Giải pháp củng cố và phát triển thị trường trong nước

I. Tầm Quan Trọng của Thị Trường Trong Nước

Thị trường trong nước, với hơn 100 triệu người tiêu dùng, đóng vai trò là trụ cột chiến lược cho tăng trưởng và ổn định kinh tế Việt Nam. Trong những giai đoạn khó khăn, như đại dịch COVID-19 hay các biến động thương mại quốc tế, thị trường nội địa đã chứng minh vai trò là “bệ đỡ” quan trọng, duy trì hoạt động sản xuất và thúc đẩy tăng trưởng khi xuất khẩu gặp trở ngại. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, với các rào cản thương mại quốc tế gia tăng, việc phát triển thị trường trong nước không chỉ đảm bảo ổn định kinh tế mà còn nâng cao năng lực nội sinh, củng cố tinh thần tự lực, tự cường.

Năm 2025, khi Việt Nam kỷ niệm 80 năm thành lập nước và 50 năm thống nhất đất nước, việc đẩy mạnh thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” mang ý nghĩa sâu sắc. Đây là cơ hội để khơi dậy niềm tự hào dân tộc, khuyến khích tiêu dùng sản phẩm Việt Nam và hỗ trợ doanh nghiệp nội địa phát triển bền vững.

II. Thực Trạng và Thách Thức

Theo dự thảo kế hoạch, thị trường trong nước đã đạt được những kết quả tích cực, với tăng trưởng bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đáng ghi nhận trong quý I/2025. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu tăng trưởng cao hơn trong cả năm, chúng ta cần giải quyết một số thách thức:

• Nhu cầu tiêu dùng chưa ổn định: Sức mua có xu hướng chững lại sau các dịp lễ lớn, trong khi niềm tin tiêu dùng cần được củng cố trước các bất ổn kinh tế toàn cầu.

• Áp lực cạnh tranh: Hàng hóa nhập khẩu và các sản phẩm từ thị trường khu vực tạo ra thách thức lớn cho doanh nghiệp trong nước về giá cả và chất lượng.

• Rủi ro chuỗi cung ứng: Biến động giá cả và nguy cơ thiếu hụt hàng hóa thiết yếu đòi hỏi các biện pháp bình ổn hiệu quả.

• Hạn chế về chuyển đổi số: Tỷ lệ doanh nghiệp ứng dụng thương mại điện tử và thanh toán không dùng tiền mặt còn thấp, đặc biệt ở khu vực nông thôn.

• Năng lực doanh nghiệp: Các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tuy là lực lượng quan trọng, còn gặp khó khăn về công nghệ, vốn và khả năng tiếp cận thị trường. Những thách thức này đòi hỏi các giải pháp đồng bộ, vừa mang tính cấp bách để kích cầu, vừa mang tính dài hạn để phát triển thị trường bền vững.

III. Các Giải Pháp Trọng Tâm

Dựa trên dự thảo Kế hoạch Tổng thể và các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Nghị quyết số 77/NQ-CP ngày 10/4/2025, Bộ Công Thương đề xuất các nhóm giải pháp sau:

1. Kích Cầu Tiêu Dùng Nội Địa

• Chiến dịch truyền thông quốc gia: Tăng cường các hoạt động truyền thông để khuyến khích người dân sử dụng sản phẩm và dịch vụ Việt Nam, nhấn mạnh chất lượng và giá trị của hàng hóa nội địa. Các chiến dịch sẽ được triển khai trên nhiều nền tảng, từ truyền hình, báo chí đến mạng xã hội, nhằm nâng cao nhận thức và niềm tin của người tiêu dùng.

• Chương trình xúc tiến thương mại: Tổ chức các sự kiện mua sắm quy mô lớn, kết hợp trực tuyến và trực tiếp, với sự tham gia của các doanh nghiệp bán lẻ, sàn thương mại điện tử và ngành dịch vụ. Các chương trình khuyến mãi và ưu đãi sẽ được thiết kế để kích thích sức mua, đặc biệt trong các giai đoạn tiêu dùng thấp điểm.

• Thúc đẩy du lịch nội địa: Phối hợp với ngành du lịch để triển khai các gói khuyến mãi, kết nối trải nghiệm du lịch với các sản phẩm và dịch vụ địa phương, qua đó thúc đẩy tiêu dùng và quảng bá văn hóa Việt Nam.

Ý nghĩa và Tác động Dự kiến: Các giải pháp này sẽ góp phần tăng sức mua, củng cố niềm tin tiêu dùng, tạo điều kiện để doanh nghiệp mở rộng thị phần và khẳng định thương hiệu trong nước.

2. Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Trong Nước

• Chính sách tài chính ưu đãi: Đề xuất phối hợp với Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng để triển khai các gói tín dụng ưu đãi, tập trung vào doanh nghiệp sản xuất hàng hóa thiết yếu và có tỷ lệ nội địa hóa cao. Đồng thời, đề xuất các chính sách thuế hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt những đơn vị áp dụng công nghệ xanh và tiêu chuẩn bền vững.

• Nâng cao năng lực sản xuất: Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và đào tạo nhân lực chất lượng cao để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Các chương trình khuyến công sẽ được đẩy mạnh để thúc đẩy năng suất và chất lượng sản phẩm.

• Tăng cường kết nối cung-cầu: Tổ chức các hoạt động kết nối doanh nghiệp sản xuất với các kênh phân phối hiện đại, đặc biệt ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, nhằm mở rộng thị trường tiêu thụ.

Ý nghĩa và Tác động Dự kiến: Các hỗ trợ này sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo thêm việc làm và đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế.

3. Đảm Bảo Nguồn Cung và Ổn Định Thị Trường

• Hệ thống cảnh báo sớm: Bộ Công Thương dự kiến xây dựng nền tảng dữ liệu để theo dõi cung-cầu và giá cả, ứng dụng công nghệ hiện đại để dự báo và ngăn chặn rủi ro thiếu hụt hoặc tăng giá bất hợp lý.

• Chương trình bình ổn thị trường: Hướng dẫn các địa phương triển khai các kế hoạch dự trữ và phân phối hàng hóa thiết yếu, phối hợp với doanh nghiệp để đảm bảo nguồn cung ổn định trong các giai đoạn cao điểm.

• Tăng cường logistics: Đầu tư vào hạ tầng logistics thông minh, ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa vận chuyển và giảm chi phí phân phối.

Ý nghĩa và Tác động Dự kiến: Các giải pháp này sẽ đảm bảo nguồn cung hàng hóa thiết yếu, duy trì giá cả ổn định và tạo điều kiện để doanh nghiệp vận hành hiệu quả, củng cố niềm tin của người tiêu dùng.

4. Phát Triển Hạ Tầng Thương Mại Hiện Đại

• Nâng cấp chợ truyền thống: Ứng dụng công nghệ số vào quản lý và thanh toán tại các chợ, đặc biệt ở khu vực nông thôn, để tăng hiệu quả và tiện lợi cho người tiêu dùng.

• Phát triển bán lẻ hiện đại: Khuyến khích các mô hình phân phối mới, như chuỗi cửa hàng tiện lợi và trung tâm thương mại tích hợp bản sắc địa phương, nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đa dạng.

• Tổ chức sự kiện thương mại quốc gia: Triển khai các triển lãm chuyên ngành để kết nối doanh nghiệp trong nước với đối tác quốc tế, thúc đẩy đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường.

Ý nghĩa và Tác động Dự kiến: Hạ tầng thương mại hiện đại sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận người tiêu dùng hiệu quả hơn, đồng thời nâng cao vị thế của ngành bán lẻ Việt Nam trong khu vực.

5. Thúc Đẩy Chuyển Đổi Số và Phát Triển Bền Vững

• Thanh toán không dùng tiền mặt: Hỗ trợ doanh nghiệp tích hợp các giải pháp thanh toán số, phối hợp với các tổ chức tài chính để khuyến khích người tiêu dùng sử dụng ví điện tử và mã QR.

• Bán lẻ thông minh: Đầu tư vào các mô hình cửa hàng ứng dụng công nghệ AI và IoT, tối ưu hóa trải nghiệm khách hàng và quản lý chuỗi cung ứng.

• Tiêu chuẩn phát triển bền vững: Xây dựng bộ tiêu chí về môi trường, xã hội và quản trị (ESG) để định hướng doanh nghiệp sản xuất và tiêu dùng theo hướng xanh, bền vững.

Ý nghĩa và Tác động Dự kiến: Chuyển đổi số sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao hiệu quả và đáp ứng xu hướng tiêu dùng hiện đại, đồng thời góp phần xây dựng một thị trường trong nước hội nhập và cạnh tranh.

IV. Phối Hợp và Đề Xuất Chính Sách Để triển khai hiệu quả kế hoạch, Bộ Công Thương đề xuất:

1. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ: Ban hành các chính sách hỗ trợ tài khóa, như gia hạn giảm thuế giá trị gia tăng, và chỉ đạo đồng bộ các chương trình phát triển thị trường trong nước.

2. Ngân hàng Nhà nước: Phối hợp triển khai các gói tín dụng ưu đãi, đặc biệt cho các doanh nghiệp áp dụng công nghệ xanh và sản xuất bền vững.

3. Các Bộ, Ngành liên quan: Rà soát, đơn giản hóa thủ tục hành chính, số hóa quy trình chuỗi cung ứng và hỗ trợ xúc tiến thương mại quốc tế.

4. Doanh nghiệp và Người tiêu dùng: Tham gia tích cực vào các chương trình kích cầu, áp dụng công nghệ số và ưu tiên sử dụng sản phẩm Việt Nam.

Ý nghĩa: Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên sẽ đảm bảo tính khả thi của kế hoạch, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế và củng cố vai trò của thị trường trong nước.

V. Kết Luận

Thị trường trong nước không chỉ là nền tảng kinh tế mà còn là biểu tượng của tinh thần tự lực, tự cường và niềm tự hào dân tộc. Dự thảo Kế hoạch Tổng thể của Bộ Công Thương nhằm kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ doanh nghiệp và phát triển thị trường bền vững là một bước đi chiến lược để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức trong bối cảnh hiện nay. Chúng tôi kêu gọi sự chung tay của các cơ quan, doanh nghiệp và người tiêu dùng để hiện thực hóa kế hoạch này. Cùng nhau, chúng ta sẽ xây dựng một thị trường trong nước vững mạnh, là động lực cho tăng trưởng kinh tế và là bệ phóng để hàng hóa, dịch vụ Việt Nam vươn xa trên trường quốc tế.

Ông Bùi Nguyễn Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển Thị trường Trong nước, Bộ Công thương