TS. Cấn Văn Lực: Không nên sử dụng 'dự trữ ngoại hối' cho chương trình phục hồi kinh tế

Trước những tranh luận, đề xuất liên quan tới sử dụng một phần dự trữ ngoại hối khoảng 100 tỷ USD hiện tại để hỗ trợ phục hồi nền kinh tế, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, không nên vì có thể gây bất ổn kinh tế như năm 2009.

Sáng 5/11, Trung tâm Thông tin và dự báo Kinh tế - xã hội Quốc gia (NCIF), Bộ KH&ĐT đã tổ chức diễn đàn Nhịp đập kinh tế Việt Nam 2021 với chủ đề "Tài chính cho phục hồi và phát triển bền vững" nhằm lấy ý kiến góp ý cho kế hoạch phát triển kinh tế bền vững giai đoạn 2021-2026.

Đóng góp tham luận tại diễn đàn, TS. Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, thế giới đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng 'kép', gây suy giảm cả cung và cầu. Đây là cuộc khủng hoảng chưa có tiền lệ, các nước cũng đã đưa ra những chính sách, giải pháp phục hồi kinh tế chưa có trong lịch sử nhằm đạt điểm cân bằng giữa khống chế dịch và phát triển kinh tế.

"Có thể thấy, các gói hỗ trợ của nhiều chính phủ có quy mô rất lớn, từ 8-40% GDP, cách làm cũng rất quyết liệt, kích hoạt cả một số điều luật áp dụng trong thời chiến. Nhưng đáp lại là sự phục hồi chậm chạp, không đồng đều trong tăng trưởng, nợ công tăng cao kỷ lục. Đó là những điều chưa có trong tiền lệ", ông Thành nói.

Với Việt Nam, năm 2021, dự báo tăng trưởng từ 2-2,5% - là mức thấp nhất trong 35 năm đổi mới, trong khi thế giới được dự báo sẽ tăng trưởng 5-6%. "Năm 2020, chúng ta từng là số ít ngôi sao trên bầu trời suy thoái kinh tế của thế giới, thì sang tới năm 2021, Việt Nam lại là điểm tối trong bức tranh sáng của kinh tế chung", ông Thành nói.

Tuy nhiên, theo TS. Võ Trí Thành, kinh tế Việt Nam vẫn cho thấy những điểm tích cực đáng lưu ý. Trước tiên là khi phải đối mặt với khó khăn mới thấy, Việt Nam đã có một nền tảng, hệ thống tài chính của vững mạnh hơn rất nhiều so với giai đoạn khủng khoảng trước (2009); kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, thương mại, xuất nhập khẩu tiếp tục thặng dư. Ngoài ra, về cơ bản cũng đã thành công trong kiểm soát dịch bệnh.

Đánh giá về các gói hỗ trợ nền kinh tế thời gian qua và khuyến nghị cho chương trình phục hồi thời gian tới, TS. Võ Trí Thành cho rằng, nhìn chung các gói hỗ trợ quy mô còn nhỏ, liều lượng ngân sách thấp, dựa nhiều vào chính sách tiền tệ; thực thi còn chậm, thiếu quyết liệt.

Để có một chương trình phục hồi hiệu quả thời gian tới, ông Thành khuyến nghị, chương trình hỗ trợ cần quy mô đủ lớn, diện đủ rộng, chú trọng điểm (là những ngành, lĩnh vực có mức độ thiệt hại lớn, đóng góp trực tiếp và lan toả hậu dịch) và có thời gian đủ dài (2022-2023).

Về nguồn lực, có thể tăng chi (tăng bội chi ngân sách), đi vay nước ngoài; tiết kiệm chi thường xuyên và một giải pháp đang được bàn tới nhiều là sử dụng một phần dự trữ ngoại hối. Cùng với đó là hỗ trợ doanh nghiệp qua cắt giảm chi phí giao dịch, cải cách thủ tục hành chính.

Cuối cùng, theo ông Thành để gói hỗ trợ lần này thực sự hiệu quả cần "vượt nguy, tận cơ", tư duy, thiết kế lại theo hướng tái cấu trúc nền kinh tế hướng tới bền vững; quan trọng hơn cả là hành động nhanh, quyết liệt trên thực tế; cụ thể hoá cơ chế bảo vệ và có động lực khuyến khích cán bộ dám nghĩ, dám sáng tạo, dám làm.

Góp ý tại diễn đàn về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV khẳng định: Chương trình phục hồi là rất cấp thiết khi tiêu dùng trong nước giảm mạnh thời gian vừa qua. Tuy nhiên, chương trình cũng cần làm rõ một vài nội dung để mang tính thực tiễn, cùng với đó là gắn với kế hoạch phát triển 5 năm, đề án tái cơ cấu lại nền kinh tế.

"Đề án cần làm rõ hơn nữa về mục tiêu, đối tượng thụ hưởng. Như ở Thái Lan, khi lên chương trình hỗ trợ họ nêu rõ 12 lĩnh vực ngành nghề để tập trung vốn đầu tư; cùng với đó là gắn với kinh tế xanh, phục hồi xanh. Ngoài ra, cũng cần làm rõ kế hoạch để 'khoá' lại chương trình. Ví dụ đến hết năm 2023 nếu vẫn chưa triển khai hết số vốn theo kế hoạch thì có làm tiếp hay không?", TS. Cấn Văn Lực đặt vấn đề.

Theo tính toán của TS. Cấn Văn Lực và nhóm nghiên cứu, hiện cấu trúc nguồn vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2016-2020 là 50% là tín dụng ngân hàng; 15% là từ thị trường chứng khoán (không bao gồm TPCP), 13% là đầu tư công; 22% là vốn FDI. Theo dự kiến, chương trình phục hồi kinh tế sẽ có quy mô khoảng 800.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo ông Lực cần làm rõ trong đó phần đầu tư cho hạ tầng khoảng vài trăm nghìn tỷ là nằm trong hay ngoài gói đầu tư công trung hạn đã được Quốc hội thông qua? Nếu là bổ sung thì liệu có sử dụng đến không khi trong giai đoạn 2016-2020, mới giải ngân hết 75% kế hoạch đề ra? Về gói hỗ trợ lãi suất, dự kiến sẽ hỗ trợ vài trăm nghìn tỷ đồng dư nợ tín dụng nhưng thực tế ngân sách sẽ chỉ phải bỏ ra khoảng 10.000 tỷ để hỗ trợ; hay với mục tiêu SCIC đầu tư vào các doanh nghiệp khoảng 50.000 tỷ đồng nhưng sau 3-4 năm sẽ thu hồi vốn thì có cần huy động nguồn lực này hay không?

"Cần làm rõ rằng, tổng lan toả của gói hỗ trợ là 800.000 tỷ nhưng thực chi ngân sách có thể chỉ khoảng hơn 400.000 tỷ đồng. Việc làm rõ nhu cầu vốn sẽ giúp tìm nguồn huy động đúng và trúng", TS. Cấn Văn Lực nói.

Ngoài ra, theo chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, song song với gói hỗ trợ phục hồi nền kinh tế cần đẩy nhanh quá trình cổ phần hoá, thoái vốn tại doanh nghiệp nhà nước. "Làm tốt cổ phần hoá, thoái vốn tại DNNN mỗi năm ngân sách có thể thu về khoảng 40.000 tỷ. Vì vậy, cần xem đây là nhiệm vụ trọng tâm. Tiếp theo là đẩy mạnh cải cách thể chế, thủ tục hành chính để giải toả ách tắc trong đầu tư hiện tại".

Về tranh cãi xung quanh vấn đề có dùng dự trữ ngoại hối để hỗ trợ nền kinh tế, TS. Cấn Văn Lực khẳng định: Không nên, vì hiện dự trữ ngoại hối mới khoảng 100 tỷ USD, tương đương khoảng 3,8 tháng nhập khẩu. Ngoài ra, sử dụng công cụ ngoại hối có thể gây bất ổn kinh tế, tác động ngược trở lại lạm phát, giá cả như năm 2009. Trong khi vẫn còn khả năng huy động từ nguồn lực khác để hỗ trợ doanh nghiệp, nền kinh tế.

Diễn đàn Vượt qua COVID diễn ra từ 15/9/2021 đến 31/12/2021 trên nhadautu.vn. Bài tham dự diễn đàn vui lòng gửi về email: [email protected], tiêu đề ghi rõ: Bài tham dự diễn đàn “Vượt qua COVID”.

Bài liên quan

TS. Cấn Văn Lực: 'Thị trường bất động sản thời gian tới rất khả quan'

TS. Cấn Văn Lực: Đề xuất gói tài khoá hỗ trợ doanh nghiệp 'tiền tươi thóc thật' 160 nghìn tỷ

[Gặp gỡ thứ Tư] TS. Lê Xuân Nghĩa: 'Xốc' lại nền kinh tế cần nhuần nhuyễn giữa chính sách tiền tệ và tài khóa

TS. Lê Xuân Nghĩa: Cho doanh nghiệp vay lãi suất 0% là cách hiểu 'nhẫm lẫn'