Vì sao Tổng thống Trump trừng phạt chủ sở hữu giàn khoan HD981 từng xâm phạm vùng biển Việt Nam?

TRẦN VÕ

09:45 04/12/2020

Chính quyền Donald Trump đã đưa nhà sản xuất chip hàng đầu của Trung Quốc SMIC và Tổng công ty Dầu khí hải dương Trung Quốc (CNOOC), đơn vị sở hữu giàn khoan HD981 vào danh sách đen, một động thái có khả năng làm leo thang căng thẳng với Bắc Kinh trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức.

6007385638305792 — Tổng công ty Dầu khí hải dương Trung Quốc bị chính quyền Tổng thống Trump trừng phạt. Ảnh: *CNOOC.*

Ngoài 2 công ty là SMIC và Tổng công ty Dầu khí hải dương Trung Quốc (CNOOC), Bộ Quốc phòng Mỹ cũng đã chỉ định thêm 2 công ty do quân đội Trung Quốc sở hữu hoặc kiểm soát, bao gồm Công ty TNHH Công nghệ Xây dựng Trung Quốc và Công ty Tư vấn Kỹ thuật Quốc tế Trung Quốc.

Như vậy, tính tới thời điểm hiện tại, tổng cộng đã có 35 công ty Trung Quốc bị Mỹ xác định là công ty của quân đội hoặc có liên quan đến quân đội Trung Quốc.

Ngày 12/11, Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp, trong đó cấm doanh nghiệp và cá nhân Mỹ đầu tư vào các công ty bị bộ quốc phòng nước này xác định là có dính líu đến quân đội Trung Quốc. Lệnh cấm có hiệu lực từ 11/1/2021.

Đại sứ quán Trung Quốc ở Mỹ, SMIC và CNOOC chưa phản hồi với các yêu cầu bình luận về động thái trên. Tuy nhiên, hôm 29/11 sau khi có tiết lộ CNOOC và SMIC trong tầm ngắm của chính quyền Trump, giá cổ phiếu hai công ty này đã lao dốc trong phiên đầu tuần.

Chính quyền Mỹ vào tháng 8/2020 đã công bố danh sách 24 công ty Trung Quốc tham gia bồi đắp và quân sự hóa trái phép các thực thể tranh chấp trên Biển Đông. Danh sách đen mà CNOOC vừa "góp mặt" khác với danh sách công bố hồi tháng 8 vì các biện pháp "trừng phạt" khác nhau hoàn toàn.

Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc (China National Offshore Oil Corp - CNOOC) là công ty dầu khí lớn thứ ba ở Trung Quốc (sau CNPC và Sinopec) bị trừng phạt.

CNOOC cũng sở hữu nhiều khu khai thác dầu khí ở Mỹ và hợp tác với nhiều công ty Mỹ như Exxon Mobil Corp. trong nhiều dự án quốc tế.

Giới quan sát cho rằng, lý do khiến Mỹ trừng phạt CNOOC rất có thể là vì tập đoàn này đã góp phần đắc lực vào việc giúp chính phủ Trung Quốc thăm dò năng lượng tại vùng Biển Đông.

Theo một đạo luật năm 1999, Bộ Quốc phòng Mỹ đã biên soạn danh sách "Các công ty quân sự của Trung Quốc. Tuy nhiên, mãi đến thời Tổng thống Donald Trump, Lầu Năm Góc mới tuân thủ yêu cầu của đạo luật trên, chỉ ra đâu là các công ty quân đội Trung Quốc sở hữu hoặc kiểm soát".

Việc đưa CNOOC vào danh sách các công ty dính líu quân đội Trung Quốc có thể xem là "vượt kỳ vọng" vì biện pháp trừng phạt với các thực thể trong danh sách này mạnh hơn danh sách tháng 8.

Trên danh nghĩa lý thuyết, CNOOC chính là chủ của giàn khoan Hải Dương 981 (HD981) đã xâm phạm vùng biển Việt Nam năm 2014.

Việt Nam đã kịch liệt phản đối việc CNOOC đưa HD981 đến tác nghiệp tại vị trí nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam. Hành động đưa trái phép giàn khoan HD981 của Trung Quốc vào Biển Đông cũng vấp phải sự chỉ trích lớn từ cộng đồng quốc tế.

Các quan chức ngoại giao Mỹ đã nhiều lần mô tả những công ty như CNOOC được Bắc Kinh sử dụng làm công cụ "bắt nạt" các nước trong khu vực, cản trở các hoạt động dầu khí đã có từ lâu của những nước này.

Bài liên quan