Văn bản ban hành trái thẩm quyền

Bộ Tư pháp mới đây vừa ra văn bản số 2571/BTP-KTrVB báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tính pháp lý của Văn bản số 06/HĐND-VP ngày 6/1/2016 của Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai thống nhất bổ sung 4 dự án vào danh mục dự án cần thu hồi đất trong năm 2016 trên địa bàn tỉnh Đồng Nai (Văn bản 06).

Tại văn bản báo cáo Thủ tướng, Bộ Tư pháp đã đưa ra những căn cứ rất cụ thể. Qua nghiên cứu Văn bản số 06 thấy rằng, đây là văn bản cá biệt, nội dung không chứa quy phạm pháp luật. Vì vậy, không áp dụng quy định về kiểm tra và xử lý văn bản trái pháp luật theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Nghị định số 34/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để xem xét, xử lý văn bản này. 

Xét về nội dung Văn bản 06, Bộ Tư pháp phân tích: Luật Đất đai năm 2013 quy định HĐND cấp tỉnh có thẩm quyền thông qua việc thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; UBND cấp tỉnh trình HĐND cấp tỉnh thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất quy định tại khoản 3 Điều 62 trước khi phê duyệt kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện (khoản 2 Điều 45 Luật Đất đai năm 2013). 

Như vậy, theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, việc thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh. Đồng thời, qua rà soát Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành, Bộ Tư pháp không thấy có quy định nào giao cho Thường trực HĐND cấp tỉnh thông qua dự án cần thu hồi đất. 

Nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND được quy định tại Điều 104 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, trong đó không có bất cứ quy định nào giao cho Thường trực HĐND thẩm quyền thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất, cũng không có quy định nào giao Thường trực HĐND thẩm quyền quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND phát sinh giữa hai kỳ họp HĐND. 

Bên cạnh đó, quá trình nghiên cứu, Bộ Tư pháp thấy rằng, thời điểm Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai ban hành Văn bản 06 (ngày 6/1/2016), Luật Tổ chức chính quyền địa phương mới có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2016, trong đó quy định điều khoản chuyển tiếp (khoản 1 Điều 142): “Từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành cho đến khi bầu ra HĐND nhiệm kỳ 2016 - 2021, HĐND, UBND tại các đơn vị hành chính tiếp tục giữ nguyên cơ cấu tổ chức và thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật Tổ chức HĐND và UBND số 11/2003/QH11”. 

Qua rà soát quy định tại Luật Tổ chức HĐND và UBND năm 2003 cho thấy, không có quy định giao Thường trực HĐND quyết định thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất, cũng không có quy định giao Thường trực HĐND quyết định các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của HĐND phát sinh giữa hai kỳ họp HĐND. Điều này nghĩa là, theo quy định pháp luật tại thời điểm ban hành Văn bản 06 cũng như pháp luật hiện hành, việc thông qua danh mục dự án cần thu hồi đất (đối với các dự án liệt kê tại Văn bản 06) thuộc thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh.

“Vì thế, việc Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai ban hành Văn bản 06 về việc thống nhất bổ sung các dự án cần thu hồi đất năm 2016 của TP Biên Hòa làm cơ sở để UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo các cơ quan liên quan triển khai việc thu hồi đất là không đúng thẩm quyền”, Bộ Tư pháp khẳng định.

Tìm lối ra cho người dân

Sự việc tranh cãi đã kéo dài gần 4 năm, thậm chí từng làm nóng nghị trường nhưng liệu với ý kiến của Bộ Tư pháp, sự việc này có thể đi đến hồi kết khi mà phía Đồng Nai từng cho rằng họ không sai?

Tại văn bản giải trình với Thủ tướng để Thủ tướng trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội kỳ họp mới đây, về tính pháp lý để ra Văn bản 06, Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai cho biết, Văn bản 06 đã căn cứ vào Khoản 1 Điều 142 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015, căn cứ Khoản 4, Điều 21 Nghị quyết số 753 ngày 2/4/2005 của UBTV Quốc hội về ban hành quy chế hoạt động của HĐND và Khoản 4, Điều 33 Quy chế hoạt động của HĐND tỉnh Đồng Nai nhiệm kỳ 2011-2016, được ban hành theo Nghị quyết số 15 ngày 15/7/2011.

Cơ quan này xác nhận, Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai đã vận dụng các quy định nói trên để cho ý kiến và đề nghị UBND tỉnh báo cáo tại kỳ họp gần nhất mà không đề nghị HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết để thông qua. Và cũng theo cơ quan này, tại kỳ họp thường kỳ của HĐND tỉnh Đồng Nai giữa năm 2016, UBND tỉnh đã có báo cáo về kết quả thực hiện Nghị quyết số 183 ngày 11/12/2015 của HĐND tỉnh. Báo cáo của UBND tỉnh Đồng Nai tại kỳ họp có nêu rõ số dự án, công trình cần thu hồi đất đã được HĐND tỉnh thông qua tại Nghị quyết số 183 là 152 dự án; số dự án thông qua Thường trực HĐND tỉnh tại văn bản 06 là 4 dự án.

Tuy nhiên, với nội dung trả lời trên, đại biểu Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng cho rằng, Thường trực HĐND là cơ quan giúp việc của HĐND giữa hai kỳ họp HĐND và xử lý các vấn đề phát sinh trong việc thực hiện nghị quyết của HĐND. “Tức là nghị quyết HĐND như thế nào thì Thường trực tìm ra các biện pháp để thực hiện nghị quyết đó chứ không phải ra một nghị quyết mới, hay bổ sung vào nghị quyết đó các chi tiết”, vị đại biểu cho hay. 

Đọc nội dung mà Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai báo cáo Thủ tướng, đại biểu Nhưỡng nói ông thấy rất tiếc là cơ quan này đã giải thích vòng vo khi nói vì phải xử lý những vấn đề phát sinh của 2 kỳ họp HĐND nên Thường trực HĐND có quyền này. “Đấy là cách cố ý giải thích luật một cách bao biện”, ông Nhưỡng nói. 

Trở lại thực tế với người dân trong diện bị thu hồi đất theo Văn bản 06, từ năm 2015 đến nay, người dân muốn xây dựng, sửa chữa nhà cửa, lắp điện, nước đều bị ngăn cản, gây khó dễ; người dân không thể thực hiện được việc thế chấp quyền sử dụng đất vay vốn làm ăn, rất khó thực hiện được quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất do chính quyền các cấp của tỉnh Đồng Nai đã căn cứ vào văn bản trái thẩm quyền trên để hạn chế quyền của người sử dụng đất. 

Cùng với đó, từ khi “dính” vào dự án của Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng Thế Giới Nhà, đường xá, cơ sở hạ tầng của ấp Tân Cang bị xuống cấp trầm trọng, nắng thì bụi bẩn ô nhiễm, mưa thì lầy lội nhưng chính quyền địa phương không quan tâm đầu tư.

Để giải quyết nhanh hậu quả, sớm ổn định cuộc sống cho người dân, trong văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tư pháp kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo HĐND, Thường trực HĐND tỉnh Đồng Nai thực hiện việc tự xem xét, xử lý đối với văn bản do mình ban hành và khắc phục hậu quả do Văn bản 06 gây ra, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Tư pháp cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ TN&MT chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện việc kiểm tra với HĐND (trong đó có Thường trực HĐND), UBND tỉnh Đồng Nai trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về đất đai. Trường hợp có sai phạm, đề xuất Thủ tướng Chính phủ phương án xử lý cho phù hợp, đồng thời tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ văn bản trả lời Đại biểu Quốc hội theo quy định.

Bài liên quan

Đồng Nai đấu trọn lô hơn 92 ha ở Long Thành, giá khởi điểm 3 triệu đồng/m2

Đất Đồng Nai đang sốt trở lại?

Đồng Nai: Về "điểm nóng" Nhơn Trạch - Nơi đất nền đang sôi sục

Tiếp vụ nghi vấn DN “núp bóng” thâu tóm “đất vàng”: UBND tỉnh Đồng Nai nói gì về văn bản “lạ”?