Cổ phiếu dầu khí thượng nguồn nổi sóng nhờ đâu?

Trong bối cảnh thị trường chung diễn biến lình xình, VN-Index lên xuống trong vùng 1.600 – 1.700 điểm thì nhóm cổ phiếu dầu khí, đặc biệt là nhóm dầu khí thượng nguồn (giai đoạn đầu tiên của lĩnh vực dầu khí như thăm dò, tìm kiếm và khai thác) bứt phá.

Cổ phiếu PVD của PV Drilling tăng mạnh từ vùng 19.000 đồng/cp phiên 20/10 lên vùng 27.000 đồng/cp, tăng 42% trong chưa đầy 1 tháng. Đây là vùng giá cao nhất của mã chứng khoán này trong 2 năm. PVS của Tổng công ty cổ phần dịch vụ kỹ thuật dầu khí Việt Nam cũng tăng từ 28.400 đồng/cp phiên 20/10 lên 35.200 đồng/cp, tăng 24%.

Những cổ phiếu dầu khí trung nguồn như PVT tăng từ 16.600 đồng/cp lên 18.550 đồng/cp, GAS tăng từ 56.000 đồng/cp lên 63.100 đồng/cp. Trong khi đó, nhóm hạ nguồn như BSR, PLX, OIL,… đi ngang.

Một động lực lớn cho cổ phiếu dầu khí thượng nguồn tăng giá là Nghị quyết 66.6/2025/NQ-CP ban hành 28/10 gỡ vướng thủ tục trong ngành dầu khí, bằng cách phân quyền mạnh hơn cho Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN). Nghị quyết có hiệu lực từ ngày ký đến hết 28/2/2027.

Trước đây, mọi điều chỉnh hay phê duyệt kế hoạch mỏ dầu khí đều phải xin Bộ Công Thương, nay, PVN được phê duyệt kế hoạch đại cương phát triển mỏ dầu khí, ngoại trừ dự án phát triển mỏ dầu khí trên đất liền, dự án phát triển mỏ dầu khí có chuỗi đồng bộ các hạng mục và công trình, thiết bị dầu khí trên đất liền và trên biển; phê duyệt điều chỉnh kế hoạch đại cương phát triển mỏ dầu khí đối với trường hợp thay đổi phương án phát triển, ngoại trừ đối với các dự án khí, dự án có thay đổi nhu cầu sử dụng đất đối với phát hiện dầu khí đã được phê duyệt.

Việc thẩm định, phê duyệt của PVN được thực hiện theo quy trình do PVN ban hành và tự chịu trách nhiệm về việc sử dụng vốn.

Đối với việc điều chỉnh tổng mức đầu tư, PVN cũng được phê duyệt trong trường hợp tổng mức đầu tư giảm hoặc tăng dưới 10% ngoài trường hợp xây dựng thêm giàn…

Việc để cho PVN được tự thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh nội dung kỹ thuật, tài chính quy mô nhỏ – vừa, giúp rút ngắn thời gian xử lý và đẩy nhanh tiến độ các dự án dầu khí. Điều này tạo điều kiện cho nhóm thượng nguồn như PVD, PVS hưởng lợi đầu tiên với nguồn việc dồi dào ở phân đoạn thăm dò, khai thác và dịch vụ liên quan.

VNDirect cho rằng ngành thượng nguồn Việt Nam đang bước vào một chu kỳ mới, gợi nhớ giai đoạn bùng nổ trước 2015. Sau nhiều năm suy giảm tự nhiên tại các mỏ cũ (Bạch Hổ, Rồng, Sư Tử Trắng, Lan Tây, Lan Đỏ), một loạt dự án mới đang được triển khai, gồm Lô B–Ô Môn (khí đầu tiên 2027), Sư Tử Trắng giai đoạn 2B (2026), Đại Hùng Nam, Kình Ngư Trắng – Kình Ngư Trắng Nam, Thiên Nga – Hải Âu, và Lạc Đà Vàng, bên cạnh các triển vọng dài hạn như Kèn Bầu và Nam Du – U Minh. Những diễn biến này, cùng với đà suy giảm tự nhiên 15– 20%/năm của các mỏ trưởng thành, sẽ duy trì nhu cầu nhiều năm cho các dịch vụ hoàn thiện giếng, workover, can thiệp và hủy mỏ.

PVD và PVS cùng báo lãi tăng mạnh

Trong bối cảnh đó, những doanh nghiệp thượng nguồn như PVD, PVS ghi nhận kết quả kinh doanh tăng trưởng các năm gần đây bất chấp diễn biến giá dầu.

Chuyên cung cấp dịch vụ giàn khoan trên bờ và ngoài khơi, PV Drillng cho biết các giàn khoan luôn trong tình trạng có việc làm nhờ nhu cầu khoan tăng cao sau cuộc khủng hoảng năng lượng năm 2022.

Nhờ đó, lợi nhuận năm 2023 – 2024 tăng mạnh đạt 600 – 700 tỷ đồng mỗi năm. Trong 9 tháng đầu năm nay, tổng công ty tiếp tục tăng trưởng lợi nhuận 46% lên 673 tỷ đồng, vượt 27% kế hoạch năm.

Triển vọng PV Drilling tiếp tục sáng khi nhu cầu giàn khoan bền vững tại thị trường quốc tế như Indonesia, Malaysia, Thái Lan; đồng thời Việt Nam cũng đẩy mạnh các dự án thượng nguồn quy mô lớn tạo nguồn việc lớn. PV Drilling có 7 giàn khoan và đều có hợp đồng đến hết năm 2026, một số giàn có hợp đồng đến năm 2028.

Chuyên cung cấp dịch vụ xây lắp dầu khí, PVS duy trì mốc lợi nhuận trên 1.000 tỷ đồng giai đoạn 2023 – 2024. 9 tháng năm nay, lợi nhuận sau thuế đạt 948 tỷ đồng, tăng 34%. Theo Chứng khoán Bản Việt (BVSC), mảng M&C đang dẫn dắt tăng trưởng cho PVS nhờ khối lượng công việc khổng lồ từ các dự án dầu khí lớn trong nước như Lô B, Lạc Đà Vàng, Sư Tử Trắng 2B đã lần lượt được trao thầu chính thức và khởi công kể từ cuối năm 2024 và đầu năm 2025.

Trong đó, tại dự án Lô B – Ô Môn, PVS có 3 hợp đồng EPCI 1, EPCI 2, EPC 3 với backlog hơn 1 tỷ USD, đã được triển khai với tiến độ rất khả quan nhằm hiện thực hóa mục tiêu đón dòng khí đầu tiên vào quý IV/2027 sẽ là động lực chính dẫn dắt mảng M&C tăng trưởng trong giai đoạn 2025-2027 tới đây cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, PVS cũng xác định mũi nhọn với cho doanh nghiệp là tham gia xây lắp các dự án điện gió ngoài khơi với thế mạnh là các dự án EPC chân đế điện gió và trạm biến áp ngoài khơi. BVSC ước tính backlog của các dự án điện gió ngoài khơi mà PVS đã ký kết là khoảng 2 tỷ USD và sẽ đóng góp đáng kể vào kết quả kinh doanh cho doanh nghiệp trong giai đoạn 2025-2030. Các dự án xây lắp công nghiệp của PVS cũng đem đến triển vọng tương đối khả quan, đặc biệt từ xu hướng chuyển đổi năng lượng dẫn đến nhu cầu đầu tư xây dựng cho chứa LNG ngày càng tăng.

Nhóm trung nguồn và hạ nguồn bị ảnh hưởng bởi giá dầu

Không được tích cực như nhóm thượng nguồn, nhóm dầu khí trung nguồn và hạ nguồn ghi nhận lợi nhuận trái phiếu do chịu ảnh hưởng mạnh bởi diễn biến giá dầu.

“Ông lớn” PV Gas (mã: GAS) báo cáo doanh thu quý III tăng mạnh 41,3% lên 35.690 tỷ đồng nhưng lợi nhuận sau thuế đi ngang ở mức 2.500 tỷ đồng.

Sản lượng tiêu thụ LPG tăng mạnh đã bù đắp mức giảm của sản lượng khí khô giúp doanh thu tăng cao. Tuy nhiên, giá bán khí khô, LNG và LPG giảm theo xu hướng đi xuống của giá dầu thế giới khiến biên lợi nhuận gộp tổng công ty đi xuống.

Ngược lại, các doanh nghiệp hạ nguồn như BSR, Petrolimex hay PV Oil ghi nhận lợi nhuận đột biến quý III. BSR chuyển từ lỗ đậm 1.209 tỷ đồng sang lãi 909 tỷ đồng. Petrolimex lãi gấp 5,4 lần lên 706 tỷ đồng và PV Oil gấp 3,8 lần lên 139 tỷ đồng.

Trong quý III, giá dầu tiếp tục giảm từ 70,99 USD/thùng vào tháng 7 xuống 68,02 USD/thùng vào tháng 9. Song, mức độ biến động chỉ 3 USD/thùng, ổn định hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước (11 USD/thùng). Chính sự ổn định này đã giúp các đơn vị hạ nguồn cải thiện biên lợi nhuận nhưng với doanh nghiệp trung nguồn như PV Gas thì biên lợi nhuận bị thu hẹp.

Bước sang quý IV, giá dầu đang có diễn biến khó lường. Theo dữ liệu Trading Economics, giá dầu thô đã rớt sâu từ 68 USD/thùng cuối quý III xuống 60 USD/thùng vào giữa tháng 10 do tình hình leo thang căng thẳng trong quan hệ thương mại Mỹ và Trung Quốc, hiện đã phục hồi lên 64 USD/thùng. Diễn biến này khiến các doanh nghiệp hạ nguồn lo ngại sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả kinh doanh cả năm.

VCBS dự báo giá dầu brent nằm trong khoảng 62 – 68 USD/thùng trong quý IV. Có 3 yếu tố để đưa ra dự báo này. Đó là các biện pháp thuế quan khắt khe có thể làm dấy lên lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế, từ đó kéo giảm nhu cầu tiêu thụ dầu trên toàn cầu. Thứ 2, OPEC+ tiếp tục nới lỏng các biện pháp cắt giảm sản lượng dầu thô. Thứ 3, thỏa thuận hòa bình tại dãy Gaza làm giảm “phí rủi ro địa chính trị” trong giá dầu. Hòa bình ở Gaza giảm căng thẳng giữa Israel – Iran, giảm áp lực nguồn cung và chi phí logistics.