[Café Cuối tuần] Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Cơ hội và thách thức của Việt Nam

TÔ TRẦN HOÀ*
09:30 06/04/2024

Phát triển tài chính xanh hướng tới tăng trưởng xanh và bền vững là xu hướng tất yếu trên nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam huy động vốn xanh và đạt được những lợi ích về danh tiếng, lợi nhuận cho doanh nghiệp và cộng đồng. 

tai-chinh-xanhb

Tiềm năng phát triển thị trường tài chính xanh tại Việt Nam là rất lớn. Ảnh Shutterstock

Phát triển bền vững thị trường vốn tại Việt Nam là sự phát triển ba trụ cột chính bao gồm phát triển kinh tế, phát triển xã hội và bảo vệ môi trường. Đây là một trong những mục tiêu mà hầu hết các quốc gia trên thế giới hướng đến, với cam kết đưa mức phát thải ròng về 0 vào năm 2050. Trong đó phát triển thị trường tài chính xanh nói chung và thị trường vốn xanh nói riêng là một trong những mục tiêu đặt ra của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) nhằm tạo kênh huy động vốn phục vụ cho việc triển khai các dự án hướng đến tăng trưởng xanh và bền vững.

Cơ hội cho phát triển thị trường trái phiếu xanh

Theo ước tính của IFC, tính đến 2030, Việt Nam cần đầu tư khoảng 753 tỷ USD để giảm tác động biến đổi khí hậu. Trong đó, Việt Nam cần khoảng 571 tỷ USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng, khoảng 59 tỷ USD vào năng lượng tái tạo, và gần 80 tỷ USD cho đầu tư vào các công trình xanh. Nguồn vốn này không thể chỉ đến từ khu vực công hay ngân sách địa phương, nguồn ODA mà cần huy động vốn từ khu vực tư nhân và trái phiếu xanh là công cụ tài chính quan trọng giúp Việt Nam tiếp cận với thị trường vốn xanh trong nước và quốc tế.

Thống kê của Tổ chức sáng kiến trái phiếu khí hậu (CBI), tổng tích lũy trái phiếu xanh được phát hành trên toàn cầu đạt hơn 1.500 nghìn tỷ USD tính đến hết năm 2021, trong đó, khu vực ASEAN phát hành các loại nợ xanh, xã hội và bền vững đạt 24 tỷ USD, sản phẩm liên kết bền vững đạt 27,5 tỷ USD, tăng trưởng mạnh so với những năm trước. Tại Việt Nam tổng giá trị phát hành xanh, xã hội và bền vững đạt 1,5 tỷ USD trong năm 2021, và gấp năm lần so với năm 2020. Có thể thấy, sản phẩm trái phiếu xanh sẽ dần trở thành kênh huy động vốn xanh toàn cầu quan trọng.

Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và Thủ tướng Chính phủ luôn quan tâm đến việc xây dựng các định hướng, cơ chế, chính sách phát triển thị trường trái phiếu xanh. Thị trường trái phiếu xanh tới nay được xây dựng theo hướng tạo thuận lợi cho các chủ thể huy động vốn trái phiếu xanh để thực hiện các dự án xanh. Nhiều văn bản pháp quy điều chỉnh tài chính bền vững đã được ban hành nhằm tạo tiền đề và thúc đẩy sự phát triển của các sản phẩm tài chính xanh.

Phát triển tài chính xanh hướng tới tăng trưởng xanh và bền vững là xu hướng tất yếu trên nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Việc phát hành trái phiếu xanh bao gồm trái phiếu Chính phủ xanh, trái phiếu chính quyền địa phương xanh, trái phiếu doanh nghiệp xanh mang đến cơ hội đẩy nhanh quá trình xây dựng, tổ chức hệ sinh thái tài chính bền vững cần thiết hướng tới tăng trưởng xanh quốc gia. Đây là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam huy động vốn xanh và đạt được những lợi ích về danh tiếng, lợi nhuận, minh bạch thông tin và đem lại những giá trị tăng thêm cho doanh nghiệp và cộng đồng.

Thách thức đối với việc phát triển thị trường trái phiếu xanh

Mặc dù nhu cầu huy động vốn từ phát hành trái phiếu xanh phục vụ cho các dự án bảo vệ môi trường là rất lớn, tuy nhiên việc phát hành trái phiếu xanh ở Việt Nam vẫn còn hạn chế, theo thống kê chỉ có 19 trái phiếu xanh được phát hành từ năm 2018 đến năm 2023. Những đợt phát hành trái phiếu xanh gần đây cho thấy thị trường còn dư địa tăng trưởng rất lớn.

Một số khái niệm về tăng trưởng xanh, thị trường vốn xanh còn mới, sự nhận thức và sẵn sàng cho thị trường vốn xanh từ các định chế tài chính và các doanh nghiệp trên thị trường vốn còn ở mức thấp, đây là một trong những thách thức cho sự phát triển của trái phiếu xanh. Việc chuẩn hóa các khái niệm về xanh và các dự án xanh là cần thiết nhằm thúc đẩy việc phát hành và đầu tư vào trái phiếu xanh. Tương tự, khung phát hành trái phiếu xanh và vai trò của tổ chức đánh giá độc lập, những chính sách ưu đãi về thuế phí là những nội dung quan trọng cần được quy định cụ thể hơn nữa để thúc đẩy hoạt động phát hành trái phiếu xanh trên thị trường.

Ngoài ra, Việt Nam chưa có danh mục phân loại xanh. Để làm căn cứ pháp lý đầy đủ trong việc xác định các tiêu chí môi trường theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Chính phủ đã ban hành Nghị định số 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật và giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ ban hành tiêu chí môi trường đối với dự án được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh (gọi tắt là Danh mục phân loại xanh). Việc ban hành Danh mục phân loại xanh hay là Danh mục các dự án kèm theo tiêu chí về môi trường giúp các nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân nhận diện và phân loại dự án xanh hay nâu.

Về nguồn lực, nhiều doanh nghiệp nhận thức rõ về những lợi ích từ các dự án xanh nhưng lại thiếu vốn, công nghệ và nguồn lực. Các công cụ tài chính xanh còn chưa đa dạng, chưa đủ sức thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào tăng trưởng xanh.

Với mục tiêu nỗ lực thực hiện các giải pháp Chính phủ đã đề ra để thực hiện cam kết hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, UBCKNN cũng đã đề ra các nhóm giải pháp phát triển thị trường vốn xanh bao gồm:

Một là, trong thời gian tới, UBCKNN sẽ tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện và cơ cấu lại Chỉ số Phát triển bền vững (VNSI) đã được đưa vào vận hành năm 2017 để phù hợp hơn với nhu cầu phát triển bền vững trên thị trường chứng khoán hiện nay. Chỉ số này hướng đến các mục tiêu phát triển bền vững của các doanh nghiệp niêm yết, thu hút nhà đầu tư tổ chức và cá nhân đồng hành cùng doanh nghiệp hướng tới mục tiêu “xanh”.

Hai là, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho cơ quan quản lý, tăng cường đào tạo, tuyên truyền nâng cao nhận thức của thành viên thị trường nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thị trường vốn xanh;

Ba là, tăng cường hợp tác quốc tế trong công tác xây dựng và phát triển thị trường vốn xanh, hướng tới thực hiện các thông lệ tốt trên thị trường chứng khoán gắn với tăng trưởng xanh.

Bốn là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các chính sách, sản phẩm bao gồm trái phiếu xanh và các sản phẩm tài chính xanh theo Kế hoạch hành động Tăng trưởng xanh của Bộ Tài chính thực hiện Chiến lược Tăng trưởng xanh Quốc gia: Phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ Tài chính hoàn thiện khung chính sách hỗ trợ cho thị trường vốn xanh như thuế, phí nhằm tạo thuận lợi cho các tổ chức phát hành, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

* Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước

  • Cùng chuyên mục
Chủ tịch DIC cam kết quý II có kết quả tốt để báo cáo cổ đông

Chủ tịch DIC cam kết quý II có kết quả tốt để báo cáo cổ đông

Chủ tịch DIC Corp ước tính quý I/2025 lãi 10 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với khoản lỗ năm ngoái, cam kết điểm rơi lợi nhuận quý II có kết quả tốt. Đồng thời, dự định huy động 1.800 tỷ đồng từ phát hành 150 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với giá 12.000 đồng/cp.

Tài chính - 18/04/2025 17:52

Chủ tịch SSI: ‘Sẽ tham gia tài sản số nếu an toàn và hiệu quả’

Chủ tịch SSI: ‘Sẽ tham gia tài sản số nếu an toàn và hiệu quả’

SSI lên kế hoạch lãi 4.252 tỷ đồng năm nay, tăng 20% và lập kỷ lục mới. Quý I, công ty đã thực hiện 24% kế hoạch lợi nhuận, lãnh đạo doanh nghiệp bày tỏ tự tin hoàn thành.

Tài chính - 18/04/2025 16:01

Ông Vũ Văn Tiền:‘Thời đại số hoá rồi, ngân hàng không cần phải đông người'

Ông Vũ Văn Tiền:‘Thời đại số hoá rồi, ngân hàng không cần phải đông người'

Trong phần chia sẻ hơn 10 phút với cổ đông, ông Vũ Văn Tiền – Phó Chủ tịch HĐQT ABBank đã chỉ ra những điểm còn hạn chế, đồng thời cũng hé lộ những định hướng thời gian tới của ngân hàng.

Tài chính - 18/04/2025 13:44

CII trần tình nghịch lý ‘đầu tư càng lớn càng lỗ’ của doanh nghiệp BOT

CII trần tình nghịch lý ‘đầu tư càng lớn càng lỗ’ của doanh nghiệp BOT

CII sẽ đầu tư mạnh để đón đầu “thời kỳ vàng” phát triển hạ tầng đất nước. Doanh nghiệp đang xúc tiến dự án mở rộng cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận.

Tài chính - 18/04/2025 11:19

Hòa Phát chi 14.000 tỷ đầu tư dự án sản xuất đường ray

Hòa Phát chi 14.000 tỷ đầu tư dự án sản xuất đường ray

Ông Trần Đình Long cho biết Tập đoàn Hòa Phát có dự án mới sản xuất ray đặt tại Khu liên hợp Gang thép Dung Quất 2, tổng mức đầu tư khoảng 14.000 tỷ đồng, phấn đấu tháng 5/2027 có sản phẩm đường ray đầu tiên.

Tài chính - 17/04/2025 15:01

Lãi ròng Hòa Phát 3 tháng đầu năm đạt 3.300 tỷ đồng, cao nhất 11 quý trở lại đây

Lãi ròng Hòa Phát 3 tháng đầu năm đạt 3.300 tỷ đồng, cao nhất 11 quý trở lại đây

Quý I/2025, doanh thu Tập đoàn Hòa Phát đạt 37.000 tỷ đồng, tăng 19% so với cùng kỳ năm trước. Lãi ròng 3.300 tỷ đồng, tăng 15%. Xét theo quý, đây là kết quả lợi nhuận cao nhất của Tập đoàn tính từ quý III/2022 trở lại.

Tài chính - 17/04/2025 10:37

Novaland muốn phát hành gần 100 triệu cổ phiếu ESOP

Novaland muốn phát hành gần 100 triệu cổ phiếu ESOP

Novaland trình phát hành gần 100 triệu cổ phiếu ESOP thay các đợt phát hành chưa triển khai trong 3 năm qua. Doanh nghiệp đang tuyển hơn 1.000 nhân sự chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng sắp tới.

Tài chính - 17/04/2025 10:36

SSI Research: Nhóm tài chính sẽ bị các ETF bán mạnh

SSI Research: Nhóm tài chính sẽ bị các ETF bán mạnh

SSI Research dự báo nhóm tài chính như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm thuộc VN30 sẽ bị các ETF bán hàng triệu đơn vị, hạn cuối cơ cấu danh mục là 25/4.

Tài chính - 17/04/2025 09:46

Đề xuất ưu đãi vượt trội cho ngân hàng nước ngoài vào Trung tâm tài chính

Đề xuất ưu đãi vượt trội cho ngân hàng nước ngoài vào Trung tâm tài chính

Để phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, các chuyên gia đề xuất, cần nhiều cơ chế vượt trội liên quan đến hạ tầng tài chính, công nghệ, ưu đãi cho ngân hàng nước ngoài chuyển trụ sở, chi nhánh vào Việt Nam.

Tài chính - 16/04/2025 16:34

Phát Đạt hoàn tất hoán đổi khoản vay 30 triệu USD với đối tác ngoại

Phát Đạt hoàn tất hoán đổi khoản vay 30 triệu USD với đối tác ngoại

Phát Đạt đã chuyển đổi khoản vay 30 triệu USD thành cổ phiếu giúp giảm áp lực nợ đáng kể, bởi nếu không hoàn thành trước 23/4 thì sẽ phải thanh toán khoản vay trước ngày 24/9.

Tài chính - 16/04/2025 14:40

BVBank trình phương án chuyển sàn năm thứ 3 liên tiếp

BVBank trình phương án chuyển sàn năm thứ 3 liên tiếp

BVBank sẽ thực hiện chuyển sàn năm nay để đón đầu các triển vọng khởi sắc sắp tới. Đồng thời, ngân hàng chào bán tiếp cổ phiếu cho cổ đông và ESOP để tăng vốn lên 7.676 tỷ đồng.

Tài chính - 16/04/2025 08:23

Chủ tịch FPT: Bằng mọi giá thực hiện mục tiêu lợi nhuận năm 2025 tăng trưởng 21%

Chủ tịch FPT: Bằng mọi giá thực hiện mục tiêu lợi nhuận năm 2025 tăng trưởng 21%

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, ông Trương Gia Bình khẳng định mục tiêu kinh doanh năm 2025 dù khó khăn, song Tập đoàn sẽ cố gắng thực hiện bằng mọi giá.

Tài chính - 15/04/2025 17:40

Doanh nghiệp và lãnh đạo đồng loạt nhảy vào ‘cứu giá’ cổ phiếu

Doanh nghiệp và lãnh đạo đồng loạt nhảy vào ‘cứu giá’ cổ phiếu

Giá lao dốc sau biến cố thuế quan, nhiều doanh nghiệp lên kế hoạch mua lại cổ phiếu bất chấp việc giảm vốn. Các lãnh đạo cũng dự chi hàng chục tỷ gom cổ phiếu.

Tài chính - 15/04/2025 13:16

Lãnh đạo Chứng khoán MB: Thời kỳ Tổng thống Donald Trump 2.0 mở ra các cơ hội kinh doanh hấp dẫn

Lãnh đạo Chứng khoán MB: Thời kỳ Tổng thống Donald Trump 2.0 mở ra các cơ hội kinh doanh hấp dẫn

Dù TTCK trong nước đã có những biến động do sự kiện áp thuế đối ứng, song HĐQT Chứng khoán MB nhìn nhận vẫn có nhiều điều kiện thuận lợi và thông tin hỗ trợ tích cực như Chính phủ giảm chi phí, thuế, nâng hạng thị trường chứng khoán...

Tài chính - 15/04/2025 12:50

Chuyên gia ACBS: Nhà đầu tư không nên 'lướt sóng' cổ phiếu

Chuyên gia ACBS: Nhà đầu tư không nên 'lướt sóng' cổ phiếu

Bà Đỗ Minh Trang, Giám đốc Trung tâm Phân tích, Công ty TNHH Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng nhà đầu tư cá nhân không nên tham gia lướt sóng hay sử dụng margin vào lúc này vì rủi ro biến động giá vẫn rất cao.

Tài chính - 15/04/2025 10:47

Sớm áp dụng APA để gỡ điểm nghẽn về xác định giá giao dịch liên kết

Sớm áp dụng APA để gỡ điểm nghẽn về xác định giá giao dịch liên kết

Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) là một biện pháp được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng để giải quyết hữu hiệu vấn đề "chuyển giá".

Tài chính - 15/04/2025 07:41