Chánh án TAND TP. Hà Nội: Bỏ quy định tòa án thu thập chứng cứ tạo thuận lợi cho người dân hơn

THỤC ANH (GHI)
10:40 23/11/2023

Góp ý dự thảo Luật Toà án nhân dân (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Nguyễn Hữu Chính (đoàn TP. Hà Nội đồng tình với sửa đổi về thu thập chứng cứ, cho rằng việc tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ phù hợp với thực tiễn và xu thế hiện nay.

Chiều 22/11, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội đã thảo luận ở hội trường về Luật Toà án nhân dân (sửa đổi). Nhiều ý kiến băn khoăn, tranh luận về quy định toàn án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ.

Bên hành lang Quốc hội, đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn TP. Hà Nội), Chánh án TAND Hà Nội đã trao đổi với báo chí quan điểm của ông về những điểm mới trong điều chỉnh nhiệm vụ và quyền hạn thu thập chứng cứ của toà án.

Thưa ông, tại Điều 15 của dự thảo Luật Toà án nhân dân (sửa đổi) về việc thu thập chứng cứ có nhiều điểm mới so với luật hiện hành khi quy định tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ. Quan điểm của đại biểu khi sửa đổi quy định này như thế nào?

Ông Nguyễn Hữu Chính: Việc thu thập chứng cứ quy định tại Điều 15 dự thảo quy định "Tòa án căn cứ vào tài liệu, chứng cứ đã được các bên thu thập chứng cứ, giao nộp, làm rõ tại phiên tòa theo quyết định của pháp luật tố tụng và kết quả tranh tụng tại phiên tòa để xét xử. Tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ". Đây là nội dung hoàn toàn mới so với Luật hiện hành, tôi nhất trí với quy định này bởi một số lý do.

Thứ nhất, việc tòa án không có nghĩa vụ thu thập chứng cứ phù hợp với thực tiễn và xu thế hiện nay, phù hợp với các nguyên tắc pháp luật và các quy định về tố tụng hiện hành. Trong các vụ án hình sự, cơ quan điều tra, Viện kiểm sát có trách nhiệm thu thập chứng cứ để làm căn cứ buộc tội. Nhưng khi thấy việc thu thập chứng cứ chưa đầy đủ, tòa án có quyền yêu cầu trả điều tra bổ sung.

Quy định này hoàn toàn phù hợp với nguyên tắc công bằng và nguyên tắc suy đoán vô tội. Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 cũng đã quy định quyền, nghĩa vụ cung cấp chứng cứ và chứng minh trở thành nguyên tắc cơ bản. Tòa án xét xử theo hướng chứng cứ đến đâu, xét xử tới đó. Tòa án không tự mình thu thập chứng cứ mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ cho đương sự trong một số trường hợp nhất định.

nguyen-huu-chinh

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn TP. Hà Nội), Chánh án TAND Hà Nội. Ảnh: Phạm Thắng.

Thứ hai, việc đương sự thu thập, giao nộp chứng cứ sẽ làm giảm vai trò của trọng tài của tòa án. Trong thực tiễn áp dụng quy định này cho thấy, nếu toà án tự mình thu thập chứng cứ có thể dẫn đến việc không tránh khỏi những câu hỏi: Tại sao lại thu thập tài liệu này mà không thu thập tài liệu khác? Liệu được thu thập, có lợi hay bất lợi cho bên kia?...

Bên cạnh đó, tòa án đi thu thập tài liệu cho đương sự, vô hình chung đã làm thay việc cho đương sự khiến họ trông chờ, ỷ lại vào tòa án, lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng quá tải trong công việc so với biên chế hiện nay và giải quyết vụ án sẽ bị kéo dài.

Thứ ba, việc đương sự tự thu thập, giao nộp chứng cứ phù hợp với thông lệ quốc tế hiện nay. Một số nước tiên tiến trên thế giới hiện nay đã đề cao vai trò bên đương sự trong việc chứng minh sự việc. Đương sự hoặc luật sư của các bên sẽ tiến hành hoạt động thu thập chứng cứ. Trong suốt quá trình tố tụng, bên nguyên đơn và bên bị đơn liên tục công bố chứng cứ lý lẽ, căn cứ pháp lý để chứng minh, biện luận cho quyền lợi hợp pháp của mình trước tòa án.

Pháp luật một số nước như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Úc, Trung Quốc,... nếu một bên từ chối không cung cấp chứng cứ hoặc không trả lời về một vấn đề nào đó thẩm phán sẽ ban hành lệnh buộc người từ chối phải cung cấp chứng cứ hoặc áp dụng các biện pháp chế tài cần thiết. Nếu người không cung cấp chứng cứ là bị đơn thì thẩm phán xét quyết định giải quyết vụ kiện hoàn toàn trên chứng cứ do nguyên đơn xuất trình tại tòa.

Thứ tư, việc thu thập, giao nộp chứng cứ của đương sự vẫn đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Theo quan điểm của tôi việc bỏ quy định tòa án thu thập chứng cứ đã tạo điều kiện thuận lợi cho người dân hơn. Theo các báo cáo kết quả điều tra xã hội học hiện nay và tài liệu khác liên quan đến việc đánh giá chỉ số thông minh của người Việt Nam trình độ dân trí nước ta ngày càng được nâng cao.

Bên cạnh đó, đội ngũ luật sư tư vấn hiện nay phát triển cả về số lượng và chất lượng. Hiện nay trên toàn quốc có số lượng là 17.918 luật sư, gần 6.000 tổ chức hành nghề luật sư và các trung tâm trợ giúp pháp lý trên các tỉnh, thành phố. Đối với những người yếu thế, có hoàn cảnh khó khăn, những người già, người nghèo trong xã hội còn được cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí.

Như vậy, họ hoàn toàn có quyền có cơ hội tiếp cận với công lý và bình đẳng trước pháp luật. Đương sự vẫn có thể thông qua các tổ chức hành nghề luật sư hoặc trung tâm trợ giúp pháp lý để nhờ họ hỗ trợ việc cung cấp tài liệu, chứng cứ trong toàn bộ quá trình giải quyết vụ kiện.

Sửa đổi Điều 15 lần này còn quy định cụ thể hơn những hỗ trợ của toà án với đương sự. Điểm mới này sẽ tạo hiệu quả gì trong thực tế?

Ông Nguyễn Hữu Chính: Dự thảo hiện nay tại khoản 2, khoản 3, Điều 15 còn quy định là "Tòa án hướng dẫn yêu cầu đương sự thu thập chứng cứ và lập hồ sơ về việc dân sự, vụ án hành chính, tòa án hỗ trợ đương sự là người yếu thế trong xã hội, thu thập chứng cứ cho việc dân sự, vụ án hành chính theo quy định của pháp luật".

Như vậy, dự thảo mới lần này đương sự còn được tạo điều kiện thuận lợi hơn nhiều so với trước kia. Tuy nhiên, theo luật hiện hành và thực tiễn hiện nay, có một số trường hợp khi tòa án yêu cầu thu thập, giao nộp tài liệu liên quan đến một số cơ quan nhà nước và tổ chức còn gặp nhiều khó khăn. Nếu phó mặc cho đương sự tự mình thu thập tài liệu, chứng cứ liên quan đến cơ quan, tổ chức này thì sẽ gặp khó khăn hơn nữa.

Vì vậy, trong dự thảo, tôi đề nghị bổ sung thêm ngoài việc quy định tòa án hỗ trợ là người yếu thế trong xã hội trong việc thu thập chứng cứ, việc dân sự và hành chính, cần bổ sung thêm tòa án hỗ trợ đương sự trong việc xác minh, thu thập tài liệu do các cơ quan nhà nước tổ chức đang lưu giữ, quản lý hồ sơ đó.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

  • Cùng chuyên mục
Người nợ thuế bị khấu trừ tiền lương, thu nhập như thế nào?

Người nợ thuế bị khấu trừ tiền lương, thu nhập như thế nào?

Tỷ lệ khấu trừ tiền lương, trợ cấp hưu trí hoặc mất sức không thấp hơn 10% và không quá 30% tổng số tiền lương, trợ cấp hằng tháng của cá nhân đó.

Pháp luật - 25/01/2025 09:29

[VIDEO] Cạm bẫy AI: Dùng hình ảnh cắt ghép để tống tiền

[VIDEO] Cạm bẫy AI: Dùng hình ảnh cắt ghép để tống tiền

Những kẻ lừa đảo đã nâng cấp chiêu trò với công nghệ AI, tạo ra hình ảnh và video giả mạo cực kỳ thuyết phục. Nạn nhân không chỉ mất tiền mà còn chịu áp lực tinh thần khủng khiếp.

Pháp luật - 23/01/2025 15:26

Bắt nữ giám đốc trốn thuế, mua bán hóa đơn trái phép

Bắt nữ giám đốc trốn thuế, mua bán hóa đơn trái phép

Nữ giám đốc Công ty TNHH MTV Cường Phú Hưng và 2 người khác vừa bị bắt tạm giam về các hành vi trốn thuế, mua bán hóa đơn trái phép.

Pháp luật - 23/01/2025 10:49

Triệt phá đường dây rửa tiền gần 30.000 tỷ đồng ở Đà Nẵng

Triệt phá đường dây rửa tiền gần 30.000 tỷ đồng ở Đà Nẵng

Cơ quan điều tra xác định, tổng số tiền giao dịch qua các tài khoản ngân hàng gần 30.000 tỷ đồng, trong đó ngoại hối ước tính hơn 300 tỷ đồng.

Pháp luật - 23/01/2025 07:22

'Đại gia' xăng dầu ở Thanh Hoá bị bắt

'Đại gia' xăng dầu ở Thanh Hoá bị bắt

Chủ tịch Tổng công ty đầu tư xây dựng và thương mại Anh Phát Trịnh Xuân Nghiệm vừa bị công an bắt giữ, để điều tra về hành vi gây thiệt hại tài sản nhà nước.

Pháp luật - 22/01/2025 18:45

16 khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân năm 2025

16 khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân năm 2025

Tổng cộng có 16 khoản thu nhập được miễn thuế thu nhập cá nhân, người dân cần biết để đảm bảo quyền lợi.

Pháp luật - 22/01/2025 09:42

Vì sao Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Huỳnh Anh Minh bị kỷ luật?

Vì sao Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Huỳnh Anh Minh bị kỷ luật?

Thủ tướng thi hành kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo ông Huỳnh Anh Minh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước do đã có những vi phạm, khuyết điểm trong công tác.

Pháp luật - 22/01/2025 07:48

Trung Đô bị phạt 80 vì chưa đảm bảo phòng cháy

Trung Đô bị phạt 80 vì chưa đảm bảo phòng cháy

CTCP Trung Đô (UpCom: TDF) vừa bị tỉnh Nghệ An xử phạt 80 triệu đồng do đưa công trình vào sử dụng, hoạt động khi chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về phòng cháy và chữa cháy.

Pháp luật - 21/01/2025 13:57

TP.HCM kỷ luật nhiều Đảng viên liên quan đến loạt dự án lớn

TP.HCM kỷ luật nhiều Đảng viên liên quan đến loạt dự án lớn

UBKT Thành ủy TP.HCM đã thi hành kỷ luật một số đảng viên do liên quan đến các dự án lớn trên địa bàn.

Pháp luật - 21/01/2025 12:12

Hà Nội yêu cầu tập trung xử lý việc thao túng giá bất động sản

Hà Nội yêu cầu tập trung xử lý việc thao túng giá bất động sản

Hà Nội sẽ tăng cường kiểm tra để kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về thao túng giá bất động sản…

Pháp luật - 21/01/2025 11:10

Vĩnh Phúc công bố bảng giá đất 2025, tăng cao nhất gấp 8 lần so với giá cũ

Vĩnh Phúc công bố bảng giá đất 2025, tăng cao nhất gấp 8 lần so với giá cũ

Theo bảng giá đất 2025 vừa được UBND tỉnh Vĩnh Phúc ban hành, trong tổng số hơn 2.600 vị trí có biến động giá đất, có hơn 1% vị trí có biến động từ 5-8 lần so với Bảng giá cũ…

Pháp luật - 21/01/2025 07:25

KIDO Foods và Dat Viet Media bị cấm quảng bá cho kem Celano

KIDO Foods và Dat Viet Media bị cấm quảng bá cho kem Celano

Tập đoàn KIDO đã có đơn yêu cầu nên Tòa án Nhân dân TP.HCM ra quyết định cấm KIDO Foods và Dat Viet Media quảng cáo, quảng bá, giới thiệu đối với nhãn hiệu kem Celano.

Pháp luật - 20/01/2025 15:26

Bộ Công Thương tiếp tục 'siết' thương mại điện tử

Bộ Công Thương tiếp tục 'siết' thương mại điện tử

Bộ Công Thương vừa có tờ trình đề nghị xây dựng Luật Thương mại điện tử, trong đó nhấn mạnh sự cần thiết tăng cường quản lý, giám sát, kiểm soát chủ thể tham gia giao dịch. Người bán phải cung cấp tên, mã số định danh và mã số thuế thu nhập cá nhân.

Pháp luật - 20/01/2025 06:19

Bắt giám đốc và kế toán chi nhánh công ty trốn thuế 2,1 tỉ

Bắt giám đốc và kế toán chi nhánh công ty trốn thuế 2,1 tỉ

Cơ quan công an đã bắt Trần Vũ Quyết, Giám đốc; Lê Xuân Sơn, kế toán Chi nhánh Công ty CP đầu tư và xây dựng công trình Mê Kông, để điều tra hành vi trốn thuế 2,1 tỉ đồng, trốn phí bảo vệ môi trường hơn 700 triệu đồng.

Pháp luật - 19/01/2025 09:49

Dự án nghìn tỷ ở Bắc Giang vi phạm quy định về môi trường

Dự án nghìn tỷ ở Bắc Giang vi phạm quy định về môi trường

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang vừa ban hành quyết định xử phạt Công ty TNHH Risesun New Material Việt Nam có địa chỉ tại Lô CN-09, Khu công nghiệp Hòa Phú ( xã Mai Đình, huyện Hiệp Hoà) với tổng số tiền phạt 390 triệu đồng do các vi phạm trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về môi trường.

Pháp luật - 19/01/2025 08:00

Trang trại heo công nghệ cao ở Đắk Nông bị phạt hơn 350 triệu đồng

Trang trại heo công nghệ cao ở Đắk Nông bị phạt hơn 350 triệu đồng

Một trang trại heo công nghệ cao tại Đắk Nông không có giấy phép môi trường và giấy chứng nhận đủ điều kiện chăn nuôi, bị xử phạt 355 triệu đồng.

Pháp luật - 18/01/2025 21:18