[Cafe cuối tuần] Khi bộ trưởng không đúng chuyên môn
Phát biểu tại buổi công bố quyết định giao quyền Bộ trưởng Y tế, bà Đào Hồng Lan bày tỏ "bản thân không xuất phát từ ngành y nên mọi công việc sắp tới rất mới".

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan. Ảnh Sức khỏe & Đời sống.
Từ Bí thư sang Bộ trưởng
Ngày 15/7/2022, sự kiện bà Đào Hồng Lan, nguyên Bí thư tỉnh ủy tỉnh Bắc Ninh, được giao quyền Bộ trưởng Bộ Y tế thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận xã hội. Bởi lẽ, trong số 14 Bộ trưởng Bộ Y tế, bà là người đầu tiên không có chuyên môn y tế và cũng không có quá trình phấn đấu và trưởng thành trong ngành Y tế.
Trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay, các ủy viên trung ương Đảng là đội ngũ cán bộ chiến lược, chủ chốt. Họ có thể đảm nhiệm các vị trí Bí thư tỉnh/thành phố, Bộ trưởng, Trưởng các ban Đảng, hoặc chủ nhiệm các Ủy ban của Quốc Hội. Dễ thấy là các vị trí lãnh đạo trong hệ thống cơ quan Đảng (Bí thư, Trưởng ban) đòi hỏi các tố chất chính trị nhiều hơn, nhằm quy tụ sự ủng hộ của cán bộ, đảng viên, và nhân dân để thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng.
Trong khi đó, các bộ trưởng trong chính phủ và các Chủ nhiệm ủy ban của Quốc Hội là những người trực tiếp tham gia hoạch định và chỉ đạo thực thi chính sách. Do đó, yêu cầu về chuyên môn luôn được đề cao bởi họ thường xuyên phải đối diện và giải quyết các vấn đề chính sách cụ thể nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày. Cũng bởi thế, đã thành thông lệ và truyền thống ở nước ta, Bộ trưởng thường là những người có chuyên môn và trưởng thành trong lĩnh vực mà mình sẽ lãnh đạo và quản lý.
Trái với thông lệ, hẳn nhiên bà Đào Hồng Lan sẽ đứng trước nhiều thách thức khi chuyển từ vai trò lãnh đạo thiên về chính trị (Bí thư) sang vai trò lãnh đạo thiên về chuyên môn (Bộ trưởng). Nhận thức điều này, tại buổi công bố quyết định, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng có chỉ đạo sát sao: "Bà Lan có khó khăn là chưa được đào tạo từ ngành y nên các thứ trưởng phải cáng đáng nhiệm vụ chuyên môn, để bà Lan tập trung công tác quản lý".
Bối cảnh bề bộn và cơ hội lãnh đạo
Có thể thấy, bà Đào Hồng Lan đảm nhận nhiệm vụ mới trong một bối cảnh không thể bề bộn hơn. Thứ nhất, cả hai Bộ trưởng tiền nhiệm đều bị kỷ luật Đảng, thậm chí ông Nguyễn Thanh Long và một số Thứ trưởng, Vụ trưởng, cùng hàng loạt cán bộ y tế ở các địa phương còn bị khởi tố. Thứ hai, ngành Y tế là lĩnh vực đang phải chứng kiến hiện tượng cán bộ nghỉ việc gia tăng. Thứ ba, hàng loạt vấn đề chính sách và quản lý đang cần sự chỉ đạo khẩn trương của Bộ trưởng, chẳng hạn như các vấn đề về chế độ cho cán bộ y tế tham gia phòng chống dịch COVID-19, mua sắm trang thiết bị và vật tư y tế, hay xốc lại tinh thần của đội ngũ nhân viên y tế nhằm bảo đảm nhiệm vụ thường xuyên.
Trên tất cả, những hạn chế của ngành y tế trong thời gian phòng chống đại dịch COVID-19, đặc biệt là số lượng lớn cán bộ từ trung ương đến địa phương bị khởi tố do liên quan đến Công ty Việt Á đã phần nào ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của ngành nói chung. Do đó, khẳng định những đóng góp của ngành y tế, hành động để giải quyết các vấn đề nổi cộm hiện nay, qua đó từng bước khôi phục lòng tin của nhân dân với ngành y tế sẽ trở thành những thách thức lãnh đạo hàng đầu của ban lãnh đạo Bộ Y tế.
Nếu nhìn trở lại lịch sử, chính bối cảnh bề bộn, rối ren lại là cơ hội cho các nhà lãnh đạo đích thực. Bởi lẽ, về bản chất, yêu cầu số một với vai trò lãnh đạo là phải thực hiện được những sự thay đổi, tạo ra tác động tích cực cho ngành, địa phương, hoặc trên quy mô quốc gia. Chính những thay đổi tích cực đó sẽ từng bước giúp tình hình trở lại sự trật tự và ổn định như mong đợi. Do đó, tình trạng của ngành y tế hiện nay sẽ là một thách thức nan giải nhưng cũng lại cung cấp những cơ hội để bà Đào Hồng Lan có thể chứng minh và khẳng định năng lực lãnh đạo của bản thân.
Kỳ vọng xu thế mới
Xét trong số các Bộ trưởng hiện tại thì bà Đào Hồng Lan không phải là ngoại lệ. Trước đó, ông Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Công Thương, cũng là lãnh đạo cao nhất của ngành nhưng lại không có quá trình gắn bó và trưởng thành trong ngành mà mình phụ trách. Mặc dù có những lăn tăn nhất định nhưng nếu nhìn ra xu thế của các nước phát triển, chúng ta cũng cần có niềm tin về những biểu hiện mới.
Có thể hình dung Bộ Công Thương và Bộ Y tế đang trở thành những trường hợp tiên phong với Bộ trưởng không phải là người có chuyên môn. Khi đó, Bộ trưởng sẽ chủ yếu đảm nhiệm vai trò lãnh đạo chính trị và chính sách, nhiệm vụ chính là tham gia hoạch định chính sách. Vai trò quản lý và thực thi chính sách sẽ chủ yếu được thực hiện bởi cấp dưới cùng bộ máy hành chính, chuyên môn.
Nếu hai Bộ trưởng "trái thông lệ" mà thành công thì sẽ từng bước hình thành nên một thông lệ mới: lãnh đạo cao nhất của ngành không nhất thiết phải là người có chuyên môn hay trưởng thành trong ngành. Đây sẽ là cơ sở để chúng ta kỳ vọng về một thế hệ chính khách mới, chuyên nghiệp và hiện đại hơn trong tương lai.
Để thành công, các nhà lãnh đạo cần tìm ra những vấn đề chính sách then chốt, nỗ lực giải quyết, qua đó tạo ra sự thay đổi tích cực cho lĩnh vực mà mình phụ trách. Bởi thế, các Bộ trưởng không có chuyên môn tất yếu cần đến sự trợ giúp của đội ngũ cố vấn chuyên môn. Đây chính là lực lượng giúp các nhà lãnh đạo nhận diện vấn đề chính sách và đề xuất cách thức, biện pháp giải quyết các vấn đề đó.
Do đó, có thể nói, trước khi có thể giải quyết các thách thức chính sách và vượt qua áp lực lãnh đạo, thách thức trực tiếp với những bộ trưởng không có chuyên môn là phải thiết lập được đội ngũ cố vấn với những gương mặt chuyên gia mới mẻ và uy tín. Một ban lãnh đạo mới cùng đội ngũ cố vấn được thừa nhận chính là cơ sở vững chắc cho những niềm tin tích cực về sự thay đổi trong tương lai.
- Cùng chuyên mục
Từ ngày 12/6, cả nước còn 34 tỉnh, thành phố
Quốc hội thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025. Cả nước còn 34 tỉnh, thành phố.
Sự kiện - 12/06/2025 11:31
Hai ông lớn hàng không, vũ trụ Pháp muốn tăng hiện diện ở Việt Nam
Cả hai tập đoàn Airbus và Safran đều đã có mặt ở Việt Nam từ lâu, có nhiều hợp đồng với các hãng hàng không trong nước.
Sự kiện - 12/06/2025 06:45
Thúc đẩy hợp tác đầu tư trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao Á - Âu
Diễn đàn Hợp tác đầu tư công nghiệp Á - Âu nhằm thúc đẩy hợp tác đầu tư giữa các doanh nghiệp châu Âu, Trung Quốc với các doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao, các ngành công nghiệp chính yếu.
Sự kiện - 11/06/2025 19:10
34 tỉnh, thành dự kiến hoạt động từ 1/7/2025 có tên như thế nào?
Cả nước sẽ có 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương là Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Huế, Đà Nẵng và Cần Thơ.
Sự kiện - 11/06/2025 14:07
Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tổ chức Diễn đàn Hợp tác đầu tư công nghiệp Á - Âu
Hôm nay 11/6, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) sẽ tổ chức Diễn đàn Hợp tác đầu tư công nghiệp Á – Âu nhằm góp phần thúc đẩy hợp tác đầu tư giữa các doanh nghiệp châu Âu, Trung Quốc với các doanh nghiệp Việt Nam.
Sự kiện - 11/06/2025 06:45
Việt Nam, Pháp ký thỏa thuận về năng lượng, khoáng sản
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định hợp tác giữa hai nước có nhiều tiềm năng phát triển, nhất là trong các lĩnh vực hợp tác mà Pháp có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu.
Sự kiện - 11/06/2025 06:44
Nữ Phó Chủ tịch Vingroup: VinFast hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp trong nước
Để đạt mục tiêu tỷ lệ nội địa hóa đạt 80% vào năm 2026, VinFast sẽ mở rộng chuỗi cung ứng nội địa, với các điều kiện hỗ trợ đặc biệt dành cho các doanh nghiệp trong nước.
Sự kiện - 10/06/2025 10:13
Chính phủ yêu cầu làm rõ nguyên nhân tăng giá bất động sản
Thường trực Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương làm rõ ngay các nguyên nhân làm tăng cơ cấu giá bất động sản; khẩn trương có phương án giảm các thành tố làm tăng giá, tăng khả năng tiếp cận bất động sản nhiều hơn và tăng nguồn cung.
Sự kiện - 10/06/2025 08:25
'Báo chí Hà Tĩnh cần xác lập vai trò tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số toàn diện'
Sáng 9/6, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh Hà Tĩnh long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).
Sự kiện - 09/06/2025 14:36
Thủ tướng: Việt Nam sẵn sàng tham gia, dẫn dắt trong các cơ chế hợp tác về biển
Nhân dịp tham dự tham dự Hội nghị UNOC 3 tại Nice, Cộng hòa Pháp, nhận lời mời của Hoàng thân Monaco Albert II, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự Diễn đàn Kinh tế và Tài chính xanh tại Công quốc Monaco.
Sự kiện - 09/06/2025 07:06
Đầu tháng 7 sẽ công bố sáp nhập Quảng Nam và TP. Đà Nẵng
Thông tin được công bố tại Hội nghị giữa Ban Chấp hành Đảng bộ TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam để cho ý kiến về xây dựng văn kiện Đại hội lần thứ XXIII Đảng bộ TP. Đà Nẵng mới, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra vào ngày 6/6.
Sự kiện - 08/06/2025 10:53
Lãnh đạo UBND cấp xã mới cần có những yêu cầu nào ?
Lãnh đạo, quản lý UBND cấp xã mới phải đáp ứng được các yêu cầu của Bộ Chính trị, có năng lực lãnh đạo, kinh nghiệm quản lý nhà nước, có tư duy đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Sự kiện - 08/06/2025 06:47
[Cafe Cuối tuần] Nhà ở xã hội: Cơ hội thực - Thể chế mới
Trong suốt nhiều năm qua, phát triển nhà ở xã hội luôn là một chủ trương đúng, mang đậm tính nhân văn, nhưng lại triển khai rất chật vật. Nguyên nhân không chỉ nằm ở thiếu vốn hay vướng mắc về quỹ đất, mà sâu xa hơn là thiếu một thể chế đủ cởi mở, đủ khích lệ để khu vực tư nhân thật sự nhập cuộc.
Sự kiện - 07/06/2025 10:30
Nguyên Chủ tịch Tập đoàn Cao su Trần Ngọc Thuận bị khai trừ Đảng
Ban Bí thư đã quyết định khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Trần Ngọc Thuận, nguyên Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam.
Sự kiện - 06/06/2025 20:23
Việt - Mỹ ký thêm thỏa thuận nông sản 600 triệu USD
Tiếp tục chuyến công tác ở Mỹ, phái đoàn do Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy dẫn đầu đã ký các thỏa thuận hợp tác thương mại nông sản trị giá 600 triệu USD.
Sự kiện - 06/06/2025 06:45
'Cấm mua, bán dữ liệu cá nhân'
Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân tiếp thu, bổ sung nhiều hành vi nghiêm cấm dữ liệu cá nhân trong đó có cấm mua, bán.
Sự kiện - 05/06/2025 14:21
- Đọc nhiều
-
1
Phát triển nhà ở cho người già liệu có thực sự tiềm năng?
-
2
Chính phủ yêu cầu làm rõ nguyên nhân tăng giá bất động sản
-
3
Thu hút giới tinh hoa nhờ chính sách visa và ưu đãi thuế
-
4
Mối liên hệ giữa gia tộc Chearavanont giàu thứ nhì ở châu Á và C.P Việt Nam
-
5
Quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc dài thứ 2 thế giới sẵn sàng hợp tác với Việt Nam
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 3 week ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 3 week ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago