Tại phiên họp Chính phủ chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 7/2023, Thủ tướng giao Bộ Tài Chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phối hợp với các bộ, cơ quan tiếp thu tối đa ý kiến của Chính phủ, hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng 2 Nghị quyết về áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu (Bộ Tài chính chủ trì); và cơ chế, chính sách hỗ trợ nhà đầu tư ngoài thuế (Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì) gửi Bộ Tư pháp để thẩm định. Căn cứ ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, các bộ chủ trì tiếp thu, giải trình, hoàn thiện hồ sơ, trình Chính phủ.

Sau khi Chính phủ quyết nghị thông qua đề nghị xây dựng 2 Nghị quyết, Bộ trưởng Tư pháp thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, thay mặt Chính phủ ký tờ trình của Chính phủ trong tháng 7 để báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung dự án 2 Nghị quyết nêu trên vào Chương trình xây dựng Luật, pháp lệnh năm 2023 và cho phép xây dựng dự thảo Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn, trình Quốc hội thông qua theo quy trình một kỳ họp. Như vậy, 2 Nghị quyết trên có thể sẽ được Quốc hội thông qua vào kỳ họp thứ 6 Quốc hội khoá XV (tháng 10/2023).

Về quan điểm xây dựng Nghị quyết áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu, Bộ Tài chính cho biết, chủ trương và các chính sách của Việt Nam chủ động ứng phó đối với đề xuất Thuế tối thiểu toàn cầu của OECD, đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết và trước hết, phù hợp với chủ trương, giải pháp của Đảng về hoàn thiện chính sách thu, phù hợp với hội nhập kinh tế quốc tế trong tình hình mới. Việt Nam ủng hộ và chủ động áp dụng quy định Thuế tối thiểu toàn cầu từ năm 2024, tạo cơ chế thuận lợi để khuyến khích các doanh nghiệp nộp bổ sung thuế tại Việt Nam.

Do Thuế tối thiểu toàn cầu chỉ áp dụng với một nhóm đối tượng, nên cần tiếp tục duy trì các chính sách ưu đãi thuế hợp lý đối với các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng của Thuế tối thiểu toàn cầu.

Mục tiêu của việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu là tuân thủ theo hướng dẫn tại các văn bản, tài liệu quy định về Thuế tối thiểu toàn cầu của OECD; bảo đảm chính sách minh bạch, rõ ràng, tạo thuận lợi trong thực hiện, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý thuế; mở rộng cơ sở thuế phù hợp bối cảnh kinh tế - xã hội của đất nước và thông lệ quốc tế.

Bộ Tài chính đã xây dựng hai chính sách cơ bản của Nghị quyết này, theo đó, chính sách 1 quy định Thuế bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn (QDMTT) và chính sách 2 quy định Tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR).

Cần Chính sách hỗ trợ cho nhà đầu tư ngoài thuế

Đánh giá tác động của Thuế tối thiểu toàn cầu, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho rằng, việc áp dụng Thuế suất tối thiểu toàn cầu giúp Việt Nam có cơ hội tăng thu ngân sách từ việc thu thuế bổ sung, đồng thời hạn chế trốn tránh thuế và tình trạng các quốc gia cạnh tranh thu hút đầu tư theo cách “đua nhau xuống đáy”.

Khi thuế suất tối thiểu toàn cầu được áp dụng thì một số tập đoàn lớn đang được hưởng thuế suất ưu đãi sẽ phải nộp thêm một phần thuế bổ sung để đảm bảo thuế tối thiểu 15%. Như vậy, lợi ích ưu đãi thuế sẽ không còn nữa, hoặc giảm đáng kể. Chính sách ưu đãi, khuyến khích đầu tư thông qua miễn giảm thuế sẽ bị giảm hiệu lực, kéo theo sự suy giảm sức cạnh tranh và tính hấp dẫn của môi trường đầu tư. Trong trường hợp các đối thủ cạnh tranh thu hút đầu tư kịp thời có các biện pháp và chính sách khuyến khích đầu tư thích ứng với Thuế tối thiểu toàn cầu, Việt Nam có thể bị bỏ lại phía sau trong việc thu hút đầu tư nước ngoài nếu không kịp thời có các ứng xử phù hợp.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá tiến trình triển khai thoả thuận Thuế tối thiểu toàn cầu của OECD trên thế giới và tác động tới Việt Nam, VAFIE khuyến nghị: Việt Nam cần nhanh chóng đánh giá, xác định chính xác mức độ tác động - bao gồm cả tác động tích cực và tiêu cực. Cần nhanh chóng rà soát các doanh nghiệp FDI chịu ảnh hưởng, đánh giá khả năng thu thuế bổ sung, mức độ tác động tới môi trường đầu tư; rà soát toàn bộ quy định hiện hành về chính sách ưu đãi đầu tư, để loại bỏ những chính sách không còn phù hợp với nguyên tắc thuế tối thiểu toàn cầu. Chỉ khi xác định đầy đủ mức độ tác động thì mới có thể có giải pháp phù hợp;

Để giữ được lợi thế cạnh tranh trong thu hút đầu tư nước ngoài, Việt Nam cần xem xét chuyển từ các hình thức ưu đãi đầu tư bằng thuế thu nhập doanh nghiệp sang ưu đãi hỗ trợ chi phí, trong đó có các hình thức như khấu hao nhanh, hỗ trợ bằng tiền theo một tỷ lệ nhất định cho hoạt động R&D, hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng, đào tạo nhân lực...

Việc ban hành chính sách, cơ chế mới cần được xem xét cẩn trọng để đảm bảo tính công bằng cho các doanh nghiệp thuộc phạm vi và không thuộc phạm vi điều chỉnh của Trụ cột 2, đảm bảo thống nhất với quy định về bảo đảm quyền lợi của nhà đầu tư, cũng như không vi phạm các cam kết quốc tế và quy định của OECD mà Việt Nam đang tham gia.

Việt Nam cần thay đổi chính sách khuyến khích FDI theo hướng tập trung vào nâng cao năng lực cạnh tranh từ các yếu tố như cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư - kinh doanh, nhất là thủ tục hành chính, đào tạo lao động có kỹ năng, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng, phát triển ngành công nghiệp phụ trợ và các doanh nghiệp vệ tinh... vốn là các yếu tố cơ bản khi các tập đoàn đưa ra các quyết định đầu tư thay vì áp dụng các ưu đãi về thuế.

Cần chủ động đề xuất các nước ASEAN đề ra giải pháp chung cho cộng đồng ASEAN trong việc áp dụng Thuế TTTC, tạo đồng thuận về những tiêu chuẩn tối thiểu chung đối với các chính sách ưu đãi đầu tư nhằm ngăn chặn tình trạng cạnh tranh thu hút FDI không lành mạnh giữa các nước thành viên.

Ngoài ra, các phương án hỗ trợ cần được đề xuất phù hợp với quan điểm chỉ đạo về chính sách thu hút đầu tư trong từng thời kỳ tại Nghị quyết 50 ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030, các phương án hỗ trợ cần được đề xuất nhằm thực hiện mục tiêu thu hút đầu tư có chọn lọc, lấy chất lượng, hiệu quả, công nghệ và bảo vệ môi trường là tiêu chí đánh giá chủ yếu.

Bài liên quan

Trình 2 Nghị quyết về áp dụng Thuế tối thiểu toàn cầu trong tháng 7

'Tháng 10 sẽ có chính sách thuế thu nhập doanh nghiệp thích ứng với quy tắc Thuế tối thiểu toàn cầu'

Chính phủ đang xem xét đề xuất của Tập đoàn Samsung về chính sách thuế tối thiểu toàn cầu

Nhà đầu tư ngoại mong muốn Việt Nam nhanh chóng nghiên cứu nội luật hóa Thuế tối thiểu toàn cầu