Ngày 20/11, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Góp ý kiến, đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn TP. Hà Nội nhất trí cao với việc ban hành Nghị của quyết Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp tối thiểu bổ sung việc theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. Dù việc ban hành nghị quyết này không bắt buộc, vì chúng ta không phải là thành viên của OECD, nhưng vì để đảm bảo lợi ích quốc gia, dân tộc thì tôi nghĩ chúng ta không có sự lựa chọn nào khác.

Dự kiến việc ban hành nghị quyết này sẽ có tác động rất lớn, làm giảm sức hấp dẫn của môi trường đầu tư, kinh doanh ở nước ta, đặc biệt là với các nhà đầu tư chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh rất gay gắt trong thu hút đầu tư nước ngoài hiện nay.

Để giảm thiểu những tác động bất lợi, đại biểu Vũ Tiến Lộc đề nghị đồng thời với việc ban hành nghị quyết về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung thì Quốc hội cũng cần phải ban hành thêm nghị quyết về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ để đảm bảo duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn để đáp ứng cùng một lúc cả 2 mục tiêu là thúc đẩy được dòng vốn đầu tư chất lượng cao vào nền kinh tế nước ta, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời không vi phạm các cam kết quốc tế và không đi ngược lại với xu thế hội nhập.

Đại biểu đoàn TP. Hà Nội phân tích, về quan điểm phải khẳng định rằng, việc chúng ta ban hành các chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư mới không phải là một biện pháp kỹ thuật, không phải là biện pháp để chúng ta lách bù đắp thiệt hại cho các nhà đầu tư do họ phải nộp thuế bổ sung, vì điều này là vi phạm các nguyên tắc của OECD.

Chính sách hỗ trợ đầu tư cần bảo đảm một nguyên tắc công bằng, hướng tới tất cả các doanh nghiệp đạt được các tiêu chí cụ thể mà chính sách của chúng ta hướng tới không phân biệt, đó là các doanh nghiệp thuộc đối tượng phải chịu thuế bổ sung hay không.

Theo ông đó là các lĩnh vực dự án mà chúng ta cần ưu tiên thu hút như sau: Lĩnh vực công nghệ cao, thân thiện với môi trường; hoạt động nghiên cứu phát triển, lĩnh vực năng lượng tái tạo. Các nhà đầu tư chiến lược trong những lĩnh vực công nghệ cao và có quy mô lớn, tất cả đều nhằm tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế theo đúng tinh thần Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh hội nhập và thu hút đầu tư trong bối cảnh mới.

Trong khi chúng ta chưa ban hành được nghị quyết này hoặc chưa điều chỉnh pháp luật theo hướng này, vị đại biểu đề nghị Quốc hội khẳng định trong nghị quyết chung của kỳ họp về việc Quốc hội sẽ ban hành chính sách hỗ trợ theo các nội dung định hướng như trên để có thể làm yên lòng các nhà đầu tư chiến lược và giao cho Chính phủ tích cực chuẩn bị để Quốc hội có thể ban hành nghị quyết và các điều chỉnh pháp luật cần thiết có liên quan trong lĩnh vực này.

Sẵn sàng đối mặt tình huống khiếu kiện

Ngoài ra, ông Vũ Tiến Lộc cũng cho rằng, cũng có nhiều đại biểu băn khoăn về việc theo Điều 13 của Luật Đầu tư hiện hành quy định về đảm bảo đầu tư thì khi ban hành và áp dụng thuế tối thiểu đặc biệt này có khả năng các nhà đầu tư khiếu kiện hay không và khả năng kiểm soát các khiếu kiện như thế nào.

Nam đại biểu đoàn Hà Nội nhận định, hiện nay, họ hoàn toàn có thể có thể kiện chúng ta, tuy nhiên trong trường hợp khiếu kiện thì các công ty đa quốc gia cũng sẽ gặp khó khăn trong việc chứng minh thiệt hại thực sự do chính sách mới gây ra, vì nếu họ không nộp thuế bổ sung ở Việt Nam thì họ phải nộp thuế ở nước khác.

Ngoài ra, tài liệu hướng dẫn về việc thực hiện các thủ tục hành chính do OECD ban hành đã đưa ra hướng dẫn, theo đó bất kỳ khoản thuế tối thiểu nội địa nào mà tập đoàn đa quốc gia trực tiếp hoặc gián tiếp khiếu kiện, khiếu nại theo các thủ tục tố tụng hành chính hoặc tư pháp sẽ không được coi là thuế tối thiểu nội địa phải nộp được trừ khỏi số thuế phải nộp của nước mẹ.

"Điều đó có nghĩa là khi doanh nghiệp có hành động khiếu kiện với khoản nộp thuế bổ sung của Việt Nam thì ngay lập tức họ sẽ có nguy cơ phải nộp khoản thuế đó tại nước ngoài và dù chưa biết là thắng kiện hay thua kiện thì điều này sẽ làm giảm động lực khởi kiện của các công ty đa quốc gia đối với chúng ta.

Tóm lại, theo tôi các quy tắc về thuế tối thiểu toàn cầu của OECD đã khá chặt chẽ và đã có những hình thức ngăn chặn và làm giảm động lực để các nhà đầu tư khi có ý định khởi kiện đối với các nước họ đầu tư", ông Lộc nhấn mạnh.

Với tất cả những phân tích nêu trên, ông đề nghị Quốc hội thông qua Nghị quyết thu thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tại kỳ họp này để chúng ta có thể giữ được quyền thu thuế cho quốc gia.

Đồng thời phù hợp với xu thế chung của nhiều quốc gia trên thế giới và trong khu vực và cũng chuẩn bị sẵn sàng những lập luận cần thiết để khi các nhà đầu tư nước ngoài chịu ảnh hưởng của sắc thuế này sẽ trao đổi với chúng ta hoặc là khiếu kiện chúng ta, chúng ta cần phải có một sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng trong vấn đề này.

Giải trình làm rõ băn khoăn này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay khi Quốc hội ban hành nghị quyết, Bộ Tài chính sẽ làm việc với 122 doanh nghiệp chịu ảnh hưởng. Ông cho biết đã khảo sát và đã làm việc là lần một gói thầu phải thuộc đối tượng chịu thuế để gói thầu chuẩn bị tinh thần và đăng ký trước.

"Tôi nghĩ việc để gói thầu dẫn đến khiếu kiện rất ít khả năng. Bởi vì ở đây nếu không đóng thuế tại Việt Nam thuê gói thầu phải đóng thuế tại nước ngoài, đóng thuế tại nước ngoài cũng sẽ phức tạp hơn rất nhiều, vì cơ quan thuế của nước ngoài cũng phải sang đây thu thuế", Bộ trưởng Tài chính lý giải.

Bài liên quan

'Cần sớm ban hành chính sách hỗ trợ đảm bảo môi trường đầu tư hấp dẫn'

Nghị quyết về Thuế tối thiểu toàn cầu được Quốc hội bổ sung cho ý kiến tại kỳ họp thứ 6

Vì sao chưa trình Quốc hội nghị quyết về áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Thuế tối thiểu toàn cầu dự kiến áp dụng từ năm 2024