sống

Bí thư Hà Nội cho rằng, các nghị quyết phải đặt người dân và doanh nghiệp vào vị trí trung tâm. Chính sách ban hành phải khả thi, phải giảm bớt thủ tục, phải thực sự đi vào cuộc sống.

Sự kiện - 08/07/2025 14:06

Tổng Bí thư: Kịp thời phát hiện, xử lý các sai phạm liên quan đến sắp xếp bộ máy

Tổng Bí thư: Kịp thời phát hiện, xử lý các sai phạm liên quan đến sắp xếp bộ máy

Tổng Bí thư nêu rõ tăng cường kiểm tra, giám sát, ngăn chặn, xử lý các sai phạm, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong công tác bố trí, sắp xếp cán bộ và quản lý tài sản công liên quan sắp xếp bộ máy.

Sự kiện - 08/07/2025 06:45

Tạp chí Nhà đầu tư cùng nhà tài trợ trao 100 suất quà cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở Nghệ An

Tạp chí Nhà đầu tư cùng nhà tài trợ trao 100 suất quà cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở Nghệ An

Tạp chí Nhà đầu tư phối hợp với Quỹ bảo trợ trẻ em tỉnh Nghệ An cùng với nhà tài trợ đã trao 100 suất quà trị giá 100 triệu đồng cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở hai xã Nậm Cắn, Chiêu Lưu.

Sự kiện - 07/07/2025 20:06

Hà Nội đẩy nhanh tiến độ quy hoạch trường đua ngựa

Hà Nội đẩy nhanh tiến độ quy hoạch trường đua ngựa

Xã Sóc Sơn (TP. Hà Nội) đẩy nhanh tiến độ thẩm định, phê duyệt dự án Tổ hợp vui chơi giải trí đa năng trường đua ngựa.

Sự kiện - 07/07/2025 11:27

Đến 2030, Hà Nội phấn đấu kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 60% GRDP

Đến 2030, Hà Nội phấn đấu kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 60% GRDP

Theo kế hoạch, đến năm 2030, TP. Hà Nội phấn đấu tỷ trọng đóng góp của kinh tế tư nhân đạt 55 - 60% GRDP.

Sự kiện - 07/07/2025 06:45

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng: Đầu tư cao tốc Sơn La - Điện Biên 3 làn theo hình thức PPP

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng: Đầu tư cao tốc Sơn La - Điện Biên 3 làn theo hình thức PPP

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, đầu tư đoạn Sơn La - Điện Biên thực hiện theo hình thức PPP như kế hoạch ban đầu đã xây dựng nhưng quy mô phải thay đổi, làm 3 làn hoàn chỉnh.

Sự kiện - 06/07/2025 10:29

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Brazil

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội đàm với Tổng thống Brazil

Nhân dịp tham dự Hội nghị Thượng đỉnh BRICS mở rộng và thực hiện các hoạt động song phương tại Brazil, trưa ngày 5/7/2025 (giờ địa phương), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc hội đàm quan trọng với Tổng thống Brazil Lula da Silva.

Sự kiện - 06/07/2025 10:25

Chính sách thuế đối ứng của Mỹ tác động như thế nào tới tăng trưởng GDP của Việt Nam?

Chính sách thuế đối ứng của Mỹ tác động như thế nào tới tăng trưởng GDP của Việt Nam?

Nếu mức thuế đối ứng thấp nhất của Mỹ áp dụng với Việt Nam là 10% thì tăng trường GDP của Việt Nam hầu như không bị tác động. Tuy nhiên với mức 20%, GDP sẽ bị giảm 0,7- 0,8%.

Sự kiện - 05/07/2025 16:01

Hà Nội bảo đảm tăng trưởng kinh tế, phục vụ tốt đời sống người dân

Hà Nội bảo đảm tăng trưởng kinh tế, phục vụ tốt đời sống người dân

"Hà Nội tiếp kiểm tra rà soát, đánh giá về thể chế, nhân lực để đạt được mục tiêu tăng trưởng 2 con số, phục vụ tốt đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân", Chủ tịch HĐND TP. Hà Nội nhấn mạnh.

Sự kiện - 05/07/2025 09:50

[Café Cuối tuần] Chính quyền hai cấp: Khi những triết lý quản trị thành hiện thực

[Café Cuối tuần] Chính quyền hai cấp: Khi những triết lý quản trị thành hiện thực

Ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương hai cấp – cấp tỉnh và cấp xã – bắt đầu được vận hành trên phạm vi toàn quốc. Theo mô hình này, cấp trung gian (cấp huyện) được tinh giản, để chỉ còn hai cấp chính quyền: cấp chiến lược (tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương) và cấp hành chính – dịch vụ (xã, phường). Mỗi cấp chính quyền đều có cơ quan dân cử và cơ quan hành chính riêng, được phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm.

Sự kiện - 05/07/2025 09:49

Quảng Ninh đà tăng trưởng rõ nét, nhưng còn nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ

Quảng Ninh đà tăng trưởng rõ nét, nhưng còn nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ

Bức tranh kinh tế Quảng Ninh nửa đầu năm 2025 ghi nhận nhiều gam màu sáng. Song, để bứt phá, tỉnh vẫn cần tháo gỡ các nút thắt trong đầu tư công, thu hút vốn FDI.

Sự kiện - 04/07/2025 16:58

Cuối năm nay sẽ thông xe hơn 47 km đường Vành đai 3 TP.HCM

Cuối năm nay sẽ thông xe hơn 47 km đường Vành đai 3 TP.HCM

10 gói thầu xây lắp chính của dự án đường Vành đai 3 TP.HCM đến nay đạt hơn 45%. Đến cuối năm 2025 phấn đấu đạt trên 70%, đảm bảo mục tiêu thông xe 14,7 km phần cao tốc cầu cạn trên địa bàn TP. Thủ Đức và thông xe kỹ thuật 32,6 km phần cao tốc trên địa bàn Củ Chỉ, Hóc Môn, Bình Chánh.

Sự kiện - 04/07/2025 08:10

Tạp chí Nhà đầu tư trao nhà tình nghĩa cho bà Hồ Thị Nhời

Tạp chí Nhà đầu tư trao nhà tình nghĩa cho bà Hồ Thị Nhời

Ngôi nhà tình nghĩa do Tạp chí Nhà đầu tư hỗ trợ xây dựng cho bà Hồ Thị Nhời (xã Phước Thành, TP. Đà Nẵng) đã được bàn giao, đưa vào sử dụng sáng ngày 3/7.

Sự kiện - 03/07/2025 14:23

Tổng Bí thư đề nghị Hà Nội xử lý nghiêm vi phạm hàng giả, hàng nhái

Tổng Bí thư đề nghị Hà Nội xử lý nghiêm vi phạm hàng giả, hàng nhái

Tổng Bí thư đề nghị Hà Nội quản lý chặt chẽ để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và mỹ quan đô thị, quyết liệt đấu tranh, xử lý nghiêm vi phạm về buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng.

Sự kiện - 03/07/2025 09:36